Sáng ngày 24 tháng 3 năm 2022, trong khuôn khổ Chương trình “ Ôxtrâylia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam” (Aus4Reform), Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương tổ chức hội thảo công bố báo cáo “Cải cách kinh tế nhằm bảo hộ sở hữu trí tuệ hiệu quả trong bối cảnh hội nhập kinh tế và chuyển đổi số ở Việt Nam”. Hội nghị tập trung thảo luận, tìm kiếm những ý tưởng về trọng tâm và lộ trình sửa đổi, bổ sung luật Sở hữu trí tuệ để thực hiện hiệu quả các cam kết quốc tế, đồng thời đón trước những xu hướng hợp tác về kinh tế số đang diễn ra trên thế giới, hướng tới thúc đẩy chuyển đổi số trong nước và hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả hơn. Hội thảo do TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương chủ trì, với nhiều ý kiến tham luận của các chuyên gia kinh tế, đại diện đại sứ quán Úc.
Hội thảo đã diễn ra dưới hình thức trực tuyến gồm một số nội dung sau:
Mở đầu TS. Trần Thị Hồng Minh Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phát biểu chào mừng và gửi lời chúc sức khỏe đến các đại biểu tham dự.
TS. Trần Thị Hồng Minh Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương
Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương trình bày kết quả nghiên cứu “Cải cách kinh tế nhằm bảo hộ sở hữu trí tuệ hiệu quả trong bối cảnh hội nhập kinh tế và chuyển đổi số ở Việt Nam”. Các nội dung liên quan đến sở hữu trí tuệ, xử lý các vi phạm sở hữu trí tuệ bằng hành chính, xử lý các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp dân sự và hình sự, thách thức đối với bảo hộ sở hữu trí tuệ tại Việt Nam như vụ Cafe Trung Nguyên và Gạo ST25, cơ chế xử lý tranh chấp sở hữu trí tuệ chưa hiệu quả, yêu cầu hoàn thiện pháp luật về sở hữu trí tuệ, kiến nghị về cải thiện chất lượng của hệ thống sở hữu trí tuệ tại Việt Nam, quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, về sở hữu thông tin, kiến nghị nâng cao nhận thức, năng lực bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, hoàn thiện cơ chế hỗ trợ phụ nữ.
ThS. Nguyễn Anh Dương, Trưởng Ban, Ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương
Tiếp theo, TS. Trần Thị Hồng Minh đã giới thiệu tính đầy đủ và tính hiệu quả của SHTT. Việc bảo hộ quyền SHTT ở một góc độ mang tính tiến thoái lưỡng nam giữa lợi ích của các quốc gia phát triển, đang phát triển. Nếu chặt chẽ quá thì các nước đang phát triển rất khó tiếp cận ví dụ Trung Quốc một mặt thì vẫn tuân thủ SHTT của nước ngoài, một mặt vẫn thả cho dân làm hàng nhái, hàng giả góp phần tăng trưởng GDP của đất nước. Nếu chúng ta không bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ví dụ gạo ST25 của bác Hồ Quang Cua khi gạo ST25 giả tràn nan cả trong nước và nước ngoài. Trong xu hướng chuyển đổi số thì làm thế nào bảo hộ SHTT cho người dân. Trong luật doanh nghiệp năm 2020 coi tài sản trí tuệ như tài sản vật chất khác, tạo điều kiện cho người dân sáng tạo và hưởng thụ từ kết quả của mình.
TS. Nguyễn Thị Hoàng Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đào tạo và Hỗ trợ tư vấn, Cục Sở hữu trí tuệ đã nhận xét chủ đề và mục tiêu báo cáo của nhóm trình bày. Đây là chủ đề hay ý nghĩa phù hợp với xu hướng. Chuyển đổi số giúp cho mạng lưới kinh doanh, vận hành hiệu quả hơn trong bối cảnh Covid. Sở hữu trí tuệ giúp doanh nghiệp duy trì và phát triển bền vững. Sở hữu trí tuệ hai mặt không phải cam kết đầy đủ là có lợi, mà là sự khéo léo của nhà đàm phán để có lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam. Bài báo cáo đánh giá khá logic, có cơ sở, báo cáo tóm tắt thành các chương. Tuy nhiên so với mục tiêu thì báo cáo chỉ tập trung vào vấn đề sở hữu trí tuệ, các vấn đề kinh tế, cải cách kinh tế chưa sâu. Báo cáo chỉ dừng lại cam kết đưa ra, chưa có đánh giá sâu hơn đưa ra các tác động cụ thể. Nhìn chung kết quả của báo cáo được đánh giá cao.
TS. Nguyễn Thị Hoàng Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đào tạo và Hỗ trợ tư vấn, Cục Sở hữu trí tuệ
TS. Nguyễn Thị Thu Trang kiến nghị từ góc độ của các doanh nghiệp và người sử dụng đánh giá cao kết quả của báo cáo nghiên cứu này từ góc độ lịch sử, hệ thống pháp luật, các hiệp định thương mại tự do, hội nhập liên quan thực tiễn liên quan vấn đề của Việt Nam. Báo cáo cũng đưa ra kết quả bao trùm. Từ góc độ của doanh nghiệp quan tâm đến pháp luật SHTT thì báo cáo này là tài liệu đáng quý. Có chút băn khoăn báo cáo đề xuất thêm cải cách thể chế, thực thi quyền SHTT. Câu chuyện hội nhập đặt ra các yêu cầu mới đối với bảo hộ SHTT. Cạnh tranh quốc tế, gắn kết pháp luật cạnh tranh với pháp luật SHTT làm thế nào để hài hoà được lợi ích. Ví dụ Grab mua lại Uber xảy ra nước khác nhưng lại tác động đến Việt Nam. Môi trường, bối cảnh hội nhập đặt ra yêu cầu mới.
TS. Nguyễn Thị Thu Trang
Sau thảo luận của các đại biểu, TS. Lê Đăng Doanh cũng có một số ý kiến về các sản phẩm bảo hộ, về mùi và vị như nước hoa, socola. Các vấn đề báo cáo có thể tham khảo và phân tích, điển hình như kít xét nghiệm được thông qua sau đó nhập từ trung quốc thì báo cáo cần bổ sung thêm. Mới đây hội nhà văn có trao giải thưởng cho một tác phẩm, nhưng 1 tác giả khuyến nghị trong tác phẩm đó có một chương của một tác giả khác. Việc bảo hộ SHTT quan trọng, bản thân phát triển nội tại của chúng ta, tránh xâm phạm. Điểm 2 chúng ta có một tỉ lệ phi hình thức kinh tế lớn là hộ gia đình dưới 5 lao động như ở hà nội như hộ gia đình cả trăm lao động, có liên quan đến vấn đề quy định biên lại, chứng từ hay không, hai bên thuế thương lượng với nhau. Vấn đề về kinh tế số, hiện nay chuyển đổi kinh tế số rất mạnh mẽ như chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị, bảo vệ quyền SHTT của chúng ta. Hoan nghênh báo cáo đã đưa ra kịp thời và phong phú một số ví dụ điển hình tiên tiến…
TS. Lê Đăng Doanh
Kết luận và bế mạc được trình bày bởi TS. Trần Thị Hồng Minh Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương.
Buổi hội thảo diễn ra trên tinh thần cởi mở và kết thúc thành công tốt đẹp./.
Tin bài và ảnh: Lương Thanh Hải
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến thương mại -VIOIT