Nguyễn Thanh Phượng
Chi bộ Đào tạo
Trong hành trình hướng tới Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025 - 2030, công tác đào tạo, bồi dưỡng (ĐTBD) cán bộ, công chức, viên chức được xác định là một trong những nhiệm vụ chiến lược để nâng cao chất lượng hệ thống quản lý ngành. Trong bối cảnh đó, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (VIOI) - đơn vị nghiên cứu, tư vấn và tổ chức ĐTBD chủ lực của Bộ Công Thương - đã và đang thể hiện vai trò tiên phong trong việc hiện thực hóa tinh thần Nghị định 171/2025/NĐ-CP ngày 30/6/2025 của Chính phủ quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ "vừa hồng vừa chuyên", thích ứng linh hoạt trong thời kỳ chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng.
1. Nghị định 171/2025/NĐ-CP: Khung thể chế mới cho công tác đào tạo, bồi dưỡng
Nghị định 171/2025/NĐ-CP được Chính phủ ban hành nhằm thay thế và cập nhật các quy định về đào tạo, bồi dưỡng công chức quy định tại Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01 tháng 9 năm 2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định số 89/2021/NĐ-CP ngày 18 tháng 10 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 101/2017/NĐ-CP ngày 01 tháng 9 năm 2017 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức. Nghị định 171/2025/NĐ-CP là cơ sở để tiếp tục hoàn thiện thể chế về công tác đào tạo, bồi dưỡng trong hệ thống chính trị theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp, gắn với vị trí việc làm và năng lực thực thi công vụ. Đáng chú ý, Nghị định lần này nhấn mạnh 3 yêu cầu trọng tâm:
- Gắn đào tạo với thực tiễn quản lý: nội dung, phương pháp, công cụ giảng dạy phải sát với tình huống, nhiệm vụ trong thực tế.
- Ứng dụng công nghệ số và dữ liệu lớn: đẩy mạnh đào tạo trực tuyến, học tập kết hợp (blended learning), quản lý học viên qua hệ thống quản lý học tập.
- Tăng cường đánh giá sau đào tạo: chuyển từ “học để có chứng chỉ” sang “học để nâng cao năng lực thực chất”.
Trong bối cảnh ngành Công Thương đang tái cơ cấu mạnh mẽ theo hướng số hóa, xanh hóa và toàn cầu hóa, việc triển khai tốt các quy định của Nghị định 171/2025/NĐ-CP sẽ là tiền đề quan trọng để nâng cao năng lực đội ngũ, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị và chiến lược phát triển ngành.
2. Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương: Chủ động đổi mới, dẫn dắt tri thức ngành Công Thương
Là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Công Thương, Viện đảm nhận vai trò then chốt trong nghiên cứu chiến lược, chính sách và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức, viên chức trong toàn ngành. Ngay từ khi Nghị định 171/2025/NĐ-CP được ban hành, Viện xác định đổi mới đào tạo, bồi dưỡng không chỉ là tuân thủ quy định mà còn là cơ hội để tái cấu trúc tư duy tổ chức, khẳng định vai trò tiên phong của Viện trong hệ sinh thái đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ngành Công Thương, do đó Viện đã chủ động rà soát lại toàn bộ quy trình, chương trình đào tạo, bồi dưỡng để đảm bảo phù hợp với quy định mới và xu thế hiện đại hóa, có thể kể đến:
- Chuẩn hóa chương trình theo vị trí việc làm và năng lực - Hướng tới cá thể hóa và thực tiễn hóa học tập:
Trong nhiều năm, công tác đào tạo, bồi dưỡng trong khu vực công thường mang tính đồng loạt, thiên về lý thuyết và ít gắn với đặc thù từng vị trí công tác. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới thể chế, Viện đã triển khai mạnh mẽ việc xây dựng chương trình theo mô hình khung năng lực, đảm bảo mỗi khóa học đều có chuẩn đầu ra rõ ràng, đáp ứng đúng yêu cầu của từng vị trí việc làm.
Cụ thể, Viện đã tiến hành khảo sát nhu cầu thực tế tại các đơn vị quản lý ngành, từ cấp Cục, Vụ, Sở Công Thương địa phương cho đến doanh nghiệp nhà nước lớn, từ đó xây dựng các chương trình tương ứng với từng vị trí như: chuyên trình bồi dưỡng về công nghiệp; thương mại; năng lượng; hội nhập kinh tế quốc tế; đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững,…
Trên cơ sở đó, các chương trình đào tạo, bồi dưỡng được thiết kế có tính "may đo", đi sâu vào tình huống cụ thể, sử dụng phương pháp nghiên cứu tình huống, mô phỏng chính sách, thảo luận nhóm chuyên đề. Một số chương trình tiêu biểu đang triển khai gồm:
Lớp bồi dưỡng về công nghiệp:
- Chủ trương định hướng, chính sách phát triển công nghiệp quốc gia; Phát triển công nghiệp Việt Nam;
- Phân bố không gian phát triển công nghiệp; Một số mô hình phát triển công nghiệp (cụm liên kết công nghiệp, khu công nghiệp, cụm công nghiệp,…);
- Một số vấn đề cơ bản về định hướng, chính sách, hiện trạng, bối cảnh phát triển công nghiệp hỗ trợ;
- Một số vấn đề cơ bản về định hướng, chính sách, hiện trạng, bối cảnh phát triển của công nghiệp công nghệ cao.
Lớp bồi dưỡng về thương mại:
- Quản lý nhà nước đối với hoạt động phân phối hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh, kinh doanh có điều kiện; Quản lý an toàn thực phẩm đối với chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, cửa hàng tiện tích và các loại hình thương mại khác.
- Kiến thức về quản lý và phát triển thị trường trong nước, logistics và chuỗi cung ứng;
- Quản lý nhà nước về thương mại điện tử và hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới; Chuyển đổi số trong quản lý và phát triển thương mại.
Lớp bồi dưỡng về năng lượng:
- Xây dựng chiến lược, quy hoạch, chính sách về năng lượng; Quản lý, vận hàng, giám sát an toàn kỹ thuật và bảo trì hệ thống năng lương;
- Quản lý ứng dụng, triển khai công nghệ mới, chuyển đổi số ngành năng lượng; Quản lý, phân tích đánh giá dự án năng lượng;
- Chính sách kinh tế và quản lý năng lượng;
- Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững;
Lớp bồi dưỡng về hội nhập kinh tế quốc tế:
- Bối cảnh và thể chế điều chỉnh thương mại quốc tế: xu thế mới của hội nhập toàn cầu đến năm 2030: chuyển đổi số, kinh tế xanh, an ninh chuỗi cung ứng; Các nguyên tắc WTO và thể chế điều chỉnh thương mại quốc tế: tự do hóa, không phân biệt đối xử, minh bạch, phát triển bền vững; Vai trò của các cơ chế giải quyết tranh chấp và luật pháp quốc tế trong thương mại; tác động của chuyển đổi số đến 1 thương mại điện tử xuyên biên giới, dịch vụ số, và luồng dữ liệu xuyên biên giới; Thương mại quốc tế và các cam kết của Việt Nam: tổng quan về thương mại quốc tế; các FTA Việt Nam đã tham gia và cam kết của Việt Nam trong các FTA; tác động của các FTA và định hướng của Việt Nam trong thương mại quốc tế; các cam kết liên quan đến kinh tế số và chuyển đổi số trong các FTA;
- Xây dựng chính sách và ứng phó rủi ro trong hội nhập quốc tế: xây dựng chính sách hội nhập quốc tế; Ứng phó với rủi ro hội nhập; Bài 2 học kinh nghiệm từ các nước và kiến nghị chính sách hoàn thiện cơ chế ứng phó rủi ro; Kỹ năng thực thi và phối hợp liên ngành trong hội nhập quốc tế.
Lớp bồi dưỡng kỹ năng viết báo cáo khoa học và quản lý nhà nước về báo chí:
- Phương pháp xây dựng bài báo khoa học; quản lý nhà nước về báo chí.
Lớp bồi dưỡng về đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững:
- Xu hướng toàn cầu về đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững; Mối quan hệ giữa đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững; Chiến lược phát triển xanh, tăng trưởng xanh, năng lượng tái tạo; Lồng ghép đổi mới sáng tạo trong quy hoạch ngành, xúc tiến thương mại, công nghiệp hỗ trợ;
- Giới thiệu về tiêu chuẩn môi trường - xã hội - quản trị (ESG); Mô hình kinh tế tuần hoàn: tái chế, giảm phát thải, quản lý nguyên liệu đầu vào; Vai trò của đổi mới sáng tạo trong thực hiện ESG;
- Kiến thức về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, kỹ năng số, công nghệ số cơ bản phục vụ chuyển đổi số quốc gia;
- Kiến thức về ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, giảm phát thải khí nhà kính và các vấn đề liên quan đến tham gia thị trường các-bon của doanh nghiệp ngành Công Thương; Định hướng phát triển thương mại điện tử xanh và bền vững.
Việc chuẩn hóa này không chỉ giúp học viên tiếp thu kiến thức phù hợp hơn, mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác đánh giá hiệu quả sau đào tạo - một tiêu chí bắt buộc theo Nghị định 171/2025/NĐ-CP.
- Đổi mới mô hình đào tạo linh hoạt, hiện đại - Tăng tính chủ động và trải nghiệm số hóa:
Nắm bắt xu thế chuyển đổi số trong giáo dục, Viện đã đầu tư xây dựng và vận hành hệ thống quản lý học tập trực tuyến từ đầu năm 2024. Đây là nền tảng tích hợp cho phép tổ chức, quản lý và theo dõi tiến trình học tập của học viên ở mọi nơi, mọi lúc, qua nhiều thiết bị khác nhau.
Tính năng nổi bật của hệ thống bao gồm:
- Kho học liệu điện tử với video bài giảng, slide tương tác, ngân hàng câu hỏi kiểm tra.
- Diễn đàn thảo luận học thuật giữa học viên - giảng viên - chuyên gia.
- Chức năng đánh giá tự động, kiểm tra trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao chất lượng quản lý.
Bên cạnh hệ thống quản lý học tập, Viện còn triển khai mô hình đào tạo kết hợp, kết nối giữa học trực tiếp tại lớp với học trực tuyến qua Zoom, MS Teams. Điều này giúp tăng cường khả năng tương tác đồng thời giảm chi phí di chuyển, phù hợp với các học viên ở xa, đặc biệt là cán bộ công thương các tỉnh miền núi, hải đảo.
Ngoài ra, Viện cũng đã triển khai chương trình “đào tạo theo yêu cầu” dành riêng cho từng địa phương, doanh nghiệp với hình thức linh hoạt: có thể học theo nhóm nhỏ, học tại chỗ, hoặc học chuyên sâu theo một nội dung đặc biệt. Mô hình này đang được nhiều Sở Công Thương, Tập đoàn công nghiệp lớn như EVN, TKV, Vinachem,… đánh giá cao về tính thực tiễn và hiệu quả.
- Gắn đào tạo với chuyển đổi số và chiến lược phát triển bền vững ngành - Đào tạo để dẫn dắt tương lai:
Viện xác định rõ: mục tiêu của đào tạo không phải chỉ là “nâng trình độ”, mà là chuẩn bị nguồn nhân lực có khả năng dẫn dắt các xu hướng mới như kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, công nghiệp xanh và tự chủ công nghệ. Do đó, Viện đã ưu tiên phát triển các chương trình gắn trực tiếp với mục tiêu phát triển bền vững ngành Công Thương.
Một số chủ đề mới được tổ chức đào tạo với tần suất cao và nội dung cập nhật sát thực tế gồm:
- Chuyển đổi số trong quản lý ngành Công Thương: giới thiệu công cụ phân tích dữ liệu, xây dựng bảng điều khiển quản lý ngành, hướng dẫn số hóa quy trình hành chính.
- Phát triển kinh tế tuần hoàn: tích hợp sản xuất sạch hơn, tiết kiệm năng lượng, tái chế và phân loại trong chuỗi giá trị ngành.
- Thương mại điện tử và logistics số: hỗ trợ cán bộ địa phương định hướng phát triển hạ tầng thương mại số, logistics thông minh, kết nối vùng – miền.
- Công nghiệp xanh và năng lượng sạch: nâng cao năng lực phân tích chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng xanh hóa.
Ngoài ra, Viện cũng đã tổ chức các diễn đàn đào tạo, bồi dưỡng - chính sách định kỳ, nơi học viên, chuyên gia và nhà hoạch định cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, từ đó thúc đẩy việc học tập suốt đời và cập nhật chính sách theo chu kỳ.
Ba trụ cột đổi mới trong công tác đào tạo, bồi dưỡng tại Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - chuẩn hóa theo năng lực, mô hình linh hoạt và gắn với chuyển đổi số - đã, đang và sẽ là nền tảng để Viện phát huy vai trò vừa nghiên cứu vừa đào tạo, bồi dưỡng của ngành Công Thương. Đây chính là bước đi cụ thể hóa tinh thần Nghị định 171/2025/NĐ-CP và là đóng góp thiết thực của Viện trong tiến trình đổi mới thể chế, hiện đại hóa quản trị công và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành.
3. Đảng viên đi đầu - Động lực đổi mới toàn diện
Một trong những điểm sáng trong hoạt động đào tạo tại Viện là việc phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tinh thần “đảng viên nêu gương” được cụ thể hóa thông qua các hành động như:
- Tham gia xây dựng và biên soạn chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với Nghị định 171/2025/NĐ-CP.
- Chủ trì giảng dạy, tổ chức hội thảo, tọa đàm chuyên đề cập nhật tri thức mới.
- Làm nòng cốt trong việc tổ chức, giám sát và đánh giá hiệu quả các khóa học.
Trong đó, mỗi đảng viên là một hạt nhân đổi mới. Khi đảng viên chủ động học tập, sáng tạo và truyền cảm hứng thì cả hệ thống đào tạo, bồi dưỡng sẽ vận hành theo hướng tích cực.
4. Hướng tới Đại hội: Đổi mới từ nhận thức đến hành động
Hướng về Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025 - 2030, Viện xác định rõ: phát triển đào tạo, bồi dưỡng không chỉ là hoàn thành chỉ tiêu, mà là xây dựng nền tảng bền vững cho năng lực thể chế ngành trong tương lai. Chính vì vậy, việc thực hiện nghiêm túc, sáng tạo Nghị định 171/2025/NĐ-CP không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là minh chứng cho tinh thần đổi mới, dấn thân và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương.
Định hướng đến năm 2030, Viện phấn đấu trở thành viện nghiên cứu và đào tạo, bồi dưỡng hàng đầu của ngành trong lĩnh vực quản trị công thương, với các chương trình đạt chuẩn, đội ngũ báo cáo viên là chuyên gia thực tiễn, và hệ sinh thái học tập hiện đại, mở và số hóa.
5. Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - Điểm sáng trong đổi mới công tác đào tạo ngành Công Thương
Trong bối cảnh chuyển đổi mạnh mẽ của đất nước và ngành Công Thương, Viện đang cho thấy sự năng động, sáng tạo và quyết tâm đổi mới toàn diện. Việc phát huy vai trò tiên phong của cán bộ, đảng viên trong triển khai Nghị định 171/2025/NĐ-CP là minh chứng rõ ràng cho một tập thể đoàn kết, vững mạnh, có khát vọng và trách nhiệm.
Với nền tảng đó, Viện sẵn sàng đồng hành cùng Đảng bộ Bộ Công Thương trên hành trình thực hiện thắng lợi các mục tiêu của nhiệm kỳ mới - vì một ngành Công Thương hiện đại, hiệu quả, hội nhập và phát triển bền vững./.