Ủy ban thuận lợi hóa thương mại (TFA) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã tổ chức cuộc họp thường niên tại Geneva, do bà Chanikarn Dispadung (Thái Lan), Tham tán, Trưởng phái đoàn Thái Lan tại WTO, Chủ nhiệm ủy ban chủ trì vào cuối năm 2024. Cuộc họp được ghi nhận trong biên bản chính thức số G/TFA/M/30 của WTO. Cuộc họp tập trung vào nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến việc thực hiện và quản lý Hiệp định Thuận lợi hóa Thương mại (TFA), trong đó có việc hỗ trợ kỹ thuật và chia sẻ kinh nghiệm.
Tại cuộc họp, các quốc gia thành viên đã cập nhật tiến độ thực hiện các điều khoản quan trọng của TFA. Đại diện Angola, Sri Lanka, Pakistan và các quốc gia khác đã báo cáo những tiến bộ trong cải cách thương mại. Sri Lanka đặc biệt nhấn mạnh nỗ lực vượt kế hoạch trong việc triển khai các hệ thống quản lý rủi ro và kiểm toán hậu thông quan. Uzbekistan, với tư cách là quan sát viên, đã chia sẻ các kinh nghiệm trong việc xây dựng hệ thống quản lý rủi ro và đơn giản hóa thủ tục biên giới, qua đó tạo thuận lợi cho thương mại dù chưa là thành viên chính thức của WTO.
Với tư cách là thành viên tích cực của WTO, Việt Nam có thể rút ra nhiều bài học quý giá từ các kinh nghiệm quốc tế được chia sẻ trong cuộc họp này. Cụ thể:
- Số hóa và đơn giản hóa quy trình thương mại: Những ví dụ thành công từ các quốc gia như Trung Quốc, El Salvador và Nhật Bản về việc triển khai "Cửa sổ duy nhất" có thể giúp Việt Nam đẩy nhanh tiến trình xây dựng hệ thống hải quan điện tử, giả m thiểu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
- Hỗ trợ kỹ thuật và tài chính: Các chương trình hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực được báo cáo bởi Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, và các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới, có thể là cơ hội để Việt Nam nhận được tài trợ và hỗ trợ nhằm tăng cường năng lực thực hiện TFA, đặc biệt là các cam kết liên quan đến danh mục C. Danh mục C là tập hợp các cam kết mà các nước đang phát triển cần thêm hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực từ các đối tác quốc tế để có thể thực hiện hiệu quả. Các biện pháp thuộc danh mục này thường bao gồm việc triển khai hải quan điện tử, xây dựng cổng thông tin thương mại và áp dụng hệ thống quản lý rủi ro.
- Học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đang phát triển: Báo cáo từ các nước như Pakistan và Angola cho thấy việc tận dụng các nguồn lực quốc tế kết hợp với nỗ lực nội tại có thể giúp đẩy nhanh tiến trình cải cách. Việt Nam có thể áp dụng những cách tiếp cận tương tự để khắc phục các hạn chế về hạ tầng và kỹ thuật.
- Thúc đẩy xuất khẩu và hội nhập chuỗi giá trị toàn cầu: Việc thực hiện hiệu quả TFA không chỉ giúp giảm chi phí thương mại mà còn mở ra cơ hội tăng cường khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực xuất khẩu chủ lực như dệt may, nông sản và công nghiệp chế biến.
Cuộc họp này một lần nữa khẳng định vai trò của WTO trong việc thúc đẩy hợp tác đa phương và hỗ trợ kỹ thuật nhằm tạo thuận lợi cho thương mại toàn cầu. Việt Nam cần tích cực tham gia các chương trình hợp tác kỹ thuật và tăng cường đối thoại với các đối tác chiến lược để tận dụng tối đa lợi ích từ TFA, đồng thời cải thiện môi trường thương mại và đầu tư trong nước.
TS. Trịnh Quốc Vinh,
Trung tâm tham vấn WTO và FTAs - VIOIT