Báo cáo mới nhất số 104R37 từ Ban Thư ký WTO đã cung cấp thông tin chi tiết về tiến trình điều chỉnh danh mục thuế quan của các quốc gia thành viên theo Hệ thống Hài hòa (HS) 2007. Đây là bước đi quan trọng nhằm đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch và hiệu quả trong thương mại toàn cầu, trong bối cảnh nhiều quốc gia vẫn đang hoàn thiện các danh mục thuế quan của mình.
Việc điều chỉnh này được thực hiện thông qua cơ sở dữ liệu Danh mục Thuế quan Mã hóa (LTC) của WTO, nơi các danh mục thuế quan được cập nhật, kiểm tra và chứng nhận bởi các quốc gia thành viên. Báo cáo mới đây, được xây dựng dựa trên các cuộc họp và đánh giá đa phương, đã nêu bật tiến độ thực hiện cũng như các thách thức mà các thành viên WTO đang đối mặt. Đây là một bước tiến cần thiết để tăng cường tính minh bạch trong thương mại và xây dựng lòng tin giữa các quốc gia.
Trong nội dung báo cáo, Ban Thư ký WTO đã chỉ ra rằng vẫn còn bảy quốc gia chưa hoàn thành các dự án liên quan đến danh mục thuế quan của mình theo chuẩn HS 2007. Đáng chú ý, các thành viên như Trung Quốc, Nhật Bản và Liên minh châu Âu đang trong quá trình chuẩn bị, nhưng vẫn chưa đạt được tiến độ cần thiết để hoàn thành. Các quốc gia khác như Maroc và Tunisia đã đưa ra các thông báo liên quan, nhưng cần được tiếp tục đánh giá và hoàn thiện để đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn của WTO. Đây là những trường hợp thể hiện rõ thách thức trong việc tích hợp các quy định toàn cầu vào hệ thống thuế quan của từng quốc gia.
Ngoài ra, báo cáo cũng ghi nhận rằng bốn quốc gia, bao gồm Argentina, Brazil, Cộng hòa Dominica và Indonesia, đã hoàn thiện và gửi các dự án của mình để đánh giá. Tuy nhiên, không phải tất cả đều nhận được phản hồi tích cực từ các thành viên khác trong thời hạn 60 ngày. Đặc biệt, Argentina và Indonesia đã nhận được các ý kiến phản hồi từ những quốc gia khác, cho thấy sự quan tâm của các thành viên WTO đối với tính hợp lệ và minh bạch của các danh mục thuế quan này. Đây là minh chứng cho sự hợp tác tích cực trong khuôn khổ thương mại đa phương, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo rằng mọi thay đổi đều được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi áp dụng.
Một điểm đáng chú ý trong báo cáo là trường hợp của Malaysia, quốc gia đã gửi dự án của mình từ tháng 7/2022 để đánh giá đa phương. Tuy nhiên, đến nay, dự án này vẫn chưa được phê duyệt cuối cùng do một số thành viên WTO bày tỏ quan ngại về nội dung. Cuộc họp đa phương gần nhất vào tháng 6/2024 đã ghi nhận các ý kiến này và quyết định tiếp tục xem xét trong các cuộc họp sắp tới. Malaysia đã chủ động đưa ra các sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu của các thành viên khác, thể hiện sự hợp tác tích cực trong việc đạt được sự đồng thuận. Đây là một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của đối thoại và hợp tác trong việc giải quyết các vướng mắc trong thương mại toàn cầu.
Báo cáo cũng cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, đã có 113 quốc gia thành viên chứng nhận thành công các danh mục thuế quan theo chuẩn HS 2007. Những quốc gia như Albania, Angola, Bangladesh và Việt Nam được ghi nhận vì đã tuân thủ đúng tiến độ và quy trình yêu cầu. Đặc biệt, Việt Nam đã hoàn thành việc chứng nhận vào năm 2017, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc thực hiện các cam kết thương mại quốc tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quốc gia cần nỗ lực hơn nữa để hoàn thiện quá trình chứng nhận, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong thương mại toàn cầu.
Ban Thư ký WTO nhấn mạnh rằng, mặc dù đã đạt được nhiều tiến triển quan trọng, nhưng việc điều chỉnh danh mục thuế quan không chỉ là một vấn đề kỹ thuật mà còn là một thách thức lớn đối với nhiều quốc gia. Sự phức tạp trong việc đồng bộ hóa các danh mục thuế quan, cùng với những khác biệt về quy định và nguồn lực hạn chế, đã tạo ra nhiều khó khăn cho các quốc gia thành viên. Để hỗ trợ các thành viên trong quá trình này, WTO đã triển khai các hội thảo đào tạo, cung cấp hướng dẫn kỹ thuật và phát triển các công cụ trực tuyến nhằm đơn giản hóa quy trình. Những nỗ lực này không chỉ giúp đẩy nhanh tiến độ thực hiện mà còn tăng cường năng lực cho các quốc gia thành viên trong việc tuân thủ các quy định quốc tế.
Việc điều chỉnh danh mục thuế quan theo HS 2007 không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của hệ thống thương mại toàn cầu. Báo cáo từ Ban Thư ký WTO không chỉ là một tài liệu kỹ thuật mà còn là một lời kêu gọi hành động, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác và đối thoại trong khuôn khổ thương mại đa phương. Trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện các danh mục thuế quan là một nhiệm vụ cấp bách mà tất cả các thành viên cần thực hiện. Điều này không chỉ đảm bảo sự ổn định và công bằng trong thương mại quốc tế mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và thịnh vượng chung.
Với sự hỗ trợ từ WTO, các quốc gia thành viên được kỳ vọng sẽ hoàn thiện các danh mục thuế quan của mình trong thời gian tới, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và đóng góp vào sự ổn định và minh bạch của hệ thống thương mại toàn cầu. Báo cáo nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang phải đối mặt với nhiều thách thức, sự hợp tác và đồng thuận giữa các quốc gia thành viên sẽ là yếu tố quyết định để đảm bảo sự thành công của các nỗ lực cải cách này.
TS. Trịnh Quốc Vinh
Trung tâm tham vấn WTO và FTAs - VIOIT