Sáng ngày 09/12/2025, tại Khách sạn ADONIS, 55 Quang Trung (Hà Nội), Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đã tổ chức thành công “Hội nghị phổ biến Sổ tay hướng dẫn cho các doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng các quy định, chính sách liên quan đến BĐKH trong TMQT đối với một số ngành hàng XNK chủ lực thuộc nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu”.
Hội nghị do ThS. Lê Hải An - Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - chủ trì. Tham dự Hội nghị còn có các chuyên gia, các nhà khoa học, lãnh đạo các Phòng, Ban của Viện, đại diện Hiệp hội Cà phê Ca cao, Hiệp hội Thủy sản Việt Nam, Hiệp hội xi măng Việt Nam…, các doanh nghiệp (DN) xuất nhập khẩu và các đại biểu quan tâm đến dự.
Phát biểu khai mạc, diễn ra dưới cả hai hình thức trực tiếp và trực tuyến, ThS. Lê Hải An - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương - nhấn mạnh: Biến đổi khí hậu (BĐKH) đã vượt ra khỏi phạm vi môi trường, trở thành "luật chơi" kinh tế - kỹ thuật then chốt trong thương mại quốc tế.
Theo Bà Hải An, cam kết Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam tại COP26 đặt ra nỗ lực chuyển đổi năng lượng nội tại, nhưng thách thức lớn hơn đến từ các thị trường nhập khẩu chủ lực như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản.
Các quy định như CBAM (chống rò rỉ carbon), EUDR (truy xuất nguồn gốc địa lý nông sản, yêu cầu không gây mất rừng đối với cà phê, gỗ, cao su...) hay các tiêu chuẩn về Báo cáo Phát triển Bền vững, Kiểm kê Khí nhà kính (GHG Inventory) đang tạo ra áp lực kép chưa từng có. Nếu không kịp thích ứng, hàng hóa Việt Nam đối diện nguy cơ bị áp thuế bổ sung, mất lợi thế cạnh tranh và bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Phó Viện trưởng Lê Hải An phát biểu khai mạc
Qua khảo sát thực tế, Ban biên soạn nhận thấy nhiều DN Việt Nam, đặc biệt là khối vừa và nhỏ (SMEs), đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin, thiếu công cụ đo lường kỹ thuật chuẩn xác và chưa nắm rõ lộ trình tuân thủ cụ thể.
Nhận thức rõ sự cấp bách này, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đã phối hợp với các chuyên gia và tham vấn từ các Hiệp hội và doanh nghiệp ngành hàng để biên soạn Sổ tay.
Tại hội nghị, ông Ngô Đức Thanh - Phó trưởng phòng Nghiên cứu năng lượng, đại diện nhóm biên soạn, đã trình bày tổng quan các quy định biến đổi khí hậu trong thương mại quốc tế và khả năng đáp ứng của các ngành hàng xuất khẩu Việt Nam.
TS. Hồ Trung Thanh - chuyên gia Viện - đã trình bày tóm tắt nội dung Sổ tay, bao gồm 3 phần trọng tâm: (1) Tổng quan về các quy định BĐKH trong TMQT của các thị trường lớn (EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Anh); (2) Hướng dẫn từng bước giúp DN đánh giá phát thải, xây dựng hệ thống quản lý carbon, lập Báo cáo Khí nhà kính (GHG Inventory) và xây dựng kế hoạch chuyển đổi xanh phù hợp với 10 nhóm ngành hàng xuất khẩu chủ lực; và (3) Hướng dẫn đối với các mặt hàng (công nghệ, máy móc) nhập khẩu vào Việt Nam.
Phó Viện trưởng Lê Hải An bày tỏ tin tưởng Sổ tay sẽ là nền tảng quan trọng giúp DN Việt không chỉ vượt qua rào cản kỹ thuật mà còn biến thách thức thành động lực để: Đổi mới công nghệ, xanh hóa sản xuất; Nâng cao năng lực cạnh tranh, tiếp cận nguồn vốn xanh; Nâng tầm vị thế và giá trị thương hiệu Việt Nam trên bản đồ thương mại quốc tế.
Tại phiên thảo luận, các đại biểu đánh giá cao sự công phu, nghiêm túc của Sổ tay nhưng cũng thẳng thắn chỉ ra những "nút thắt" cần tháo gỡ cấp bách: Khó khăn trong thu thập dữ liệu phát thải và thiếu hụt công nghệ đo lường; Nhu cầu hỗ trợ về vốn để chuyển đổi xanh, đặc biệt là việc tiếp cận quỹ tín dụng xanh từ ngân hàng; Sự lúng túng của các SMEs trong việc áp dụng các tiêu chuẩn "xanh".
Các đại biểu kiến nghị được đưa ra tập trung vào việc: ưu đãi hoặc giảm phí nhập khẩu đối với công nghệ xanh; mở rộng các chương trình đào tạo, tập huấn về sản xuất xanh; và tăng cường hỗ trợ kỹ thuật - tài chính cho khối DN vừa và nhỏ.
Toàn cảnh Hội nghị
Kết thúc Hội thảo, Phó Viện trưởng Lê Hải An đã trân trọng cảm ơn những ý kiến góp ý sát đáng, chi tiết từ các đại biểu, đại diện các Hiệp hội và mong muốn tiếp tục được nhận các đóng góp qua văn bản, qua email và qua các kênh phù hợp khác để Ban biên soạn tổng hợp, tiếp thu ý kiến để chỉnh sửa, hoàn thiện nhiệm vụ trong thời gian tới./.
Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin và Truyền thông - VIOIT
Một số hình ảnh Hội nghị:
