1. Về sản xuất công nghiệp
Theo báo cáo của Sở Công Thương, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 3/2023 ước tăng 19,23% so với tháng 02/2023; trong đó: Công nghiệp khai khoáng tăng 19,56%; công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 20,51%; công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hoà không khí giảm 24,51%; công nghiệp cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải giảm 1,98%.
Tính chung, chỉ số IIP quý I/2023 ước giảm 2,49% so với quý I/2022 (cùng kỳ năm trước); trong đó: Công nghiệp khai khoáng tăng 10,1%; công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 3,15%; công nghiệp sản xuất và phân phối điện, khí đốt, nước nóng, hơi nước và điều hoà không khí tăng 29,41%; công nghiệp cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 46,66%.
Một số sản phẩm công nghiệp có sản lượng tăng: Sản phẩm lọc dầu ước đạt 1,758 triệu tấn, tăng 5,3%; bia các loại ước đạt 56,5 triệu lít, tăng 19,6%; phân hóa học 7,5 nghìn tấn, tăng 8,8%; sản phẩm may mặc ước đạt 4,2 triệu cái, tăng 54,8%; điện sản xuất ước đạt 591 triệu kWh, tăng 24%; nước máy thương phẩm ước đạt 3,9 triệu m3, tăng 2,7%.
Nguyên nhân chủ yếu tăng : Sản phẩm lọc dầu nhờ Nhà máy lọc dầu Dung Quất tăng cường sản xuất, vận hành tối đa công suất (106,2%) cao hơn công suất vận hành cùng kỳ năm trước (103,1%), để đáp ứng nhu cầu nguồn cung xăng dầu cả nước; sản phẩm may mặc nhờ có nhiều doanh nghiệp tìm được đơn đặt hàng sản xuất, đồng thời có 01 doanh nghiệp mới đi vào sản xuất mặt hàng quần áo thể thao, đi mưa (Công ty TNHH Toray International Việt Nam – CN Quảng Ngãi); sản phẩm bia nhờ nhu cầu tiêu thụ người dân tăng mạnh trong dịp Tết Nguyên đán và doanh nghiệp tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng vào các tháng mùa nắng sắp tới; phân hóa học tăng nhờ nhu cầu bón phân cho Vụ lúa Đông Xuân ở tỉnh và phân bón cây trồng ở các tỉnh Tây Nguyên.
Bên cạnh đó có một số sản phẩm công nghiệp giảm: Sắt thép xây dựng ước đạt 0,975 triệu tấn, giảm 31%; sữa các loại trên địa bàn tỉnh ước đạt 12 triệu lít, giảm 9,2%; giày da ước đạt 2,8 triệu đôi, giảm 27%; dăm gỗ nguyên liệu giấy đạt 125 nghìn tấn, giảm 35%; sợi ước đạt 9,4 nghìn tấn, giảm 34,2%; tinh bột mỳ ước đạt 18 nghìn tấn, giảm 4,3%.
Nguyên nhân chủ yếu: Khu liên hợp gang thép Hòa Phát Dung Quất giảm công suất do hàng tồn kho lớn, dừng hoạt động sản xuất 02 lò từ tháng 11/2022, đến tháng 3/2023 đã hoạt động trở lại; sợi, giày da giảm do tình hình chiến tranh tại Ukraina gây ảnh hưởng đến thị trường tiêu thụ sản phẩm này tại các nước Đông Âu; sữa trên địa bàn tỉnh giảm do doanh nghiệp điều tiết giảm kế hoạch sản xuất cho phù hợp với thị trường tiêu thụ; dăm gỗ giảm do nguồn nguyên liệu cây keo lai rừng trồng bị hư hại vì gió bão năm 2020 dẫn đến đứt đoạn chu kỳ khai thác gỗ keo, làm thiếu hụt gỗ keo nguyên liệu, bên cạnh đó thị trường xuất khẩu dăm gỗ cũng khó khăn, nhu cầu giảm và có nhiều nhà máy dăm gỗ tái cơ cấu sản phẩm, giảm công suất dăm chuyển sang chế biến gỗ sâu hơn như: bàn, ghế, ván ép thanh...; tinh bột mỳ trên địa bàn tỉnh giảm do đã vào thời điểm cuối mùa vụ nên số lượng nguyên liệu mỳ hạn chế, dẫn đến các nhà máy giảm công suất sản xuất (Nhà máy Mỳ Tịnh Phong trong tháng 3 chỉ sản xuất khoảng 12 ngày).
2. Tình hình hoạt động thương mại
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 3/2023 giảm 0,24% so với tháng trước, tăng 3,66% so với tháng 3/2022 và tăng 1,23% so với tháng 12/2022. Bình quân 3 tháng đầu năm 2023, CPI tăng 4,23% so với cùng kỳ năm trước.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 3 ước đạt 5.692 tỷ đồng, tăng 3,2% so với tháng trước và tăng 8,6% so với tháng 3/2022.
Luỹ kế 3 tháng đầu năm tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước đạt 17.488 tỷ đồng, bằng 25% kế hoạch năm 2023 (KH: 70.200 tỷ đồng) và tăng 12,3% so với cùng kỳ năm trước; trong đó: Tổng mức bán lẻ hàng hóa ước đạt 13.625 tỷ đồng, tăng 9,4%; dịch vụ lưu trú, ăn uống ước đạt 2.704 tỷ đồng, tăng 24,6%; du lịch ước đạt 5,6 tỷ đồng, tăng gấp 11 lần; dịch vụ tiêu dùng khác ước đạt 1.153 tỷ đồng, tăng 21,8%.
Về xuất khẩu: Kim ngạch xuất khẩu tháng 3/2023 ước đạt 193 triệu USD, giảm 8% so với tháng trước và tăng 2,5% so với tháng 3/2022.
Lũy kế 3 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 525 triệu USD, giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước và đạt 25% kế hoạch năm (KH: 2.100 triệu USD).
+ Mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng so với cùng kỳ: Thủy sản chế biến ước đạt 6,7 triệu USD, tăng 6,4%; tinh bột mỳ ước đạt 58,3 triệu USD, tăng 24,8%; may mặc ước đạt 23,6 triệu USD, tăng 4,2%; sản phẩm cơ khí ước đạt 32,3 triệu USD, tăng 58,5%.
Nguyên nhân tăng: Sản phẩm may mặc nhờ có 01 doanh nghiệp mới tham gia xuất khẩu (Công ty TNHH Toray International Việt Nam – CN Quảng Ngãi) sản xuất quần áo thể theo, đi mưa sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Anh, Mỹ; Tinh bột mỳ nhờ khai thác được thị trường xuất khẩu mới (Hàn Quốc); sản phẩm cơ khí tăng nhờ Công ty TNHH Hệ thống điện GE đã xuất khẩu sang thị trường Đài Loan 02 sản phẩm thiết bị công nghiệp nặng (Hệ thống modul của lò hơi thu nhiệt) trị giá 18,3 triệu USD; ngoài ra, Công ty TNHH MH Textile Việt Nam mới tham gia xuất khẩu với mặt hàng là vải sang thị trường Trung Quốc.
+ Mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu giảm so với cùng kỳ: Đồ gỗ ước đạt 1,5 triệu USD, giảm 9,3%; dăm gỗ nguyên liệu giấy ước đạt 33 triệu USD, giảm 29,2%; dầu FO ước đạt 17,7 triệu USD, giảm 48,6%; sơ, sợi dệt các loại, vải ước đạt 34,5 triệu USD, giảm 11,3%; giày, túi xách da các loại ước đạt 45,37 triệu USD, giảm 1,3%; thép ước đạt 163,5 triệu USD, giảm 0,9%; hàng hóa khác ước đạt 107,3 triệu USD, giảm 6%.
Nguyên nhân giảm, chủ yếu: Do doanh nghiệp (đồ gỗ, dăm gỗ, dầu FO, thép) gặp khó khăn về thị trường xuất khẩu đầu ra và khó khăn trong việc tìm kiếm đơn hàng sản xuất (giày da, túi xách da).
Về nhập khẩu: Kim ngạch nhập khẩu tháng 3/2023 ước đạt 304 triệu USD, tăng 30,1% so với tháng trước và giảm 9,7% so với tháng cùng kỳ năm trước.
Lũy kế 3 tháng đầu năm 2023, kim ngạch nhập khẩu ước đạt 855 triệu USD, giảm 4,3% so với cùng kỳ năm trước và đạt 25,8% kế hoạch năm (KH: 3.320 triệu USD).
Sản phẩm nhập khẩu chủ yếu là: Dầu thô, sắt thép, máy móc, phụ tùng thay thế, bông, sợi, vải, nguyên phụ liệu... phục vụ nhu cầu sản xuất ở tỉnh.
3. Đánh giá kết quả hoạt động sản xuất công nghiệp và thương mại
- Về lĩnh vực công nghiệp:
+ Trong tháng 3, đa số doanh nghiệp hoạt động ổn định và tiếp tục tìm được thị trường đầu ra cho sản phẩm, đơn đặt hàng sản xuất tăng và có một số dự án đầu tư đi vào hoạt động tạo sản phẩm mới, đặc biệt Khu liên hợp gang thép Hòa Phát Dung Quất hoạt động trở lại 02 lò sản xuất sau một thời gian dài tạm dừng; theo đó nhiều sản phẩm chủ lực trong tháng 3 có sản lượng tăng so với tháng trước như lọc hoá dầu, thép, bia, sản phẩm may mặc…, nhờ vậy, chỉ số IIP tháng 3/2023 tăng cao (+19,23%) so với tháng 02/2023.
+ Lũy kế quý I/2023, sản phẩm công nghiệp chủ lực hàng đầu là lọc hóa dầu tăng 5,3% so với quý I/2022 nhưng một số sản phẩm công nghiệp chủ lực khác bị giảm mạnh, như: (Thép giảm 31%), do có 02 lò ngừng hoạt động sản xuất trong tháng 01 và 02/2023, sữa giảm 9,2%, tinh bột mỳ giảm 4,3%, sợi; giày da... do doanh nghiệp vẫn còn khó khăn về thiếu đơn đặt hàng sản xuất, về vùng nguyên liệu bị thu hẹp, giảm sản lượng, về nhu cầu thị trường.
Những sản phẩm có sản lượng giảm này đều thuộc nhóm ngành công nghiệp chế biến chế tạo; hiện nay, nhóm ngành công nghiệp chế biến chế tạo là nhóm ngành có tỷ trọng lớn và giữ vai trò chủ đạo, quan trọng trong phát triển công nghiệp ở tỉnh. Trong quý I/2023, mặc dù sản phẩm lọc hóa dầu tăng khá nhưng có một số sản phẩm chủ lực khác có quy mô và vị thế tiếp sau lọc hóa dầu lại giảm mạnh, nhất là sản phẩm sắt thép đã làm cho chỉ số IIP nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 3,15%, kéo theo chỉ số IIP toàn ngành công nghiệp giảm 2,49%.
- Về lĩnh vực thương mại nội địa:
Trong quý I/2023, thị trường hàng hóa phục vụ nhu cầu mua sắm, vui tươi đón Tết của nhân dân nhìn chung phong phú, đa dạng, đầy đủ và chất lượng. Công tác tổ chức thực hiện bình ổn thị trường, giá cả trong dịp tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023 được triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời, hiệu quả. Sở Công Thương đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 199/KH-UBND ngày 30/12/2022 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường cuối năm 2022 và dịp Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023. Qua đó, tình hình thị trường hàng hóa trên địa bàn tỉnh duy trì tích cực, giá các mặt hàng thiết yếu vẫn giữ mức tương đối ổn định và tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 3 tháng đầu năm tăng 12,3% so với cùng kỳ.
- Về lĩnh vực hoạt động ngoại thương:
+ Kim ngạch xuất khẩu tháng 3/2023 giảm 8% so với tháng trước; lũy kế 3 tháng đầu năm 2023 kim ngạch xuất khẩu giảm 3,5% so với cùng kỳ năm trước, do kinh tế toàn cầu còn nhiều khó khăn, nhu cầu thị trường giảm sút, đặc biệt là tại các nền kinh tế lớn, vốn là thị trường nhập khẩu các sản phẩm hàng hóa xuẩt khẩu của tỉnh như thị trường EU và Mỹ.
+ Kim ngạch nhập khẩu tháng 3/2023 tăng 30% so với tháng trước do sản lượng nhập khẩu dầu thô phục vụ nhu cầu sản xuất tăng và tăng 68,5 triệu USD, tăng 115% so với tháng trước. Tuy nhiên, kim ngạch nhập khẩu quý I/2023 giảm 4,3%, chủ yếu do nhập khẩu nguyên phụ liệu ngành dệt may giảm 27 triệu USD, bông các loại giảm 25,4 triệu USD.
4. Một số nhiệm vụ trọng tâm quý II năm 2023
1. Xây dựng Đề án tái cơ cấu ngành Công Thương tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2030; Đề án lựa chọn, hình thành thí điểm một số cụm liên kết ngành công nghiệp theo chuỗi giá trị.
2. Xây dựng Đề án sắp xếp lại Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Quảng Ngãi và Đề án vị trí việc làm của Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Quảng Ngãi.
3. Tổng hợp lấy ý kiến góp ý của các Sở, ban, ngành, các đơn vị liên quan về dự thảo: (1) Quyết định ban hành quy chế quản lý vật liệu nổ công nghiệp, tiền chất thuốc nổ trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi; (2) Quyết định hướng dẫn thực hiện Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ tỉnh Quảng Ngãi; (3) Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp các mạng phân phối nước ngoài đến năm 2030 của tỉnh Quảng Ngãi. Dự kiến trình UBND tỉnh trong tháng 6/2023.
4. Tiếp tục phối hợp Ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi và các cơ quan, đơn vị, địa phương có liên quan, dự thảo kế hoạch chuẩn bị nội dung để tham mưu UBND tỉnh đăng ký đoàn làm việc với Bộ Công Thương về các nhiệm vụ: (1) Lập đề án Mở rộng và xây dựng Trung tâm lọc hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại Khu Kinh tế Dung Quất; (2) dự án Chuyển đổi năng lượng bền vững Việt Nam - EU; (3) Xây dựng Trạm biến áp 110kV tại các huyện Trà Bồng, Ba Tơ.
5. Tham mưu UBND tỉnh: (1) Lựa chọn chủ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật CCN Hành Đức - Hành Minh, huyện Nghĩa Hành; (2) Kế hoạch triển khai thực hiện Chiến lược phát triển ngành Dệt may và Da Giầy Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2035; (3) Kế hoạch thực hiện chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh.
6. Sơ kết 2,5 năm thực hiện Nghị quyết 01-NQ/TU ngày 11/5/2021 của Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 3 (khóa XX) về huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đẩy mạnh phát triển công nghiệp.
7. Tổng hợp nhu cầu cấp điện cho vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn (nếu có) thuộc địa bàn quản lý để tham mưu UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo thực hiện phương án cấp điện cho vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn trên địa bàn tỉnh.
8. Ban hành và triển khai thực hiện Kế hoạch tập huấn về Khuyến công năm 2023.
9. Xây dựng Kế hoạch Điểm bán hàng Việt bền vững với tên gọi “Tự hào hàng Việt Nam” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi năm 2023 và các nhiệm vụ liên quan xây dựng Điểm bán hàng Việt.
10. Tổ chức “Ngày Thương hiệu quốc gia Việt Nam 20 tháng 4 năm 2023”. Tổ chức Phiên chợ hàng Việt về các huyện: Ba Tơ, Sơn Hà, Lý Sơn năm 2023.
11. Triển khai các hoạt động Xúc tiến thương mại, tổ chức gian hàng trưng bày, triển lãm, quảng bá hình ảnh, sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp tỉnh Quảng Ngãi và trưng bày các tài liệu, hình ảnh của tỉnh Quảng Ngãi để quảng bá địa phương, xúc tiến thương mại thu hút đầu tư tại Hội nghị hợp tác giữa các địa phương Việt Nam và Pháp lần thứ 12 tại Hà Nội vào tháng 4/2023.
12. Tổ chức thực hiện Kế hoạch số 480/KH-SCT ngày 07/3/2023 về việc đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) thuộc trách nhiệm quản lý của Sở Công Thương năm 2023; Quyết định số 2721/QĐ-SCT ngày 15/12/2022 của Giám đốc Sở Công Thương về việc phê duyệt Kế hoạch thanh tra, kiểm tra năm 2023.
13. Khảo sát doanh nghiệp để thực hiện 02 chuyên đề: (1) Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về hàng hóa và dịch vụ của tỉnh Quảng Ngãi đến người tiêu dùng trong nước; (2) Tuyên truyền, quảng bá, tiêu thụ hàng hóa, đặc biệt là nông sản cho miền núi, hải đảo qua hình thức Báo, Đài./.
Trần Thị Thúy Hằng
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT