Trong năm 2021, dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát nhanh, mạnh trên diện rộng, gây thách thức lớn đến tốc độ phát triển của tỉnh Cà Mau nói chung và của ngành Công Thương nói riêng. Nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Bộ Công Thương, Tỉnh uỷ, Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Công Thương tỉnh Cà Mau đã theo dõi sát tình hình diễn biến của dịch Covid-19, chủ động xây dựng các kịch bản, tình huống, chuẩn bị phương án và các biện pháp phù hợp để sẵn sàng ứng phó kịp thời, hiệu quả với các cấp độ của dịch nhằm phấn đấu thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép”, vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Kết quả đạt được năm 2021
Về sản xuất công nghiệp: Lĩnh vực chế biến tôm và sản xuất phân bón là điểm sáng của ngành công nghiệp tỉnh Cà Mau, sản lượng tôm chế biến đạt 193.918 tấn, tăng 31,47% so với cùng kỳ và sản lượng phân bón đạt hơn 01 triệu tấn, tăng 9,9% so với cùng kỳ.
Hoạt động cung cấp điện cho sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn tỉnh được đảm bảo ổn định, liên tục; công tác vận hành lưới điện cho các ngày lễ, tết, sự kiện được bảo đảm, an toàn; hệ thống lưới điện nông thôn được ưu tiên đầu tư gắn với tiêu chí xây dựng nông thôn mới về điện nông thôn. Đến nay, tỷ lệ số hộ sử dụng lưới điện quốc gia đạt 99,96% tổng số hộ toàn tỉnh. Lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng được đặc biệt quan tâm, nhiều các doanh nghiệp trong và ngoài nước đến tìm kiếm cơ hội và đầu tư khai thác. Đến nay có 12 dự án điện gió đã được phê duyệt chủ trương đầu tư với tổng công suất 700MW (khởi công 09 dự án); 10 dự án điện mặt trời với tổng công suất 2.896 MW (ngoài ra có 1.223 tổ chức, cá nhân đầu tư lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà với tổng công suất khoảng 106,192MW); 02 dự án điện sinh khối, tổng công suất 48MW; 04 dự án điện khí với tổng công suất 10.700 MW.
Bên cạnh đó, vẫn có một số số chỉ tiêu đạt thấp so với kế hoạch đề ra như: sản lượng điện sản xuất; sản lượng khí khô thương phẩm, sản lượng khí hóa lỏng và tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Nguyên nhân, do dịch Covid-19 xâm nhập lây nhiễm, nên Tỉnh phải áp dụng nhiều biện pháp giãn cách, phòng chống dịch nên kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung và các doanh nghiệp nói riêng cũng bị ảnh hưởng; cùng với tình hình biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn kéo dài,… tác động phức tạp đến các chỉ tiêu trên.
Về hoạt động thương mại, năm 2021, là năm đầy khó khăn, thách thức đối với các doanh nghiệp làm dịch vụ, xuất khẩu Việt Nam nói chung, của Cà Mau nói riêng, cụ thể như: khó khăn về vận chuyển: thiếu tàu, thiếu container rỗng, cước phí tàu tăng, chi phí bốc xếp trong và ngoài nước tăng, thời gian vận chuyển kéo dài, ngoài ra còn phát sinh chi phí phòng, chống dịch Covid-19; tuy nhiên nhờ tiêm phòng và kiểm soát được dịch bệnh mà hoạt động xuất khẩu đạt được những kết quả quan trọng, cùng với sự phục hồi trong tiêu dùng của thị trường thế giới và những ưu đãi về mặt thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia ký kết; bên cạnh đó, Cà Mau đã khai thác thêm một số mặt hàng xuất khẩu mới được phát triển như chuối sấy, thiết bị cho tôm ăn đã góp phần nâng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt 1.112,5 triệu USD, bằng 101,14% kế hoạc và tăng 9,61% so với cùng kỳ. Công tác đảm bảo cung cầu hàng hóa và bình ổn thị trường được xem là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của ngành, trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp tại tỉnh, Sở Công Thương đã chủ động tham mưu UBND tỉnh ban hành nhiều phương án và phối hợp với các doanh nghiệp, đơn vị xây dựng nhiều Điểm bán hàng bình ổn giá và bán hàng lưu động, … đảm bảo nguồn cung hàng hóa, nhu yếu phẩm cho người dân và kịp thời triển khai những giải pháp nhằm đảm bảo ổn định thị trường khi có biến động.
Hoạt động xúc tiến thương mại được đổi mới, thích ứng kịp thời với những tác động của dịch Covid-19; công tác bảo đảm ổn định cung cầu, giá cả hàng hóa được triển khai quyết liệt. Các chương trình kết nối cung cầu, kích cầu tiêu dùng được triển khai liên tục, tạo động lực thúc đẩy thị trường. Đến nay, tỉnh Cà Mau có 03 Trung tâm thương mại, 04 siêu thị chuyên doanh, tổng hợp; 71chợ; 112 cửa hàng tiện lợi và hơn 6.300 cơ sở sản xuất, kinh doanh tổng hợp khác.
Hoạt động thương mại điện tử của tỉnh phát triển rất khả quan, chỉ số thương mại điện tử của tỉnh tăng 7 bậc so với năm 2020; trong năm, đã đưa vào vận hành sàn thương mại điện tử tỉnh (madeincamau.com); hỗ trợ xây dựng website thương mại điện tử cho 25 doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất kinh doanh và hoạt động bán hàng trên các sàn thương mại điện tử với nhiều phương thức bán hàng đa dạng, như: mua sắm trực tuyến, đi chợ hộ, thanh toán không dùng tiền mặt,...cũng được đẩy mạnh.
Một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân:
Bên cạnh những kết quả đạt được, tình hình kinh tế của Cà Mau vẫn tồn tại một số khó khăn, thách thức: Các nhà máy điện gió bị ảnh hưởng tiến độ vận hành thương mại do diễn biến của dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến tiến độ cung cấp turbine, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, hoạt động xuất nhập cảnh của công nhân kỹ thuật và chuyên gia nước ngoài bị gián đoạn đã ảnh hưởng nghiêm trọng tiến độ thi công. Sản lượng các sản phẩm công nghiệp phụ thuộc nhiều vào nhu cầu thu mua của Tổng Công ty điện lực nên sản lượng điện sản xuất, sản lượng khí thương phẩm và khí LPG. Condensate đều giảm khi nhu cầu mua điện khí từ EVN giảm. Việc tạm dừng một số hoạt động không cần thiết, dừng phát hành vé số, hạn chế đi lại, thực hiện giãn cách xã hội cũng ảnh hưởng lớn đến khu vực dịch vụ, du lịch; một số lượng lớn lao động của các doanh nghiệp mất việc, dẫn đến việc giảm chi tiêu đã làm giảm tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của tỉnh. Các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu thuỷ sản còn gặp nhiều khó khăn như thời gian vận chuyển hàng xuất khẩu kéo dài, hàng hoá nằm chờ tại các cảng chậm xuất khẩu do thiếu tàu, thiếu container, cước phí tàu, chi phí bốc xếp trong và ngoài nước tăng gấp nhiều lần so trước đây.
Nguyên nhân: Đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh và nhanh trên diện rộng tại nhiều địa phương trong cả nước, trong đó có thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai và một số tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long; đặc biệt, phát sinh ngoài cộng đồng tại tỉnh Cà Mau và phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ từ giữa tháng 7 đến giữa tháng 8, ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội của tỉnh. Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ, tính kết nối thấp làm hạn chế việc khai thác các tiềm năng, lợi thế của tỉnh cũng như khả năng thu hút đầu tư, nhất là đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại. Công tác dự báo các yếu tố tác động đến phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 với biến chủng mới diễn biến phức tạp.
Nhiệm vụ và giải pháp phát triển ngành năm 2022
Tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được, vượt qua khó khăn, thách thức, tập trung tổ chức triển khai thực hiện quyết liệt các văn bản chủ trương chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương, Tỉnh uỷ, HĐND tỉnh, UBND tỉnh nhằm cụ thể hoá thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Tỉnh Đảng bộ Cà Mau lần thứ XVI. Cà Mau đã có những mục tiêu tổng quát như: Tiếp tục thực hiện linh hoạt, hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch, vừa phục hồi và phát triển kinh tế trong trạng thái bình thường mới. Hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh. Đẩy mạnh triển khai các hoạt động sản xuất công nghiệp, điện, năng lượng, hỗ trợ các nhà đầu tư triển khai mạnh mẽ các dự án xây dựng các công trình, nhà máy điện gió, điện khí, điện mặt trời, xây dựng phát triển các khu, cụm công nghiệp; hỗ trợ củng cố hồi phục các cơ sở kinh doanh thương mại, tiếp tục đẩy mạnh sản xuất hàng xuất khẩu có tiềm năng, lợi thế và giá trị gia tăng cao, củng cố, mở rộng thị trường xuất khẩu phấn đấu duy trì và đạt kim ngạch xuất khẩu ở mức cao góp phần cùng cả nước đạt mục tiêu xuất nhập khẩu và cán cân thương mại.
Các chỉ tiêu chủ yếu:
Sản lượng tôm chế biến ước đạt 157.000 tấn (được giao theo Quyết định số 2737/QĐ-UBND ngày 07/12/2021 của UBND tỉnh); phấn đấu đạt 200.000 tấn, sản lượng điện sản xuất ước đạt 6.500 triệu kWh, sản lượng phân bón ước đạt 1,1 triệu tấn, sản lượng khí thương phẩm ước 1.700 triệu m3, sản lượng LPG - Condensate ước đạt 130.000 tấn, tỷ lệ hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia đạt 99,97% tổng số hộ, 100% các điểm được xác định là khu vực xung yếu của hệ thống điện (trạm biến áp, đường dây truyền tải và lưới cung cấp) được rà soát, kiểm tra, gia cố kịp thời khắc phục các sự cố do thiên tai gây ra. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng ước đạt 70.000 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 1,150 tỷ USD.
Nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm
Để hoàn thành tốt các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch phát triển ngành Công Thương năm 2022, Sở Công Thương triển khai thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
- Theo dõi thường xuyên diễn biến của dịch Covid-19, linh hoạt xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế phù hợp.
- Theo dõi tình hình cung ứng hàng hóa thiết yếu và phòng chống dịch Covid-19 tại siêu thị, chợ, nhà máy chế biến, xuất khẩu; hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc phòng, chống dịch Covid-19 và vận chuyển hàng hoá thiết yếu.
- Thúc đẩy tiêu dùng nội địa, xuất khẩu bền vững, bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu, nguyên, nhiên, vật liệu phục vụ sản xuất và tiêu dùng, không để đứt gãy chuỗi cung ứng. Theo dõi sát diễn biến thị trường, tăng cường công tác thông tin dự báo, kịp thời có giải pháp ứng phó khi thị trường có diễn biến bất thường.
- Triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 44/KH-UBND ngày 23/5/2020 của UBND tỉnh về phát triển xuất khẩu hàng hóa tỉnh Cà Mau giai đoạn 2021- 2025; Quyết định số 1669/KH-UBND ngày 03/9/2020 của UBND tỉnh về Kế hoạch phát triển thương mại điện tử tỉnh Cà Mau giai đoạn 2021 - 2025.
- Khuyến khích đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng mẫu mã sản phẩm, phát triển các ngành công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao.
- Tổ chức thực hiện Đề án di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp gây ô nhiễm môi trường nằm trong khu dân cư, đô thị chuyển vào khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Cà Mau, giai đoạn 2020 - 2030.
- Phối hợp với các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ rà soát lập quy hoạch chi tiết các cụm công nghiệp nhằm thu hút phát triển doanh nghiệp đầu tư phát triển các ngành, nghề tập trung theo hướng bền vững.
- Tiếp tục tạo điều kiện, khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo phù hợp định hướng phát triển.
- Đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa theo hướng giảm dần mặt hàng sơ chế, đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng tinh chế, có giá trị gia tăng cao. Tận dụng các cơ hội do các hiệp định thương mại, đầu tư (CPTPP, EVFTA, IPA,…) mang lại để tranh thủ mở rộng thị trường, hợp tác đầu tư.
- Tăng cường ứng dụng tối đa công nghệ thông tin để tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối và xúc tiến xuất khẩu; nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu sản phẩm; mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm nông, lâm sản, sản phẩm công nghiệp của tỉnh.
- Quan tâm phát triển hạ tầng thương mại ở khu vực thành thị và nông thôn theo quy hoạch, kế hoạch của UBND tỉnh./.
Đinh Thị Bích Liên
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT