Sau gần 01 năm mở cửa tái khởi động các hoạt động kinh tế - xã hội sau đại dịch COVID-19, tình hình dịch bệnh trên địa bàn Thành phố vẫn được kiểm soát tốt, nhìn chung các hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn đã trở về trạng thái bình thường so với thời điểm trước dịch, một số ngành, lĩnh vực đang có chiều hướng tăng trưởng tốt, mang lại kỳ vọng mới cho sự phát triển trong thời gian tới.
1. Tình hình sản xuất công nghiệp
Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 9 năm 2022 ước tăng 6,5% so với tháng trước và tăng 92,6% so với tháng cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất công nghiệp ước tăng 19,64% so với cùng kỳ', trong đó 04 nhóm ngành công nghiệp trọng điểm ước tăng 24,44% so cùng kỳ (cùng kỳ giảm 10,9%), cao hơn 4,8 điểm phần trăm so với mức tăng trưởng chung của toàn ngành công nghiệp. Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng trở lại cho thấy xu hướng phục hồi ngày trở nên rõ nét hơn của nền kinh tế. Các doanh nghiệp đã nỗ lực mở rộng sản xuất bù lại khoảng thời gian 2 năm bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 nên kết quả sản xuất công nghiệp chung của thành phố có chiều hướng phát triển tốt.
- Ngành hóa dược - cao su - nhựa: IIP 9 tháng ước tăng 35,12% (cùng kỳ giảm 7,4%). Sản xuất và chế biến nhựa có triển vọng thuận lợi hơn từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) với những cơ hội mở ra cho cả xuất khẩu, nhập khẩu và thu hút đầu tư. Đến nay, các sản phẩm nhựa của Việt Nam đang có mặt tại gần 160 thị trường trên thế giới.
- Ngành chế biến lương thực, thực phẩm, đồ uống: IIP 9 tháng ước tăng 32,82% (cùng kỳ giảm 14,5%). Theo Hội Lương thực Thực phẩm Thành phố, doanh thu của các doanh nghiệp thực phẩm và đồ uống đã tăng cao trở lại, do sự tăng trưởng đến từ nhu cầu tiêu dùng trong nước tăng cao, doanh thu bán lẻ hàng hóa các mặt hàng thực phẩm đồ uống tăng, góp phần vào kết quả kinh doanh khả quan của các doanh nghiệp.
- Ngành cơ khí: IIP 9 tháng ước tăng 14,2% (cùng kỳ giảm 8,1%). Theo Hiệp hội Doanh nghiệp sản xuất cơ khí Việt Nam (VAMI), ngành cơ khí trong nước đã từng bước làm chủ và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, tạo động lực thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp, tạo việc làm cho hàng triệu lao động. Trong đó, với ngành cơ khí, Thành phố tập trung phát triển các chuyên ngành cơ khí công nghệ cao và có giá trị gia tăng lớn, giảm thiểu sản phẩm cơ khí gia công đơn thuần. Ưu tiên phát triển các nhóm ngành: cơ khí khuôn mẫu; máy móc thiết bị điện, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp - lâm nghiệp - thủy sản và công nghiệp chế biến. Các nhóm ngành cơ khí được khuyến khích phát triển gồm: sản xuất dụng cụ gia đình; sản xuất máy công cụ; sản xuất máy động lực; sản xuất dụng cụ y tế, quang học, đồng hồ.
- Ngành sản xuất hàng điện tử: IIP 9 tháng ước tăng 5,33% (cùng kỳ giảm 15%). Dưới tác động của đại dịch COVID-19, xung đột giữa Nga - Ukraine đã khiến giá nhiên, nguyên liệu tăng, chuỗi cung ứng sản xuất linh kiện bị gián đoạn, ảnh hưởng tới ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nhất là ngành công nghiệp sản xuất linh kiện điện tử dẫn đến thiếu hụt nguồn nguyên liệu.
Nhằm tiếp tục duy trì đà tăng trưởng của sản xuất công nghiệp, Sở Công Thương đang triển khai Chương trình Phát triển nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng Thành phố Hồ Chí Minh năm 2022 (theo Kế hoạch số 1936/KH-SCT ngày 19 tháng 4 năm 2022 của Sở Công Thương); triển khai Kế hoạch tổ chức Chương trình nâng cao trình độ, năng lực quản trị, năng suất sản xuất và quản trị chất lượng sản phẩm cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ năm 2022 (theo Kế hoạch số 1728/KH-SCT ngày 31 tháng 3 năm 2022 của Sở Công Thương), qua đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ cập nhật kiến thức và vận dụng các công cụ quản lý tiên tiến nhằm nâng cao trình độ nguồn nhân lực, năng lực quản lý sản xuất, cung ứng liên tục, từng bước tiếp cận tham gia chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp đầu cuối trong và ngoài nước.
Nhìn chung, ngành công nghiệp đang bước vào giai đoạn phục hồi sau đại dịch, dù còn nhiều khó khăn, thách thức về quá trình phục hồi sản xuất (như doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn cung ứng nguyên liệu đầu vào) nhưng tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trên địa bàn đã ổn định, các cơ sở, doanh nghiệp hoạt động sản xuất chuyển biến tích cực, đẩy mạnh sản xuất đáp ứng nhu cầu của thị trường nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên, giá xăng dầu biến động theo chiều hướng tăng làm cho chi phí sản xuất, nguyên vật liệu đầu vào tăng cao, gây áp lực lớn lên hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, các chi phí đầu vào từng là một trong những khó khăn lớn đặt ra cho nền kinh tế nói chung và các ngành sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo nói riêng, song nhiều doanh nghiệp đã linh hoạt để duy trì sản xuất, nối lại chuỗi cung ứng thông suốt; đồng thời, các doanh nghiệp thực hiện đảm bảo chuỗi hoạt động sản xuất ngay từ đầu năm trong trạng thái bình thường mới.
2. Doanh thu bán lẻ hàng hóa
Với những yếu tố thuận lợi như tình hình bệnh COVID-19 được kiểm soát, các hoạt động trong lĩnh vực thương mại được khôi phục, nhiều chương trình xúc tiến thương mại được tổ chức, hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp đang dần phục hồi,... đã tác động tích cực đến thị trường hàng hóa trong nước. Nhìn chung mặt bằng giá vẫn cơ bản được kiểm soát, đảm bảo nguồn cung các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng nhu cầu của người dân.
Doanh thu bán lẻ hàng hóa tháng 9 ước đạt 58.223 tỷ đồng, tăng 0,3% so với tháng trước và tăng 157,4% so với tháng cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng ước đạt 501.481 tỷ đồng, tăng 34,9% so cùng kỳ (cùng kỳ giảm 17,4%).
Nhìn chung, tình hình thị trường trên địa bàn Thành phố khá sôi động, các đơn vị sản xuất, kinh doanh đã chủ động dự trữ, bổ sung hàng hóa, đa dạng chủng loại để đảm bảo phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân. Bên cạnh đó, Sở Công Thương tiếp tục triển khai công tác bình ổn thị trường hàng hóa, nhằm hạn chế việc tăng giá hàng hóa tiêu dùng, nhất là đối với các mặt hàng thiết yếu lương thực, thực phẩm,... Đến nay, hệ thống phân phối trên địa bàn Thành phố có 232 chợ, 03 chợ đầu mối, 237 siêu thị (106 siêu thị tổng hợp có kinh doanh thực phẩm và 131 siêu thị chuyên doanh), 46 trung tâm thương mại và 3.072 cửa hàng tiện lợi; các hệ thống phân phối vẫn duy trì, đảm bảo khả năng cung ứng các mặt hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu cho người dân trên địa bàn.
3. Kim ngạch xuất nhập khẩu
Tổng kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp Thành phố qua cửa khẩu cả nước tháng 9 ước đạt 4,15 tỷ USD, tăng 0,31% so với tháng trước và tăng 22,8% so với tháng 9 năm 2021. Lũy kế 09 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu dự ước đạt 36,96 tỷ USD, tăng 13,82% so với cùng kỳ (cùng kỳ giảm 3,4%).
Kim ngạch nhập khẩu qua cửa khẩu cả nước tháng 9 ước đạt 4,97 tỷ USD, giảm 2,27% so với tháng trước và tăng 22,9% so với tháng cùng kỳ. Cộng dồn 09 tháng ước đạt 48,7 tỷ USD, tăng 10,34% so với cùng kỳ (cùng kỳ tăng 21,3%).
Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng nhờ khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp cùng các biện pháp hỗ trợ, các giải pháp phục hồi kinh tế, thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu của Chính phủ và Thành phố, kim ngạch xuất nhập khẩu của doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố trong Quý III năm 2022 dự ước vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng khá so với cùng kỳ năm 2021.
Trong quý IV, Thành phố đẩy mạnh triển khai các chương trình, hội thảo giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa các ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã tham gia ký kết, đặc biệt là các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như RCEP, CPTPP, EVFTA để tăng trưởng xuất khẩu.
4. Nhiệm vụ trọng tâm 3 tháng cuối năm 2022
Để tiếp tục phấn đấu đạt kết quả các mục tiêu, nhiệm vụ năm 2022, Sở Công Thương Thành phố tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm như sau:
- Tập trung các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh theo Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội Thành phố giai đoạn 2022-2025 (theo Kế hoạch số 1139/KH-SCT ngày 09 tháng 3 năm 2022 của Sở Công Thương về triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2022 - 2025)
- Khẩn trương triển khai các chương trình, đề án thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025
Trong đó, phát huy vai trò của các Hội đồng phát triển các ngành làm cầu nối giữa cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu và tổ chức tài chính trong việc xây dựng, triển khai các nhiệm vụ được nêu trong Nghị quyết, cụ thể như : Kế hoạch thực hiện 03 Chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm ngành cơ khí - tự động hóa, cao su - nhựa, chế biến thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2020 - 2030. Kế hoạch tổng thể phát triển ngành logistics trên địa bàn Thành phố đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; triển khai thực hiện Kế hoạch số 1476/KH-UBND ngày 06 tháng 5 năm 2022 về phát triển ngành logistics trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh năm 2022 của Ủy ban nhân dân Thành phố; trọng tâm gồm các nhiệm vụ: thành lập các trung tâm logistics; kế hoạch chuyển đổi số ngành logistics và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nhân sự ngành logistics, tổ chức đoàn công tác thành phố đi tham quan, khảo sát hệ thống Logistics tại Đài Bắc, Đài Loan. Triển khai Kế hoạch tổng thể phát triển xuất khẩu trên địa bàn Thành phố đến 2025, định hướng đến 2030. Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2021 - 2025 nhằm thúc đẩy ứng dụng rộng rãi thương mại điện tử trong doanh nghiệp và người tiêu dùng; Mở rộng thị trường tiêu thụ cho doanh nghiệp Thành phố, đặc biệt là thị trường quốc tế; Phối hợp điều hành thị trường thương mại điện tử phát triển lành mạnh, có tính cạnh tranh để hướng đến phát triển bền vững,...
- Triển khai các kế hoạch thực hiện Chương trình khuyến mại tập trung năm 2023 trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025 theo Kế hoạch số 3756/KH-UBND ngày 11 tháng 11 năm 2021 của Ủy ban nhân dân Thành phố về tổ chức chương trình Khuyến mại tập trung. Kế hoạch thực hiện Chương trình Bình ổn thị trường năm 2023.
- Đảm bảo nguồn cung, đảm bảo cân đối cung - cầu thị trường trong nước, giám sát chặt chẽ biến động giá các mặt hàng thiết yếu, nhất là các mặt hàng vẫn có biến động tăng giá trong bối cảnh giá xăng dầu giảm mạnh để có giải pháp quản lý, điều hành, bình ổn giá phù hợp, đảm bảo điều tiết theo giá thị trường.
- Tổ chức buổi gặp gỡ với các Hiệp hội Doanh nghiệp nước ngoài tại Thành phố Hồ Chí Minh (dự kiến tổ chức trong tháng 11).
- Tổ chức Hội nghị kết nối cung - cầu giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành năm 2022; Tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 05 thành phố trực thuộc Trung ương lần thứ V - năm 2022 (dự kiến tổ chức trong tháng 11).
- Tổ chức Hội thảo “Định hướng phát triển công nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” ./.
Trần Thị Thúy Hằng
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT