Dịch bệnh Covid-19 kéo dài đã ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội của tỉnh Lào Cai. Lao động nghỉ việc, sản xuất công nghiệp giảm sút mạnh. Nhưng nhờ sự tích cực của các doanh nghiệp và việc triển khai đồng bộ các biện pháp hỗ trợ trong việc nhập cảnh chuyên gia kỹ thuật, nhập khẩu nguyên - nhiên vật liệu, máy móc, thiết bị và tiêu thụ sản phẩm, hoạt động sản xuất dần phục hồi, tạo đà cho kinh tế của tỉnh duy trì ở mức tăng trưởng khả quan, trong đó có ngành công nghiệp.
Về sản xuất công nghiệp
Do phải thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng chống dịch covid-19 trên địa bàn cả nước, nên hoạt động sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng bị ảnh hưởng hơn so với tháng trước. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tháng 8/2021 ước tính giảm 1,44% so với tháng 07/2021, và tăng 9,52% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 8 tháng đầu năm 2021 chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 10,84% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó tăng chủ yếu là ngành chế biến, chế tạo tăng 24,33%; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 17,45%; ngành cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 3,77%; ngành công nghiệp khai khoáng tăng 2,32%, so với cùng kỳ năm trước.
Trong các ngành sản xuất, một số ngành có chỉ số sản xuất 8 tháng tăng so với cùng kỳ năm 2020 và là ngành chủ đạo ảnh hưởng đến tăng chỉ số của toàn ngành công nghiệp như: Ngành sản xuất hóa chất và sản phẩm hóa chất tăng 15,55%, tăng chủ yếu ở một số công ty sản xuất hóa chất và sản xuất phân bón như công ty Cổ phần hóa chất Đức Giang Lào Cai (sản phẩm axit photphoric tăng 22,35%); ngành sản xuất kim loại tăng 1,28%, tăng chủ yếu ở Chi nhánh luyện đồng Lào Cai do mở rộng thêm nhà máy Luyện đồng Bản Qua- huyện Bát Xát, với sản phẩm đồng tấm-Catot, công suất đạt 20.000 tấn/năm; Nhà máy luyện đồng của Công ty Luyện đồng Lào Cai, trực thuộc Tổng Công ty Khoáng sản (Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam) nằm tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng (thị trấn Tằng Loỏng, huyện Bảo Thắng) có quy mô lớn nhất Đông Nam Á. Hiện tại, nhà máy đang sản xuất nhiều sản phẩm quan trọng có giá trị như: vàng, bạc, axit sunphuric, thạch cao; đặc biệt là sản phẩm đồng katot (ka-tốt), là nguyên liệu chủ yếu cho các nhà máy sản xuất dây cáp điện trong và ngoài nước. Thời gian qua, dịch bệnh Covid-19, cũng đã có những ảnh hưởng nhất định đến thị trường tiêu thụ đồng trong và ngoài nước. Tuy nhiên, sản xuất của nhà máy vẫn đạt được những kết quả nhất định. Đóng góp tỷ lệ phần trăm rất cao trong số sản phẩm quặng đồng và tinh quặng đồng của tỉnh. Ngành sản xuất chế biến thực phẩm tăng 31,27% (tăng do có thêm 01 nhà máy chế biến đóng hộp hoa quả tại huyện Mường Khương); ngành dệt tăng 66,22%; ngành chế biến gỗ tăng 161,25% (chủ yếu tăng do doanh nghiệp chế biến gỗ ván ép huyện Bảo Yên trở lại sản xuất ổn định và tăng sản lượng sản phẩm ván ép; ngành in, sao chép bản ghi các loại tăng 7,76%; ngành sản xuất thuốc, hóa dược và dược liệu tăng 12,67%; ngành sản xuất sản phẩm từ khoáng phi kim loại khác tăng 5,52%; ngành sản xuất sản phẩm từ kim loại đúc sẵn tăng 8,22%; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 19,68% do trong kỳ trên địa bàn tỉnh vẫn có các đợt mưa to tạo nguồn nước cho các nhà máy thủy điện tích lũy nguồn nước để phát điện đủ công suất; trong kỳ cũng có một số thủy điện có công suất cao đi vào hoạt động như: Thủy điện Pa Ke (26 MW) – Công ty Cổ phần Sông Đà 9; Thủy điện Phúc Long (22MW) – Công ty CP Thủy điện Phúc Long, Thủy điện Nậm Lúc (24 MW) - Công ty CP Đông Nam Á Nậm Lúc; Thủy điện Bản hồ (10 MW) - Công ty CP Công nghiệp Việt Long; và Thủy điện Pờ Hồ (13,5 MW) - Công ty ĐT-XD hạ tầng và Giao thông; ngành khai thác, xử lý và cung cấp nước tăng 1,01%.
Song ở chiều ngược lại, có một số ngành sản xuất công nghiệp trong 8 tháng năm 2021 có chỉ số giảm: Ngành công nghiệp khai thác quặng kim loại giảm 1,69% (giảm chủ yếu ở doanh nghiệp khai thác quặng sắt – công ty TNHH khoáng sản và luyện kim Việt Trung do hết hạn giấy phép khai thác), tương ứng sản phẩm quặng sắt giảm 41,51% (-744.240 tấn); ngành sản xuất đồ uống giảm 6,54% tương ứng sản phẩm nước tinh khiết giảm 17,92% (- 603 nghìn lít); ngành sản xuất máy móc, thiết bị chưa được phân vào đâu giảm 36,98% tương ứng sản phẩm các bộ phận của bi, bánh răng, hộp số, các bộ phận điều khiển và truyền chuyển động khác giảm 36,98% (-206 tấn).
Nhìn chung, tình hình sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai có sự biến động giữa các ngành công nghiệp cấp I, sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã có nhiều nỗ lực bứt phá để trở thành lĩnh vực có sự phục hồi nhanh, tăng trưởng khá; và là điểm sáng trong phát triển kinh tế của tỉnh.
Về bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng
Tình hình kinh doanh thương mại - dịch vụ diễn ra khá trầm lắng, đặc biệt là khi UBND tỉnh ban hành Công điện số 02/CĐ-UBND ngày 02/8/2021 về việc tăng cường thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 và ngày 05/8/2021 ban hành thêm Công điện số 06/CĐ-UBND về việc dừng hoạt động các chợ phiên để phòng, chống dịch Covid-19. Theo đó, các hoạt động kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không thiết yếu như: cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, quán cà phê, các cơ sở làm đẹp, phòng tập thể dục... dịch vụ vui chơi, giải trí, dịch vụ du lịch (lữ hành, ăn uống) tiếp tục đóng cửa kéo theo sức mua trên thị trường giảm. Tuy nhiên, thời điểm giữa tháng 8 do nhu cầu mua sắm lương thực, thực phẩm, phục vụ cho rằm tháng bảy tăng cao nên thị trường Lào Cai có phần sôi động hơn so với thời điểm đầu tháng.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 8 ước tính đạt 1.726,97 tỷ đồng, giảm 7,01% so với cùng kỳ năm trước, trong đó: Doanh thu bán lẻ hàng hóa ước đạt 1.433,09 tỷ đồng, giảm 3,63%; doanh thu dịch vụ khác ước đạt 139,26 tỷ đồng, giảm 16,33% so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung 8 tháng đầu năm năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tính đạt 14.455,23 tỷ đồng, tăng 6,99% so với cùng kỳ năm trước. Xét theo ngành hoạt động, doanh thu bán lẻ hàng hóa ước tính đạt 11.813,92 tỷ đồng, chiếm 81,73% tổng mức và tăng 9,42% so với cùng kỳ năm 2020, hầu hết các ngành hàng đều tăng mạnh so với cùng kỳ: Lương thực, thực phẩm tăng 11,21%; may mặc tăng 10,33%; đồ dùng, dụng cụ trang thiết bị gia đình tăng 8,95%; vật phẩm văn hóa, giáo dục tăng 0,30%; gỗ và vật liệu xây dựng tăng 19,46%; ô tô con (dưới 9 chỗ ngồ) tăng 1,19%; phương tiện đi lại, trù ô tô con (kể cả phụ tùng) tăng 7,02%; xăng dầu các loại tăng 5,10%; nhiên liệu khác tăng 1,16%; đá quý, kim loại quý tăng 11,45%; hàng hóa khác tăng 5,06%.
Về chỉ số giá tiêu dùng
Chỉ số giá tiêu dùng tháng 8 năm 2021 giảm so với tháng trước do nhu cầu tiêu thụ thấp nên giá các mặt hàng thịt lợn giảm; cùng với giá một số mặt hàng thực phẩm như rau củ quả do vào vụ thu hoạch, nguồn cung nhiều nên giá giảm; nhóm hàng may mặc như quần áo may sẵn do cơ sở kinh doanh giảm giá là những nguyên nhân chính làm chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2021 giảm so với tháng trước và giảm 0,69% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên so với tháng 12/2020, CPI tháng 8 tăng 0,12%.
Về xuất, nhập khẩu hàng hóa
Trong tháng 8, hoạt động thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu phụ trên địa bàn tỉnh vẫn hạn chế, chỉ phát sinh hoạt động xuất kinh doanh và nhập khẩu thiết bị nhưng giá trị không đáng kể. Hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế ga đường sắt vẫn diễn ra bình thường. Tại Cửa khẩu quốc tế đường bộ, hoạt động nhập khẩu vẫn ổn định, tuy nhiên do việc Trung Quốc tạm dừng đón hàng thanh long và gần đây là chuối từ Lào Cai, mít, dưa hấu từ các tỉnh khác dẫn đến giá trị xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế đường bộ giảm mạnh. Mức thu phí sử dụng hạ tầng cửa khẩu của các loại hình tạm nhập tái xuất, quá cảnh được điều chỉnh giảm mạnh, áp dụng từ ngày 01/8/2021 theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, tuy nhiên do mới áp dụng chính sách nên số lượng hàng hóa các loại hình này thông quan qua địa bàn tỉnh chưa có nhiều biến chuyển. Dự báo trong thời gian trước mắt Trung Quốc vẫn tiếp tục áp dụng việc hạn chế nhập khẩu các mặt hàng nông sản từ Việt Nam để thực hiện công tác phòng chống lây lan dịch bệnh Covid-19 nên hoạt động xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế đường bộ vẫn tiếp tục gặp khó khăn.
Tổng giá trị xuất nhập khẩu, mua bán, trao đổi hàng hoá qua các cửa khẩu trong tháng 8 ước đạt 204,5 triệu USD, giảm 12,67% so với tháng 7/2021, giảm 16,9% so với cùng kỳ 2020; Luỹ kế 8 tháng đầu năm 2021 ước đạt 2.419,01 triệu USD, tăng 23,76% so với cùng kỳ, đạt 52,59% so với kế hoạch.
Tháng 8, giá trị xuất khẩu ước đạt 34,25 triệu USD, giảm 34,32% so với tháng 7/2021, giảm 63,27% so với cùng kỳ 2020; Luỹ kế 8 tháng đầu năm 2021 ước đạt 990,31 triệu USD, tăng 29,58% so với cùng kỳ và đạt 58,25% kế hoạch năm. Giá trị nhập khẩu ước đạt 58 triệu USD, tăng 2,44% so với tháng 7/2021, tăng 44,86% so với cùng kỳ; Luỹ kế 8 tháng đầu năm 2021 ước đạt 430,70 triệu USD, tăng 5,99 % so với cùng kỳ và đạt 53,84% kế hoạch năm. Các loại hình (tạm nhập tái xuất, kho ngoại quan, chuyển cửa khẩu, quá cảnh, doanh nghiệp trong tỉnh thực hiện xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu khác) ước đạt 112,25 triệu USD, giảm 10,48% so với tháng 7/2021; Luỹ kế 8 tháng đầu năm 2021 ước đạt 998 triệu USD, tăng 27,29% so với cùng kỳ, đạt 47,52% kế hoạch năm.
Nhằm lan tỏa và duy trì những thành quả đã đạt được, Lào Cai đặt mục tiêu từ nay đến cuối năm 2021, giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh đạt trên 40 nghìn tỷ đồng, tăng 9% so với năm 2020; giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp đạt 3 nghìn tỷ đồng, tăng 0,8% so với năm 2020; tổng mức lưu chuyển hàng hóa 38.800 đạt tỷ đồng, giá trị xuất - nhập khẩu hàng hóa đạt 4,6 tỷ USD.
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, Sở Công Thương luôn chủ động và phối hợp với các sở, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh, tìm kiếm mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa. Tham mưu các giải pháp về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp; tập trung kiểm tra, đôn đốc đẩy nhanh tiến độ triển khai một số dự án công nghiệp trọng điểm, nhất là đẩy nhanh tiến độ các nhà máy: Sản xuất dây cáp điện công nghệ cao, cán kéo thép, tuyển Graphit để tạo ra sản phẩm cho giai đoạn sau… Đặc biệt, chú trọng đến giải pháp quan tâm, tạo điều kiện phát triển công nghiệp phụ trợ; triển khai hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh. Hỗ trợ chính sách khuyến công, chú trọng hỗ trợ máy móc thiết bị, chuyển giao công nghệ, hình thành các vườn ươm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo về chuyển giao công nghệ, sản xuất chế biến sản phẩm nghề truyền thống và các đặc sản địa phương; khởi sự doanh nghiệp, khởi sự kinh doanh, phát triển thương hiệu sản phẩm./.
Đinh Thị Bích Liên
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT