Thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm giai đoạn 2021 - 2025 được phê duyệt tại Quyết định số 919/QĐ-TTg ngày 01/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ, nhằm tiếp tục triển khai Đề án “Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn TP. Cần Thơ có hiệu quả, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Kế hoạch thực hiện Đề án “Mỗi xã một sản phẩm” trên địa bàn TP. Cần Thơ năm 2023 (viết tắt là Chương trình OCOP-CT) tại quyết định số 80/KH-UBND ký ngày 20/04/2023 với những nội dung chính như sau:
I. Mục tiêu
1. Mục tiêu chung:
Phát triển sản phẩm OCOP nhằm khơi dậy tiềm năng, lợi thế khu vực nông thôn nhằm nâng cao thu nhập cho người dân; góp phần tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với phát triển tiểu thủ công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ và du lịch nông thôn; thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển bền vững, trên cơ sở tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn, bảo tồn các giá trị văn hóa, quản lý tài nguyên, bảo tồn đa dạng sinh học, cảnh quan và môi trường nông thôn, góp phần xây dựng nông thôn mới đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững.
2. Mục tiêu cụ thể
a) Tiêu chuẩn hóa 92 sản phẩm dịch vụ hiện có; phát triển và củng cố các tổ chức kinh tế tham gia Chương trình OCOP, bao gồm các doanh nghiệp (DN) và Hợp tác xã (HTX); Triển khai phát triển 01 làng du lịch kết hợp với các sản phẩm của địa phương; Phát triển thêm 10 sản phẩm OCOP 03 sao, 10 sản phẩm 04 sao và phấn đấu có 02 sản phẩm 05 sao.
b) Triển khai nội dung Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025 cho 100% cán bộ quản lý nhà nước các cấp và các tổ chức, cá nhân tham gia Chương trình OCOP; Đồng thời, đào tạo 100% cán bộ quản lý nhà nước (cấp thành phố và quận, huyện) tham gia Chương trình OCOP; 100% lãnh đạo doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ hộ sản xuất có đăng ký kinh doanh tham gia Chương trình OCOP được đào tạo chuyên môn quản lý sản xuất, quản trị kinh doanh.
II. Nội dung thực hiện
1. Công tác chỉ đạo, điều hành tổ chức thực hiện
Tổng hợp, bổ sung và ban hành các tài liệu về chủ trương, chính sách và các văn bản chỉ đạo, điều hành, văn bản hướng dẫn thực hiện Chương trình OCOP của Trung ương, các Bộ ngành và thành phố Cần Thơ giai đoạn 2021-2025; đồng thời triển khai đến các địa phương để thực hiện đồng bộ, hiệu quả; Chỉ đạo Ủy ban nhân dân quận, huyện căn cứ tình hình thực tế tại địa phương xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện để đảm bảo tính liên tục và khả thi trong quá trình thực hiện; Rà soát, kiện toàn Hội đồng đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP thành phố và quận, huyện theo quy định tại Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 24/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ; Thành lập tổ giúp việc và ban hành quy chế hoạt động của Hội đồng đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP thành phố và quận, huyện; Tổ chức Tổng kết tình hình thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” trên địa bàn thành phố năm 2023 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2024 và một số Hội nghị khác.
2. Công tác tuyên truyền, đào tạo nhân lực
Phối hợp với các cơ quan, viện, trường và các đơn vị có liên quan tổ chức 10 lớp đào tạo nhân lực cho Chương trình OCOP; Lồng ghép với việc tuyên truyền về Chương trình xây dựng nông thôn mới trên các phương tiện thông tin đại chúng từ thành phố đến cơ sở; Hỗ trợ băng rôn, áp phích tuyên truyền về Chương trình OCOP tại các quận/huyện trên địa bàn thành phố; Tổ chức học tập kinh nghiệm về Chương trình OCOP cho các cán bộ tham gia quản lý, điều hành các cấp; các chủ thể sản xuất, lao động tại các DN, HTX, THT, hộ sản xuất... tại các tỉnh, thành trong và ngoài nước.
3. Phát triển sản phẩm OCOP
a) Tổ chức sản xuất gắn với phát triển vùng nguyên liệu đặc trưng:
Phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng vùng nguyên liệu nông sản đặc trưng được cấp mã số vùng trồng, theo hướng sản xuất hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, đảm bảo an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, duy trì cảnh quan nông thôn, bảo vệ môi trường và tăng cường liên kết bền vững; Tăng cường liên kết bền vững, khả năng truy xuất nguồn gốc giữa chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP với vùng nguyên liệu.
b) Chuẩn hóa quy trình, tiêu chuẩn và phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế về điều kiện sản xuất và yêu cầu môi trường
Đẩy mạnh chuẩn hóa sản phẩm gắn với lợi thế và điều kiện của từng địa phương gồm: Các đặc sản, sản phẩm truyền thống gắn với lợi thế điều kiện sản xuất, giá trị văn hóa; Các sản phẩm mới hình thành dựa trên ứng dụng khoa học, công nghệ, nền tảng lợi thế của địa phương, có chất lượng nổi trội, đặc sắc; Xây dựng bộ công cụ hướng dẫn chuẩn hóa quy trình, tiêu chuẩn sản phẩm tham gia Chương trình theo Bộ tiêu chí OCOP.
Phát triển sản phẩm theo 6 nhóm Sản phẩm hàng hóa và dịch vụ được phân theo 6 nhóm, gồm:(1) Nhóm thực phẩm, gồm: Nông, thủy sản tươi sống; nông, thủy sản sản sơ chế, chế biến và các thực phẩm khác; (2) Nhóm đồ uống, gồm: Đồ uống có cồn; đồ uống không cồn; (3) Nhóm dược liệu và sản phẩm từ dược liệu, gồm: Thực phẩm chức năng, thuốc từ dược liệu, thuốc Y học cổ truyền, mỹ phẩm có thành phần từ thảo dược; và các loại dược liệu khác; (4) Nhóm hàng thủ công mỹ nghệ, gồm: Các sản phẩm từ gỗ, sợi, mây tre, kim loại, gốm sứ, dệt may,... làm đồ lưu niệm, đồ trang trí, đồ gia dụng; (5) Nhóm sinh vật cảnh, gồm: hoa, cây cảnh, động vật cảnh; (6) Nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái và điểm du lịch.
Đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, quy trình sản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm OCOP; Sản xuất theo quy trình quản lý chất lượng tiên tiến, hình thành các sản phẩm OCOP đặc trưng, chất lượng và an toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu của thị trường; Xây dựng các mô hình phát triển vùng nguyên liệu gắn với sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị; Xây dựng các mô hình dịch vụ du lịch trải nghiệm nông nghiệp, nông thôn gắn với vùng nguyên liệu, sản phẩm OCOP đặc trưng.
Nâng cấp và hoàn thiện sản phẩm đã được đánh giá, xếp hạng (từ 03 sao trở lên) gắn với nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
c) Nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động cho các chủ thể OCOP:
Tăng cường nâng cao năng lực cho chủ thể OCOP về năng lực cộng đồng và tinh thần hợp tác; đổi mới hình thức tổ chức sản xuất; kỹ năng quản trị; đổi mới, sáng tạo về sản phẩm; quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm; kỹ năng về thiết kế bao bì; ghi nhãn và mẫu mã sản phẩm, sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị, tăng cường sử dụng và khai thác thương hiệu cộng đồng; nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX, doanh nghiệp nhỏ và vừa gắn liền với chuỗi liên kết giá trị sản phẩm OCOP.
d) Về quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu
Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu cho sản phẩm OCOP thông qua các hội chợ, triển lãm, sự kiện tôn vinh, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP đặc sắc thường niên gắn với văn hóa quốc gia, cấp vùng, địa phương; thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm OCOP gắn với thị trường du lịch trọng điểm.
Xây dựng và quản lý đồng bộ, hiệu quả thương hiệu OCOP; tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ, nâng cao hình ảnh, khả năng nhận diện và giá trị sản phẩm OCOP trên thị trường; Thử nghiệm và nhân rộng mô hình điểm bán hàng OCOP; Các tuyến phố OCOP; Hệ thống phân phối sản phẩm OCOP; Các mô hình xúc tiến thương mại trên nền tảng công nghệ số; Các trung tâm giới thiệu OCOP đồng bộ gắn với các sản phẩm quà tặng, quà biếu, sản phẩm đặc sản địa phương.
đ) Xây dựng, hoàn thiện hệ thống quản lý, giám sát sản phẩm OCOP
Tổ chức đánh giá và xếp hạng sản phẩm OCOP thành phố 03 lần vào tháng 6, tháng 9, tháng 11 hàng năm.
Phấn đấu xây dựng 01 Đề án về bộ công cụ đánh giá và xếp hạng sản phẩm OCOP, nhằm hệ thống hóa cơ sở dữ liệu với hệ thống dữ liệu quốc gia, góp phần quản lý, giám sát sản phẩm OCOP đồng bộ, thống nhất, nâng cao chất lượng, hiệu quả trong quản lý, giám sát, thúc đẩy kết nối cung cầu sản phẩm.
Xây dựng quy chế và đẩy mạnh hoạt động kiểm tra giám sát việc áp dụng chính sách, quy định về đánh giá, xếp hạng, duy trì điều kiện sản xuất của các chủ thể và chất lượng sản phẩm OCOP sau khi được đánh giá và công nhận.
e) Tăng cường chuyển đổi số
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong truyền thông; xây dựng hồ sơ quản lý dữ liệu sản phẩm OCOP, số hóa quá trình tiếp nhận hồ sơ, chấm điểm, phân hạng sản phẩm; số hóa sản phẩm và xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị sản phẩm OCOP; hướng tới hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về Chương trình OCOP.
Thúc đẩy phát triển thương mại điện tử cho sản phẩm OCOP thông qua các sàn thương mại điện tử, các kênh hàng trực tuyến online, bán hàng tương tác trực tiếp livestream, đặc biệt cho các sản phẩm có quy mô nhỏ, sản phẩm đặc sản vùng miền, địa phương; Triển khai sáng kiến “Mỗi nông dân là một thương nhân”, nhằm tối ưu hóa ứng dụng công nghệ số trong sản xuất, thương mại sản phẩm OCOP.
Để đạt được mục tiêu và các nội dung trên, Kế hoạch đề ra các giải pháp thực hiện như: Tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, nâng cao nhận thức thường xuyên, liên tục thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, gắn kết và lồng ghép với hoạt động tuyên truyền trong xây dựng nông thôn mới; tập trung nâng cao nhận thức, chuyển đổi tư duy cho các tổ chức kinh tế khu vực nông thôn, các cơ quan quản lý Nhà nước, các đơn vị phân phối, người tiêu dùng thông qua các hội nghị triển khai Chương trình OCOP; khuyến khích xây dựng các gói combo quà tặng, quà lưu niệm sản phẩm OCOP, gắn với lịch sử văn hóa địa phương; vận dụng cơ chế, chính sách hiện hành của Trung ương, của thành phố về hỗ trợ phát triển ngành nghề nông thôn, phát triển du lịch, khoa học công nghệ, khuyến nông, khuyến công, phát triển các mô hình kinh tế hợp tác, hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại; ưu tiên huy động nguồn lực về vốn, đất đai, lao động, nguyên vật liệu, máy móc, công nghệ của chủ thể OCOP; rà soát, ban hành nội dung, mức hỗ trợ Chương trình OCOP theo từng hạng sao; khuyến khích phát triển các Trung tâm thiết kế sáng tạo và phát triển sản phẩm OCOP cấp vùng, địa phương theo hình thức xã hội hóa, Nhà nước hỗ trợ về đất đai, hạ tầng theo quy định; nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ triển khai Chương trình OCOP và chất lượng công tác đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP từ thành phố đến địa phương; triển khai Chương trình OCOP thường niên linh hoạt, phù hợp với điều kiện, đặc điểm của sản phẩm, phát huy các điều kiện về nguồn nguyên liệu, lao dộng địa phương, lợi thế về chất lượng sản phẩm; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới, hoàn thiện công nghệ chế biến quy mô vừa và nhỏ, đặc biệt là các sản phẩm OCOP đã được công nhận đạt sao; đẩy mạnh giám sát của cộng đồng về sản phẩm, chất lượng sản phẩm, phát triển vùng nguyên liệu; phát triển vùng sản xuất nguvên liệu, sử dụng lao động địa phương./.
Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT