Tạ Thị Hồng
Chi bộ Thương mại
Trong quá trình phát triển đất nước, thế hệ trẻ luôn giữ một vị trí đặc biệt, được coi là lực lượng nòng cốt của đất nước. Lịch sử cách mạng Việt Nam đã chứng minh vai trò tiên phong, xung kích của tuổi trẻ trong mọi giai đoạn: từ những ngày đầu dựng Đảng, giành chính quyền, giữ vững nền độc lập, đến thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển mạnh mẽ như ngày hôm nay.
Hiện nay, đất nước ta đang bước vào một thời kỳ mới với khát vọng trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Đó là chặng đường đầy thách thức, đòi hỏi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, trong đó thế hệ trẻ giữ vai trò then chốt, phải cùng nhau chung sức đồng lòng. Đặc biệt, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024, xác định rõ nhiệm vụ đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, xem đây là động lực trọng yếu để phát triển nhanh và bền vững đất nước trong thời kỳ mới.
Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước, tuổi trẻ Việt Nam hôm nay càng nhận thức rõ hơn trách nhiệm và sứ mệnh của mình. Họ đang từng ngày khẳng định vai trò là động lực đột phá để xây dựng đất nước hiện đại, phát triển nhanh, bền vững, đóng góp xứng đáng vào công cuộc thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
1. Phát huy sức mạnh của thế hệ trẻ dưới sự lãnh đạo của Đảng
Trong suốt chiều dài lịch sử cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn khẳng định thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, là chủ nhân tương lai của dân tộc. Bác Hồ từng căn dặn: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 5, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2011, tr.235). Đó không chỉ là lời nhắn gửi mà còn là kim chỉ nam cho mọi đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước ta trong công tác thanh niên.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các thế hệ trẻ Việt Nam đã không ngừng trưởng thành, thể hiện rõ bản lĩnh chính trị, ý chí kiên cường và tinh thần xung kích, sáng tạo. Trong thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, thế hệ trẻ lại hăng hái đi đầu trên mặt trận phát triển kinh tế, khoa học, công nghệ, tham gia khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.
Hiện nay, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo được xác định là động lực trọng yếu để phát triển nhanh và bền vững, Đảng tiếp tục đặt niềm tin lớn lao vào thế hệ trẻ. Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22/12/2024 đã nhấn mạnh yêu cầu phải phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao - trong đó thanh niên giữ vai trò then chốt (Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 57-NQ/TW, 22/12/2024). Đây chính là cơ hội đồng thời cũng là trách nhiệm lớn lao để tuổi trẻ phát huy nhiệt huyết, trí tuệ, tiên phong chinh phục những đỉnh cao tri thức mới, làm chủ khoa học công nghệ, tham gia vào các lĩnh vực kinh tế số, kinh tế xanh, đổi mới quản trị, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Phát huy sức mạnh của thế hệ trẻ dưới sự lãnh đạo của Đảng chính là phát huy khát vọng dựng xây đất nước phồn vinh, phát triển nhanh. Đó cũng là thực hiện lời Bác dạy: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” (Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 9, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật, 2011, tr.314), để tuổi trẻ hôm nay tiếp tục xứng đáng là lực lượng xung kích, sáng tạo, góp phần hiện thực hóa tầm nhìn đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
2. Thế hệ trẻ - lực lượng xung kích, sáng tạo, tiếp thu nhanh cái mới
Thanh niên Việt Nam hôm nay mang trong mình những phẩm chất nổi bật: năng động, nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, không ngại thử thách và sẵn sàng đón nhận cái mới. Đây chính là ưu thế đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hoá và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới. Khi nền kinh tế tri thức trở thành xu thế tất yếu, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo là động lực then chốt để phát triển, thế hệ trẻ chính là lực lượng nắm bắt nhanh nhất những công nghệ tiên tiến, tiếp cận tri thức mới, góp phần đưa Việt Nam tiệm cận và hội nhập sâu hơn với các quốc gia phát triển.
Dưới ánh sáng của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22/12/2024, yêu cầu xây dựng và phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm để đất nước bứt phá. Trong đó, Đảng xác định rất rõ vai trò của thế hệ trẻ: là lực lượng xung kích đi đầu.
Nhiều mô hình thực tiễn cho thấy tinh thần ấy đang được tuổi trẻ hiện thực hóa sinh động. Đơn cử như phong trào “Thanh niên chuyển đổi số” do Trung ương Đoàn phát động từ năm 2022, đã thu hút hơn 5 triệu đoàn viên, thanh niên tham gia các hoạt động số hoá dữ liệu, hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Hay các dự án khởi nghiệp tiêu biểu như Mekong Drone (chế tạo drone phục vụ nông nghiệp thông minh của nhóm startup thanh niên Cần Thơ), hay Anfin (ứng dụng đầu tư chứng khoán do đội ngũ sáng lập dưới 30 tuổi) đang góp phần đẩy nhanh tài chính số tại Việt Nam.
Ở lĩnh vực xanh hoá, chuyển đổi kinh tế tuần hoàn, có thể kể tới các mô hình “Đoàn viên thu gom rác tái chế” được triển khai rộng khắp từ thành phố đến nông thôn, hay sáng kiến Logistics Xanh tại TP. Hồ Chí Minh do nhóm cử nhân trẻ thành lập, hướng tới cung cấp giải pháp giao hàng sử dụng xe điện, giảm phát thải CO2. Đây đều là những minh chứng sinh động cho tinh thần dấn thân, đổi mới sáng tạo của tuổi trẻ.
Không dừng lại ở đó, thế hệ trẻ còn chủ động học hỏi, nâng cao kỹ năng số, ngoại ngữ, từng bước hội nhập với thị trường lao động chất lượng cao của khu vực và thế giới. Theo số liệu từ Báo cáo Chỉ số Sáng tạo Toàn cầu 2023 (WIPO), Việt Nam được xếp thứ 2 ASEAN, vượt lên trên Thái Lan, Philippines nhờ sự đóng góp mạnh mẽ của lực lượng lao động trẻ trong lĩnh vực công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo.
Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thế hệ trẻ dưới sự lãnh đạo của Đảng chính là phát huy một nguồn lực vô giá để hiện thực hoá tầm nhìn đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Đó cũng là cách thiết thực nhất để tuổi trẻ tiếp tục khẳng định lời Bác Hồ căn dặn: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”, sẵn sàng gánh vác những công việc mới, việc khó, việc đột phá trên hành trình dựng xây đất nước giàu mạnh, văn minh.
3. Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong giai đoạn mới
Bước vào giai đoạn phát triển mới, với mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, đất nước ta đứng trước cả thời cơ vàng lẫn thách thức chưa từng có. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh… đang đặt ra yêu cầu bứt phá mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, thế hệ trẻ là lực lượng lao động dồi dào nhất, nhạy bén nhất với tri thức và công nghệ, vì vậy thế hệ trẻ là yếu tố quan trọng mang trên vai một trách nhiệm lớn lao đối với tương lai dân tộc.
Trước hết, đó là trách nhiệm không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ. Theo Báo cáo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF, 2023), 85% công việc vào năm 2030 đòi hỏi các kỹ năng hoàn toàn mới, nhất là kỹ năng số, dữ liệu lớn, tư duy đổi mới (WEF Future of Jobs Report, 2023). Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cho tuổi trẻ Việt Nam phải chủ động học tập, nâng cao tay nghề, đặc biệt là năng lực công nghệ, kỹ năng số, ngoại ngữ, để thích ứng với thời đại. Không chỉ để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, mà còn để chính mỗi người trẻ trở thành chủ thể tự tin hội nhập quốc tế.
Thứ hai: Thế hệ trẻ cần phát huy tinh thần dấn thân, khởi nghiệp sáng tạo, làm giàu chính đáng và là trách nhiệm trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội. Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, năm 2023, Việt Nam có hơn 3.800 startup công nghệ, phần lớn do người dưới 35 tuổi sáng lập, đóng góp không nhỏ vào mục tiêu nâng Việt Nam lên nhóm đổi mới sáng tạo dẫn đầu ASEAN (Bộ KH&CN, Báo cáo hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST, 2023). Đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần “dám nghĩ, dám làm” của tuổi trẻ hôm nay.
Thứ ba: Thế hệ trẻ còn có trách nhiệm gương mẫu chấp hành pháp luật, bảo vệ chủ quyền, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, những giá trị văn hoá truyền thống dễ bị phai mờ, chủ quyền lãnh thổ thường xuyên chịu áp lực thách thức, tuổi trẻ càng phải đề cao cảnh giác, kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đó là lý do Trung ương Đoàn triển khai sâu rộng phong trào “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, kết hợp giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, gắn với các hoạt động bảo tồn di sản, lan tỏa nét đẹp văn hoá Việt ra quốc tế (Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, 2024).
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, được hun đúc bởi truyền thống cách mạng vẻ vang, tuổi trẻ Việt Nam hôm nay càng ý thức rõ hơn bao giờ hết về vai trò, sứ mệnh của mình. Trách nhiệm ấy không chỉ là học tập, sáng tạo, khởi nghiệp mà còn là dựng xây quê hương giàu mạnh, bảo vệ vẹn toàn lãnh thổ, giữ gìn hồn cốt văn hoá dân tộc - làm rạng danh hai tiếng Việt Nam trên trường quốc tế.
4. Đề xuất một số giải pháp xây dựng và phát triển nguồn lực trẻ để phát triển đất nước theo tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 22/12/2024
4.1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng số và ngoại ngữ cho thanh niên: Trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế số diễn ra ngày càng nhanh, các kỹ năng về công nghệ thông tin, dữ liệu lớn, tự động hoá, AI… trở thành đòi hỏi tất yếu. Vì vậy, cần mở rộng các chương trình đào tạo số hoá, các dự án "lớp học thông minh" ngay từ trường phổ thông, đẩy mạnh đào tạo nghề công nghệ cao cho lao động trẻ. Đồng thời, xây dựng các quỹ hỗ trợ học bổng kỹ năng số, ngoại ngữ cho thanh niên vùng sâu, vùng xa, để không ai bị bỏ lại phía sau.
4.2. Khuyến khích tinh thần khởi nghiệp sáng tạo, làm giàu chính đáng trong thanh niên: Để phát huy mạnh mẽ, cần hoàn thiện hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tăng cường kết nối thanh niên với quỹ đầu tư mạo hiểm, vườn ươm doanh nghiệp, phát triển mạng lưới cố vấn là các doanh nhân trẻ thành đạt. Các tổ chức Đoàn, Hội cần làm cầu nối để thanh niên có điều kiện hiện thực hoá ý tưởng thành sản phẩm, dịch vụ có giá trị cao.
4.3. Xây dựng thế hệ thanh niên có bản lĩnh chính trị vững vàng, gương mẫu chấp hành pháp luật, bảo vệ chủ quyền và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc: Trong thời đại toàn cầu hoá, bên cạnh hội nhập sâu rộng, nhiều giá trị truyền thống dễ bị xói mòn, các thế lực thù địch cũng gia tăng thủ đoạn "diễn biến hoà bình" nhằm lôi kéo, làm tha hoá lớp trẻ. Do đó, cần đa dạng hình thức giáo dục lý tưởng, truyền thống cách mạng, nâng cao “sức đề kháng” trước các thông tin xấu độc trên không gian mạng. Các phong trào như “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ môi trường, chủ quyền biên giới, biển đảo” cần tiếp tục lan toả mạnh mẽ.
4.4. Phát huy vai trò của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các tổ chức Đoàn trong dẫn dắt, định hướng và tạo môi trường phát triển cho thanh niên: Nghị quyết 57 đã nhấn mạnh trách nhiệm chính trị của cả hệ thống chính trị trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Để nguồn lực trẻ thực sự trở thành động lực đột phá, cần có chính sách đãi ngộ, khen thưởng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người trẻ dấn thân trong các lĩnh vực mới; đồng thời phát huy vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ Đoàn, Hội.
Xây dựng và phát triển nguồn lực trẻ chính là chìa khóa mở ra cánh cửa đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, hiện đại, thu nhập cao. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, với quyết tâm đổi mới mạnh mẽ theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW, thế hệ trẻ sẽ tiếp tục phát huy trí tuệ, khát vọng, tinh thần tiên phong, đổi mới sáng tạo. Đây chính là nguồn lực quý giá, động lực đột phá để đất nước phát triển nhanh, bền vững, hội nhập sâu rộng và khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Ban Chấp hành Trung ương, Đảng Cộng sản Việt Nam (2024), Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22 tháng 12 năm 2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia;
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam thời kỳ 2021-2030, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII;
[3] Bộ Khoa học và Công nghệ (2023), Báo cáo hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam, Hà Nội;
[4] Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2024), Tài liệu tuyên truyền phong trào “Tôi yêu Tổ quốc tôi” và giáo dục bản lĩnh chính trị cho thanh niên, Hà Nội;
[5] World Economic Forum (2023), The Future of Jobs Report 2023, Geneva;
[6] Toàn văn bài phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại Lễ kỷ niệm Quốc khánh (2/9/1945 - 2/9/2024), https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn.