Chiều ngày 27/11/2025, tại Hà Nội, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương phối hợp với Thành ủy - Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh đồng chỉ đạo tổ chức Hội thảo “Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố Hồ Chí Minh trong tình hình mới”. Tham dự và chủ trì Hội thảo có đồng chí Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương; đồng chí Nguyễn Văn Được, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh cùng lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành Trung ương. Đặc biệt, Hội thảo có sự tham gia và đóng góp ý kiến của lãnh đạo Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) với tư cách là đơn vị trình bày tham luận quan trọng mở đầu cho phiên thảo luận chuyên đề.
Phát biểu khai mạc, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị nhấn mạnh vai trò đặc biệt của Thành phố Hồ Chí Minh như một cực tăng trưởng lớn nhất cả nước, tuy nhiên Nghị quyết 98 dù đã tạo chuyển biến tích cực vẫn chưa đủ để tháo gỡ các nút thắt mang tính cấu trúc. Để tương xứng với vị thế siêu đô thị và trung tâm tài chính khu vực, Thành phố cần những cơ chế đột phá hơn nữa. Đồng quan điểm, đồng chí Nguyễn Văn Được trong bài phát biểu đề dẫn cũng khẳng định nhà đầu tư chiến lược giữ vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa khát vọng phát triển của Thành phố, đồng thời gợi mở ba vấn đề thảo luận chính gồm xác định danh mục ưu tiên, đề xuất công cụ thu hút hiệu quả và các giải pháp nâng cao năng lực hấp thụ vốn.
Tại phiên tham luận, đại diện Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, đồng chí Lê Hải An, Phó Viện trưởng đã có bài trình bày sâu sắc về bối cảnh cạnh tranh chiến lược và sự cần thiết phải nâng cấp khung khổ pháp lý hiện hành. Trước thách thức từ Thuế tối thiểu toàn cầu làm giảm hiệu lực của các ưu đãi thuế quan truyền thống, lãnh đạo Viện đã đề xuất xây dựng khung pháp lý “Nghị quyết 98 cộng” với 05 nhóm giải pháp đột phá gồm: (1) Kiến tạo mô hình Khu thương mại tự do thế hệ mới gắn liền với Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và khu vực Cái Mép Hạ; (2) Thiết lập Quỹ hỗ trợ đầu tư chiến lược phi thuế quan với cơ chế thực thi linh hoạt như “tín dụng đầu tư hoàn lại” để cạnh tranh với các nước trong khu vực; (3) Xây dựng quy trình hành chính “fast-track” cấp phép siêu tốc trong 48 giờ đi kèm cơ chế miễn trừ trách nhiệm công vụ để khuyến khích cán bộ dám nghĩ dám làm; (4) Phát triển hạ tầng năng lượng xanh theo cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) thí điểm; (5) Xây dựng hệ sinh thái nhân tài bán dẫn vượt trội. Các đề xuất này được đánh giá là bám sát thực tiễn, giải quyết trực diện các điểm nghẽn về thể chế và hạ tầng mà Thành phố đang đối mặt.
Tham gia thảo luận về các vấn đề mang tính nền tảng, GS.TS Vũ Minh Khương từ Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Singapore) chia sẻ tầm nhìn đưa Thành phố Hồ Chí Minh trở thành “Siêu đô thị sáng tạo” với đề xuất 05 nội dung nâng cấp Nghị quyết 98, trong đó nhấn mạnh việc thành lập Cơ quan phát triển Liên vùng Đông Nam Bộ và thiết lập cơ chế “đồng hành và đồng kiến tạo” với 20-50 tập đoàn hàng đầu thế giới. Bổ sung cho góc nhìn này, TS. Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn Nghị quyết 98, kiến nghị cần nhìn nhận lại vai trò nhà đầu tư chiến lược như đối tác cùng Nhà nước kiến tạo phát triển, từ đó đề xuất mở rộng danh mục ngành nghề ưu tiên và thiết kế chính sách ưu đãi vượt trội theo nhóm dự án, đủ sức cạnh tranh quốc tế.
Đi sâu vào các giải pháp cụ thể về mô hình tăng trưởng, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, cho rằng Thành phố đang ở thời điểm tái cấu trúc phát triển và cần định vị lại nhà đầu tư chiến lược như “đối tác kiến tạo”. Ông đề xuất xây dựng “Nghị quyết sandbox thể chế” cho phép Thành phố thử nghiệm các chính sách vượt khung, biến Thành phố thành phòng thí nghiệm thể chế của cả nước. Về hạ tầng giao thông và đô thị, PGS.TS Vũ Anh Tuấn và TS. Đặng Huy Đông cũng đồng thuận kiến nghị cần hoàn thiện khung pháp lý thống nhất cho hình thức đối tác công tư (PPP) và cơ chế thu hồi giá trị gia tăng từ đất (LVC) để đẩy nhanh tiến độ các dự án đường sắt đô thị và mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD).
Từ góc độ cộng đồng doanh nghiệp, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC và ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký VCCI đều nhấn mạnh tầm quan trọng của niềm tin thể chế. Các đại biểu kiến nghị cần mở rộng danh mục ưu tiên sang các lĩnh vực công nghệ trọng điểm như AI, trung tâm dữ liệu, đồng thời linh hoạt hóa điều kiện về vốn chủ sở hữu và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Ông Đậu Anh Tuấn đặc biệt lưu ý tính ổn định và khả năng dự đoán của chính sách là yếu tố then chốt, đề xuất thiết lập Tổ công tác xúc tiến chuyên biệt và cơ chế “một cửa liên thông” thực chất để hỗ trợ nhà đầu tư.
Phát biểu kết luận Hội thảo, đồng chí Nguyễn Thanh Nghị đánh giá cao chất lượng các bài tham luận, đặc biệt là các đề xuất mang tính gợi mở về “Nghị quyết sandbox thể chế”, mô hình Khu thương mại tự do và các cơ chế tài chính linh hoạt. Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương khẳng định các ý kiến đóng góp từ Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương và các chuyên gia sẽ được Ban Tổ chức tổng hợp đầy đủ để xây dựng báo cáo kiến nghị, góp phần hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98, tạo hành lang pháp lý vững chắc đưa Thành phố Hồ Chí Minh bứt phá trong kỷ nguyên mới.
TS. Trịnh Quốc Vinh
Phòng Nghiên cứu năng lượng – VIOIT
Quang cảnh hội thảo
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm
Bà Lê Hải An - Phó Viện trưởng trình bày tham luận tại Hội thảo
Đại diện VIOIT tham dự hội thảo