Ngày 17/6/2025, Ủy ban về Hiệp định Thương mại Khu vực (CRTA) của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã tổ chức phiên họp lần thứ 113 tại Geneva, với sự chủ trì của Đại sứ José Valencia (Ecuador). Cuộc họp được tổ chức kết hợp trực tiếp và trực tuyến, thảo luận 9 nội dung chính, trong đó có nhiều điểm liên quan đến các nước đang phát triển và khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Việt Nam tham gia hiệp định được xem xét chính thức tại phiên họp
Một điểm đáng chú ý là trong mục xem xét các hiệp định thương mại khu vực (Agenda item 7), WTO đã tiến hành xem xét Hiệp định khung ASEAN về dịch vụ (AFAS), trong đó Việt Nam là một trong 10 nước thành viên tham gia. Biên bản chi tiết về nội dung xem xét đang được phát hành riêng với mã tài liệu WT/REG457/M/2. Việc WTO chính thức thảo luận AFAS cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của các cam kết thương mại dịch vụ khu vực, cũng như vai trò chủ động của ASEAN - trong đó có Việt Nam - trong quá trình hội nhập thương mại quốc tế.
Thảo luận 5 hiệp định mới, 2 sửa đổi, 1 chấm dứt hiệu lực
CRTA ghi nhận 5 hiệp định thương mại khu vực mới được thông báo, trong đó đáng chú ý có Hiệp định giữa Thổ Nhĩ Kỳ và UAE (CEPA), Hiệp định giữa Liên minh Kinh tế Á - Âu và Iran và Hiệp định tạm thời giữa EU và Chile. Ngoài ra, cuộc họp cũng thông qua việc chấm dứt hiệu lực của Hiệp định liên kết cũ giữa EU và Chile để nhường chỗ cho hiệp định mới.
Ủy ban cũng ghi nhận hai điều chỉnh đối với các FTA hiện có, bao gồm FTA giữa các nước EFTA (Hiệp hội Mậu dịch Tự do Châu Âu bao gồm Bốn nước thành viên: Iceland, Liechtenstein, Na Uy và Thụy Sĩ) và Bắc Macedonia và giữa EFTA với Bosnia & Herzegovina. Trong mục cập nhật, WTO cho biết hiện còn 61 hiệp định chưa được thông báo chính thức, và một số đã tồn tại trong tình trạng chờ xử lý trên 10 - 20 năm.
Thông tin cập nhật về tiến độ xử lý hồ sơ hiệp định và hệ thống dữ liệu
Tính đến tháng 6/2025, WTO đang chuẩn bị 26 bản trình bày thực tế đối với các Hiệp định thương mại khu vực (RTA) giữa các thành viên và 38 bản với các hiệp định có bên không phải thành viên WTO. Một số hiệp định nổi bật dự kiến được đưa ra thảo luận trong tháng 11/2025 bao gồm: Trung Quốc - Ecuador, Anh - Ghana, EU - Kenya (dự kiến), Mozambique - Indonesia...
WTO cũng đang triển khai hệ thống dữ liệu điện tử tích hợp về các RTA và cơ sở dữ liệu biểu cam kết IDB, với các tính năng mới như theo dõi tự động, tích hợp email, chuẩn hóa dữ liệu. Tuy nhiên, do hạn chế ngân sách, giai đoạn tiếp theo của dự án đang tạm hoãn.
Thảo luận thỏa thuận mới giữa Hoa Kỳ và Anh - nhiều nước thành viên bày tỏ quan ngại
Đáng chú ý, Brazil đã đề cập trong phần “Other Business” về thỏa thuận thương mại mới giữa Hoa Kỳ và Anh mang tên “Thỏa thuận Thịnh vượng Kinh tế” công bố ngày 8/5/2025. Brazil yêu cầu Hoa Kỳ làm rõ đây có phải là một thỏa thuận trung gian dẫn đến FTA theo Điều XXIV của GATT hay không và các cam kết liên quan đến phân bổ hạn ngạch thuế quan (beef, steel, aluminium, ethanol) sẽ thực hiện ra sao. Hoa Kỳ và Anh cho biết sẽ phản hồi sau khi tham vấn nội bộ.
Cuộc họp tiếp theo dự kiến diễn ra vào ngày 10/11/2025.
ThS. Đỗ Tuấn Hải
Phòng Tham vấn hội nhập - VIOIT