Ngày 3/9/2025, Ban Thư ký WTO đã công bố báo cáo INF/MSME/R/49, tóm tắt thảo luận tại cuộc họp mở rộng lần thứ hai trong năm của Nhóm công tác phi chính thức về doanh nghiệp nhỏ và vừa (MSME) diễn ra ngày 26/6/2025. Cuộc họp có sự tham gia của nhiều thành viên WTO và các tổ chức quốc tế, tập trung vào các chủ đề then chốt như thực hành quản lý quy định tốt (GRP), tình trạng phi chính thức trong kinh doanh, và đặc biệt là chuyển đổi số trong thương mại. Những nội dung này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo môi trường thuận lợi cho MSME toàn cầu tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế.
Một điểm nhấn của cuộc họp là việc giới thiệu các sáng kiến hỗ trợ MSME tận dụng thương mại điện tử và thương mại số. Ủy ban kinh tế- xã hội châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP) và Phòng Thương mại Quốc tế đã trình bày cơ sở dữ liệu thương mại điện tử không giấy tờ xuyên biên giới, cung cấp bản đồ hơn 100 dự án đang triển khai ở nhiều quốc gia. Trung Quốc giới thiệu hệ thống Single Window kết nối hơn 30 bộ ngành với 900 dịch vụ, giúp giảm tới 90% khối lượng công việc khai báo hải quan của doanh nghiệp. Ngoài ra, ITC báo cáo các hoạt động trong khuôn khổ sáng kiến "One Trade Africa" và nền tảng Global Trade Helpdesk, nhấn mạnh vai trò của số hóa trong việc giảm chi phí tuân thủ và nâng cao khả năng cạnh tranh của MSME.
Báo cáo cũng cho thấy sự chuẩn bị của nhóm công tác hướng tới Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 14 (MC14). Các thành viên thống nhất sẽ tiếp tục cập nhật bộ dữ liệu tổng hợp về MSME, thúc đẩy hợp tác với Nhóm công tác về Thương mại và Giới, và tăng cường kết nối với khu vực tư nhân thông qua các cơ chế tham vấn định kỳ. Đặc biệt, cuộc họp đã thảo luận việc tổ chức Hội nghị Bộ trưởng về SME toàn cầu tại Nam Phi tháng 7/2025, quy tụ hơn 50 nền kinh tế để tìm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa vượt qua thách thức về tài chính, số hóa và chuyển đổi xanh.
Đối với Việt Nam, những nội dung thảo luận này có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực công thương. Việt Nam hiện đã và đang triển khai Chiến lược chuyển đổi số quốc gia và Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa theo Luật Hỗ trợ DNNVV. Việc tiếp cận các sáng kiến như cơ sở dữ liệu thương mại điện tử không giấy tờ, mô hình Single Window, hay công cụ Global Trade Helpdesk có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam giảm chi phí tuân thủ, mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia chuỗi giá trị toàn cầu hiệu quả hơn. Đặc biệt, với đặc thù tỷ trọng lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ trong cơ cấu kinh tế, Việt Nam có thể tận dụng kinh nghiệm quốc tế từ WTO và các đối tác để thúc đẩy cải cách thủ tục, minh bạch hóa quy định, và mở rộng cơ hội thương mại công bằng cho cộng đồng doanh nghiệp.
ThS. Đỗ Tuấn Hải
Phòng Tham vấn hội nhập - VIOIT