Bùi Thị Thanh Thủy
Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương
Tóm tắt
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và nhu cầu ngày càng cao của thị trường EU đối với sản phẩm bền vững, việc ứng dụng thương mại điện tử (TMĐT) trong ngành da giày Việt Nam đã mở ra cơ hội lớn để các doanh nghiệp nâng cao hiệu quả kết nối với các nhà cung cấp nguyên liệu và khách hàng quốc tế. Bài viết phân tích lợi ích mà TMĐT mang lại, từ mở rộng thị trường, tăng cường tính minh bạch trong chuỗi cung ứng, đến việc tối ưu hóa chi phí và thời gian giao hàng. Đồng thời, bài viết cũng nêu bật những thách thức và đưa ra các khuyến nghị cho doanh nghiệp nhằm phát huy tối đa tiềm năng của TMĐT trong việc đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU, hướng tới sự phát triển bền vững của ngành da giày Việt Nam.
Từ khóa: kết nối doanh nghiệp, thương mại điện tử, thị trường EU, xuất khẩu da giày,
1. Ngành da giày Việt Nam và tiềm năng của thị trường EU
Ngành da giày Việt Nam là một trong những ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực, đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu quốc gia và tạo ra hàng triệu việc làm cho người lao động. Với lợi thế về nhân công dồi dào, chi phí sản xuất cạnh tranh, và tay nghề kỹ thuật ngày càng được nâng cao, ngành da giày Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình trên thị trường quốc tế, đặc biệt tại các thị trường có nhu cầu cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản, và EU.
Trong đó, thị trường EU là một trong những thị trường tiềm năng hàng đầu cho ngành da giày Việt Nam, nhờ vào quy mô lớn và nhu cầu tiêu dùng cao đối với các sản phẩm chất lượng, đa dạng về mẫu mã và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững. EU có truyền thống tiêu thụ mạnh các sản phẩm da giày, và người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố bền vững, nguồn gốc xuất xứ, cũng như quy trình sản xuất của sản phẩm. Điều này mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam khi đáp ứng được những tiêu chuẩn này, không chỉ tiếp cận một thị trường lớn mà còn xây dựng uy tín và giá trị thương hiệu bền vững.
Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức khi muốn thâm nhập sâu vào thị trường EU. Trước hết là cần đáp ứng các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng, an toàn lao động và trách nhiệm xã hội, cũng như những quy định về bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần thích ứng nhanh chóng với xu hướng tiêu dùng bền vững, sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường và minh bạch trong quy trình sản xuất.
Với sự hỗ trợ của các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, ngành da giày Việt Nam có thể tận dụng các ưu đãi về thuế quan và gia tăng khả năng cạnh tranh so với các đối thủ khác. Nếu các doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội này và ứng dụng công nghệ, thương mại điện tử để nâng cao năng lực cạnh tranh, họ sẽ có thể mở rộng thị phần và khẳng định vị trí vững chắc tại thị trường EU, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững lâu dài.
2. Lợi ích của thương mại điện tử trong chuỗi cung ứng ngành da giày
Thương mại điện tử (TMĐT) đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc cải thiện chuỗi cung ứng ngành da giày trước hết là giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và mở rộng thị trường đến EU, nơi người tiêu dùng có sự hiểu biết cao về các sản phẩm xanh và yêu cầu nghiêm ngặt về chất lượng, từ đó nâng cao giá trị thương hiệu Việt Nam.
Hơn nữa thông qua thương mại điện tử doanh nghiệp có thể tiếp cận trực tiếp với nhà cung cấp nguyên liệu tại nhiều quốc gia, giảm thiểu chi phí giao dịch và quản lý. Doanh nghiệp cũng dễ dàng theo dõi và quản lý nguồn gốc của nguyên liệu một cách chi tiết hơn, đáp ứng yêu cầu minh bạch về nguồn gốc sản phẩm của thị trường EU.
Ngoài ra các nền tảng TMĐT tích hợp các dịch vụ logistics giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn quy trình vận chuyển và tồn kho, từ đó rút ngắn thời gian giao hàng.
3. Ứng dụng thương mại điện tử trong việc kết nối nhà cung cấp nguyên liệu và doanh nghiệp da giày
Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT) đã mang lại những thay đổi đáng kể trong ngành da giày, giúp các doanh nghiệp cải thiện khả năng kết nối và hợp tác với các nhà cung cấp nguyên liệu trên toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu thị trường ngày càng cao và yêu cầu nghiêm ngặt về tính bền vững của sản phẩm.
Thương mại điện tử giúp các doanh nghiệp da giày Việt Nam tiếp cận với nhiều nhà cung cấp nguyên liệu từ khắp nơi trên thế giới một cách nhanh chóng và tiện lợi, từ đó gia tăng khả năng lựa chọn nguyên liệu với mức giá cạnh tranh và chất lượng phù hợp với yêu cầu của thị trường. Điều này đặc biệt hữu ích khi doanh nghiệp cần tìm kiếm các loại nguyên liệu đặc biệt, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường khắt khe từ thị trường EU. Hơn nữa, các doanh nghiệp da giày có thể rút ngắn quy trình tìm kiếm, thẩm định và đặt hàng nguyên liệu, đồng thời loại bỏ các chi phí trung gian. TMĐT cho phép doanh nghiệp đặt hàng trực tiếp từ nhà cung cấp, theo dõi quá trình vận chuyển và kiểm soát tình trạng hàng hóa một cách hiệu quả hơn.
Người tiêu dùng EU ngày càng quan tâm đến nguồn gốc của sản phẩm, yêu cầu các nhà sản xuất phải cung cấp thông tin minh bạch về nguyên liệu và quy trình sản xuất. TMĐT giúp các doanh nghiệp theo dõi, lưu trữ và chia sẻ thông tin về nguồn gốc nguyên liệu, từ đó đảm bảo sản phẩm tuân thủ các tiêu chuẩn về bền vững, môi trường, và lao động. Đồng thời, TMĐT cho phép các doanh nghiệp dễ dàng duy trì mối quan hệ lâu dài với các nhà cung cấp thông qua hệ thống đánh giá và phản hồi, giúp các bên hiểu rõ yêu cầu và tiềm năng hợp tác. Nền tảng TMĐT còn cho phép hai bên ký kết hợp đồng điện tử, từ đó tăng cường sự ổn định trong chuỗi cung ứng.
Các nền tảng TMĐT hỗ trợ kết nối nhà cung cấp và doanh nghiệp da giày chủ yếu gồm:
Nền tảng B2B (Business-to-Business) như Alibaba, EC21, và Global Sources cung cấp các danh mục nhà cung cấp lớn với nhiều lựa chọn về nguyên liệu da, hóa chất, và phụ kiện, phù hợp cho ngành da giày. Các nền tảng này còn tích hợp tính năng đánh giá, xác thực nhà cung cấp và cung cấp dịch vụ thanh toán và vận chuyển quốc tế, giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc mua bán nguyên liệu.
Các nền tảng TMĐT chuyên ngành công nghiệp da giày như Leatherbiz, World Leather, Leatherline, Global Footwear Sourcing ….giúp kết nối doanh nghiệp với các nhà cung cấp nguyên liệu chuyên sâu và đáng tin cậy hơn, đồng thời hỗ trợ cập nhật các xu hướng nguyên liệu mới, từ đó giúp doanh nghiệp đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với yêu cầu của thị trường EU.
Hệ thống ERP tích hợp (Enterprise Resource Planning - Hoạch định Nguồn lực Doanh nghiệp) là một hệ thống phần mềm được thiết kế để tự động hóa, quản lý và tích hợp các quy trình kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp vào một nền tảng duy nhất. ERP tích hợp các chức năng như tài chính, quản lý nguồn nhân lực, sản xuất, chuỗi cung ứng, kho vận, bán hàng, tiếp thị và nhiều hoạt động khác, giúp doanh nghiệp quản lý và đồng bộ hóa dữ liệu giữa các bộ phận, cải thiện hiệu suất và giảm thiểu sai sót. Các nền tảng quản lý doanh nghiệp như SAP, Oracle hoặc các hệ thống ERP tích hợp với nền tảng TMĐT giúp doanh nghiệp quản lý chuỗi cung ứng một cách toàn diện, từ lập kế hoạch sản xuất đến quản lý kho và vận chuyển. Điều này cho phép doanh nghiệp da giày có cái nhìn tổng thể và kiểm soát được quy trình mua bán nguyên liệu với các nhà cung cấp.
Tuy nhiên việc ứng dụng TMĐT trong kết nối chuỗi cung ứng cũng gặp phải không ít những thách thức như:
Rủi ro về chất lượng và độ tin cậy của nhà cung cấp: Các nền tảng TMĐT có thể cung cấp nhiều lựa chọn, nhưng không phải tất cả các nhà cung cấp đều đáng tin cậy. Do đó, doanh nghiệp cần thẩm định kỹ lưỡng các nhà cung cấp, sử dụng các công cụ đánh giá và xếp hạng để đảm bảo chất lượng của nguyên liệu.
Chi phí đầu tư ban đầu và bảo mật: Việc xây dựng hạ tầng TMĐT và đầu tư vào các hệ thống quản lý chuỗi cung ứng đòi hỏi một nguồn vốn không nhỏ, nhất là đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ngoài ra, bảo mật thông tin cũng là yếu tố quan trọng, đặc biệt là trong các giao dịch và quản lý dữ liệu khách hàng.
Khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế: Để thâm nhập thị trường EU, doanh nghiệp cần tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường và trách nhiệm xã hội. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải chọn lựa nhà cung cấp tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời áp dụng các công cụ TMĐT để minh bạch hóa quá trình sản xuất và phân phối.
Kết luận
Thương mại điện tử là một công cụ hiệu quả trong việc thúc đẩy sự kết nối giữa các nhà cung cấp nguyên liệu và doanh nghiệp da giày Việt Nam với thị trường EU. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu, các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị về công nghệ, nhân sự và chiến lược phát triển dài hạn. Việc khai thác và áp dụng TMĐT không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành da giày Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo Công Thương (2020). Ứng dụng công nghệ 4.0 trong ngành da giầy: Cần đánh giá đầy đủ các tác động đối với sản xuất và xã hội. Truy cập tại: https://congthuong.vn/ung-dung-cong-nghe-40-trong-nganh-da-giay-can-danh-gia-day-du-cac-tac-dong-doi-voi-san-xuat-va-xa-hoi-138348.html
2. Báo Công Thương (2024). Ngành da giày cần đẩy mạnh mở rộng thị trường mới nhờ lợi thế từ các FTA. Truy cập tại: https://congthuong.vn/nganh-da-giay-can-day-manh-mo-rong-thi-truong-moi-nho-loi-the-tu-cac-fta-354617.html
3. Frédéric Charest (2024), Unlocking Success: Real-World ERP systems examples and lessons learned. Truy cập tại: https://www.gestisoft.com/en/blog/unlocking-success-real-world-erp-systems-examples-and-lessons-learned
4. Grand View Research ( 2022). E-commerce Footwear Market Size, Share & Trends Analysis Report By Type (Leather Footwear, Athletic Footwear, Athleisure Footwear), By Region, And Segment Forecasts, 2022 – 2028. Truy cập tại: https://www.grandviewresearch.com/industry-analysis/e-commerce-footwear-market-report#
5. Straits Research (2024). E-commerce Footwear Market Size, Share & Trends Analysis Report By Material Type (Leather Footwear, Athletic Footwear, Athleisure Footwear), By Distribution Channel (Online Retailers, Brand Websites, Third-Party Marketplaces), By End-User (Men's Footwear, Women's Footwear, Children's Footwear) and By Region(North America, Europe, APAC, Middle East and Africa, LATAM) Forecasts, 2025-2033
Truy cập tại: https://straitsresearch.com/report/e-commerce-footwear-market