Ngày 21 tháng 2 năm 2025, Ban Rà soát Chính sách Thương mại (TPRB) của WTO đã công bố biên bản họp liên quan đến phiên đánh giá chính sách thương mại của Brunei Darussalam, diễn ra vào ngày 27 và 29 tháng 11 năm 2024. Phiên họp được chủ trì bởi Ngài Tiến sĩ Adamu Mohammed Abdulhamid (Nigeria) và bao gồm các câu hỏi từ các thành viên WTO cũng như các câu trả lời của Brunei.
Trong quá trình rà soát, các nước thành viên WTO đã đặt ra nhiều câu hỏi liên quan đến các lĩnh vực chính như chiến lược phát triển kinh tế, chính sách thương mại và đầu tư, các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (MSMEs), chính sách hỗ trợ nông nghiệp và bảo đảm an ninh lương thực, cũng như những nỗ lực của Brunei trong quá trình số hóa nền kinh tế.
Một trong những nội dung quan trọng được thảo luận là kế hoạch phát triển kinh tế dài hạn của Brunei, với trọng tâm là Wawasan Brunei 2035 và Kế hoạch Chiến lược Kinh tế 2021. Brunei cam kết tập trung vào năm lĩnh vực ưu tiên gồm: công nghiệp dầu khí hạ nguồn, thực phẩm, du lịch, công nghệ thông tin - truyền thông (ICT) và dịch vụ. Đặc biệt, Brunei nhấn mạnh sự cần thiết của việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) để thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, chính phủ Brunei đang triển khai các chương trình như Co-Matching Scheme và Microcredit Financing Scheme nhằm hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và mở rộng hoạt động. Theo số liệu cập nhật đến tháng 11 năm 2024, khoảng 30% các đơn xin hỗ trợ từ chương trình Co-Matching Scheme thuộc lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản và chăn nuôi gia cầm. Ngoài ra, Brunei cũng đang thúc đẩy số hóa trong khu vực doanh nghiệp thông qua các chương trình hỗ trợ kỹ thuật số và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp MSMEs.
Về chính sách thương mại, Brunei khẳng định ủng hộ hệ thống thương mại đa phương của WTO và chưa từng tham gia tranh chấp thương mại nào tại tổ chức này. Tuy nhiên, Brunei vẫn đang cân nhắc việc tham gia Cơ chế Trọng tài Tạm thời Đa Bên (MPIA) để giải quyết tranh chấp thương mại trong bối cảnh hệ thống giải quyết tranh chấp của WTO đang gặp trở ngại.
Một trong những vấn đề nổi bật khác là chiến lược tăng cường sản xuất lúa gạo trong nước để giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Brunei đã mở rộng diện tích trồng lúa từ 8,23 ha năm 2019 lên 68,23 ha vào năm 2022 và đạt 173,23 ha vào năm 2023. Chính phủ cũng triển khai các chương trình như Buy-Back Paddy Scheme và hỗ trợ giá gạo nhằm đảm bảo an ninh lương thực.
Trong lĩnh vực số hóa, Brunei đang triển khai Kế hoạch tổng thể về kinh tế số 2025 nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng hạ tầng công nghệ và phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng số. Chính phủ đã đưa vào vận hành hệ thống Nhận diện Số và Trung tâm Thanh toán Kỹ thuật số, đồng thời mở rộng mạng lưới 5G và xây dựng trung tâm dữ liệu quốc gia. Các chỉ số về đóng góp của ngành ICT vào GDP và mức độ sẵn sàng cho trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được cải thiện đáng kể trong những năm qua.
Ngoài ra, Brunei tiếp tục duy trì chính sách kiểm soát giá đối với các mặt hàng thiết yếu như gạo, đường, sữa bột và dầu ăn để đảm bảo ổn định giá cả và an sinh xã hội. Trong khi một số mặt hàng như bột mì và sữa đã được tự do hóa giá từ năm 2021, chính phủ vẫn duy trì quyền can thiệp trong những trường hợp khẩn cấp để tránh tình trạng khan hiếm hoặc đầu cơ.
Phiên rà soát chính sách thương mại của Brunei tại WTO đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh về các chính sách thương mại, đầu tư và phát triển kinh tế của nước này, đồng thời tạo điều kiện để các thành viên WTO có thêm thông tin và cơ hội hợp tác trong tương lai./.
TS. Trịnh Quốc Vinh
Trung tâm tham vấn WTO và FTAs - VIOIT