Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào của Tổng Bí thư Tô Lâm, sự kiện ký kết Biên bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Công Thương Lào vào ngày 01/12/2025 đã đánh dấu một bước tiến chiến lược trong quan hệ hợp tác kinh tế song phương. Đóng góp vào thành công chung đó, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (VIOIT) đã khẳng định vai trò then chốt của mình không chỉ trong quá trình tham vấn xây dựng văn kiện mà còn là đơn vị trực tiếp chịu trách nhiệm triển khai các nội dung hợp tác trong giai đoạn tới.
Tham gia chuyến công tác đặc biệt quan trọng này, đoàn công tác của Viện do Viện trưởng Nguyễn Văn Hội dẫn đầu, cùng sự tham gia của bà Trần Thị Phương Thảo -Trưởng ban hợp tác quốc tế, Chánh Văn phòng Viện, bà Nguyễn Thị Hinh - Phó Trưởng phòng Tham vấn hội nhập và ông Nguyễn Quang Long - Nghiên cứu viên phòng Dự báo thị trường, đã có những hoạt động tích cực nhằm cụ thể hóa các cam kết cấp cao. Ngay sau lễ ký kết, dưới sự chứng kiến của Lãnh đạo cấp cao hai nước, chiều cùng ngày 01/12/2025, đoàn công tác VIOIT đã có buổi làm việc song phương với Viện Công nghiệp, Thương mại và Năng lượng (IICE) thuộc Bộ Công Thương Lào. Đây là cuộc gặp gỡ mang tính khởi động, đặt nền móng cho việc triển khai thực chất các nội dung của "Bản ghi nhớ về phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào" mà hai Bộ trưởng vừa ký kết.
Tại buổi làm việc, hai bên thống nhất rằng việc phát triển mạng lưới liên kết công nghiệp không thể chỉ dừng lại ở các nguyên tắc chung mà phải được cụ thể hóa bằng những hành động thiết thực, hướng tới hình thành chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ cung ứng nguyên liệu, sản xuất đến phân phối. Trên cơ sở vai trò đầu mối điều phối được quy định tại Điều 7 của Biên bản ghi nhớ, Viện trưởng Nguyễn Văn Hội đã đề xuất 5 mục tiêu chiến lược nhằm định hướng hợp tác giữa hai Viện trong thời gian tới, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và hiệu quả cao nhất.
Trọng tâm đầu tiên được Viện trưởng nhấn mạnh là sự cần thiết phải thiết lập cơ chế kết nối chặt chẽ thông qua việc thành lập Nhóm công tác chung. Tuy nhiên, thay vì chỉ giới hạn trong khuôn khổ hợp tác giữa hai Viện, Viện trưởng đề xuất mở rộng thành phần tham gia bằng cách mời thêm đại diện các Cục, Vụ và Viện nghiên cứu liên quan của cả hai nước. Cơ chế mở rộng này sẽ bảo đảm sự phối hợp đồng bộ, phát huy tối đa nguồn lực chuyên môn để giải quyết các vấn đề mang tính liên ngành trong phát triển chuỗi liên kết công nghiệp.
Song song với việc kiện toàn bộ máy phối hợp, mục tiêu thứ hai là xây dựng một kế hoạch tổng thể mang tính hệ thống. Kế hoạch này sẽ đóng vai trò “kim chỉ nam”, định hướng rõ ràng lộ trình triển khai các hoạt động nghiên cứu, tham vấn chính sách và các dự án hợp tác, qua đó tránh tình trạng hợp tác dàn trải, thiếu trọng tâm và kém hiệu quả.
Viện trưởng Nguyễn Văn Hội đặc biệt nhấn mạnh mục tiêu phát triển các khu công nghiệp - một trong những sáng kiến trọng tâm đã được hai bên thống nhất trong Biên bản ghi nhớ. Theo đó, hai Viện sẽ phối hợp nghiên cứu thí điểm mô hình Khu Công nghiệp Việt Nam - Lào, hướng tới hình thành hạ tầng công nghiệp hiện đại, tạo mặt bằng sản xuất - chế biến cho doanh nghiệp, đồng thời trở thành động lực thu hút đầu tư và khai thác tối đa lợi thế so sánh của mỗi quốc gia trong chuỗi cung ứng khu vực.
Song hành với phát triển hạ tầng “cứng”, yếu tố con người – nguồn nhân lực chất lượng cao – được xác định là nền tảng của sự phát triển bền vững. Vì vậy, mục tiêu thứ tư tập trung vào công tác đào tạo và bồi dưỡng. Phía VIOIT cam kết phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan của Lào để tổ chức các chương trình nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý và doanh nghiệp, giúp đối tác cập nhật kịp thời xu hướng công nghiệp hiện đại, phương pháp quản trị chuỗi cung ứng và các kỹ năng cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi sản xuất – kinh doanh theo hướng hội nhập và cạnh tranh cao.
Trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng toàn cầu, Viện trưởng Nguyễn Văn Hội xác định mục tiêu thứ năm là đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu về năng lượng. Đây là lĩnh vực ưu tiên chiến lược trong Biên bản ghi nhớ, bao gồm nghiên cứu các nguồn năng lượng tái tạo như thủy điện, điện gió, điện mặt trời, cũng như các hoạt động truyền tải và kinh doanh điện.
Sự phối hợp nghiên cứu giữa VIOIT và IICE trong lĩnh vực này được kỳ vọng sẽ cung cấp các luận cứ khoa học quan trọng, phục vụ hoạch định chính sách năng lượng, từ đó góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển công nghiệp xanh cho cả hai quốc gia.
Kết thúc buổi làm việc, các định hướng hợp tác mà Viện trưởng Nguyễn Văn Hội đề xuất đã nhận được sự đồng thuận cao từ phía IICE. Với vai trò là đầu mối chiến lược được giao trong Biên bản ghi nhớ, VIOIT đã thể hiện rõ tinh thần chủ động, trách nhiệm và quyết tâm hiện thực hóa các cam kết cấp cao bằng những chương trình, dự án cụ thể. Những bước triển khai này được kỳ vọng sẽ góp phần đưa quan hệ hợp tác công nghiệp Việt Nam – Lào phát triển ngày càng thực chất, đi vào chiều sâu, bền vững và hiệu quả hơn trong thời gian tới.
ThS. Trần Thị Phương Thảo; ThS. Nguyễn Thị Hinh và CN. Nguyễn Quang Long
Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương