Trong thời gian qua, hoạt động xúc tiến đầu tư của tỉnh gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng do diễn biến phức tạp và khó lường của kinh tế quốc tế.Tuy nhiên, được sự quan tâm của các Bộ, Ngành Trung ương, tỉnh Sơn La đã tích cực chỉ đạo các cơ quan chuyên môn và UBND các huyện, thành phố thực hiện các chương trình, kế hoạch và chính sách pháp luật liên quan đến hoạt động doanh nghiệp, công tác quản lý nhà nước về hoạt động xúc tiến đầu tư tỉnh Sơn La đã có nhiều chuyển biến tích cực góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu kinh tế - xã hội đã đề ra, trong đó có hoạt động xúc tiến đầu tư tại tỉnh, kết quả thể hiện qua các mặt sau:
1. Tình hình thu hút đầu tư năm 2022
Các hoạt động xúc tiến đầu tư tiếp tục được đẩy mạnh; tăng cường công tác phối hợp trong quá trình giải quyết các thủ tục hành chính, thực hiện các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ tháo gỡ các khó khăn cho doanh nghiệp và nhà đầu tư. Theo báo cáo của UBND tỉnh, trong năm 2022, UBND tỉnh Quyết định phê duyệt cấp mới Chủ trương đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 11 dự án với tổng mức đầu tư đăng ký ban đầu là 3.452 tỷ đồng; điều chỉnh 31 dự án (Trong năm, tiếp nhận 109 hồ sơ dự án, 28 dự án hoàn thành trong năm); Đang vận động 01 Dự án FDI của Nhà đầu tư nước ngoài: (1) Dự án đầu tư Nhà máy chế biến sâu quặng Nikel tại Bắc yên, Phù Yên (Công ty BlackStone và Công ty TNHH Mỏ Nikel Bản Phúc). Năm 2022, tiếp nhận và xử lý 1.525 hồ sơ, tăng 33,36% so với cùng kỳ (cùng kỳ tiếp nhận và xử lý 1.481 hồ sơ); Thành lập mới 560 doanh nghiệp, đơn vị trực thuộc (gồm 266 DN, 294 ĐTVV) tăng 30,54% so với cùng kỳ năm trước, với số vốn đăng ký là 2.4974 tỷ đồng, giảm 36,65% so với cùng kỳ; giải thể 101 doanh nghiệp, đơn vị trực thuộc (gồm 48 DN, 53 ĐVTT), tăng 34,67% so với cùng kỳ; tạm ngừng hoạt động là 143 doanh nghiệp, đơn vị trực thuộc (gồm 108 DN, 35 ĐVTT), tăng 28,83% so với cùng kỳ; đăng ký thay đổi là 1.077 lượt hồ sơ, tăng 36,85% so với cùng kỳ. Tổng số doanh nghiệp trên toàn tỉnh đến hết tháng 12/2022 là 3.250 doanh nghiệp với tổng vốn đăng ký trên 50.000 tỷ đồng.
UBND tỉnh đã tăng cường quảng bá và công khai quy hoạch các khu công nghiệp, tiếp tục đẩy mạnh công tác xúc tiến, thu hút đầu tư. Tổ chức tiếp đón và làm việc với các Nhà đầu tư, doanh nghiệp quan tâm, khảo sát và có nhu cầu đăng ký đầu tư.
Hoạt động xúc tiến của tỉnh Sơn La đã chú trọng lồng ghép, kết nối các hoạt động xúc tiến trong các lĩnh vực khác nhau như đầu tư, thương mại, du lịch, nông nghiệp…, qua từng sự kiện để nâng cao hiệu quả và tiết giảm chi phí cho ngân sách. Các hoạt động xúc tiến ngày càng chuyên nghiệp, giúp doanh nghiệp tham gia có được kết quả thực chất, tăng cả về số lượng hợp đồng và quy mô, mức vốn, góp phần vào kết quả chung của tỉnh Sơn La.
Tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của các Doanh nghiệp trong khu công nghiệp năm 2022 ước đạt 640 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt 17,5 triệu USD, nộp ngân sách đạt 1,87 tỷ đồng, tạo việc làm cho 217 lao động (chủ yếu là lao động tại địa phương). Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các Doanh nghiệp trong khu công nghiệp tiếp tục được duy trì ổn định và phát triển; khả năng cạnh tranh được tăng cường, các sản phẩm đầu ra đã có chỗ đứng và được duy trì thị phần trên thị trường với lợi nhuận nhất định.
Năm 2022, đã có những dự án trọng điểm của tỉnh (như năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao gắn với du lịch, chế biến khoáng sản...); tiếp tục nghiên cứu đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ dự án Cảng hàng không Nà Sản theo hình thức đối tác công tư (PPP) và giao UBND tỉnh Sơn La là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền triển khai chuẩn bị đầu tư thực hiện dự án; Rà soát ban hành quy chế quản lý cụm công nghiệp tại địa bàn tỉnh phù hợp điều kiện thực tiễn ở địa phương tạo điều kiện thu hút các hoạt động chế biến nông sản, các dự án có ảnh hưởng lớn đến môi trường; xây dựng, ban hành Nghị quyết HĐND tỉnh về chính sách khuyến khích hỗ trợ đầu tư trên địa bàn tỉnh Sơn La; tiếp tục thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh đầu tư vào sản xuất, chế biến, tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh, trong đó tập trung thu hút các dự án đầu tư các sản phẩm chủ lực của tỉnh vào khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu du lịch quốc gia Mộc Châu.
Đẩy nhanh công tác lập Quy hoạch tỉnh, Quy hoạch chuyên ngành làm cơ sở thực hiện các hoạt động đầu tư: Quy hoạch xây dựng: phê duyệt 03 nhiệm vụ và dự toán lập 03 đồ án quy hoạch xây dựng vùng, tổ chức lập 02 đồ án quy hoạch phân khu; Quy hoạch đô thị: tiếp tục rà soát, điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung, quy hoạch phân khu xây dựng đô thị đối với các đồ án quy hoạch đã đến kỳ rà soát, điều chỉnh theo định kỳ (có 6/12 đô thị đang rà soát, lập quy hoạch), hoàn thành 02 đồ án quy hoạch phân khu; Quy hoạch sử dụng đất: phê duyệt quy hoạch sử dụng đất giai đoạn (2021-2030), kế hoạch sử dụng đất năm 2022 cấp huyện làm cơ sở triển khai thủ tục các dự án thu hút đầu tư.
Tổ chức chương trình đón tiếp nhà đầu tư, doanh nghiệp vào nghiên cứu, khảo sát đầu tư tại tỉnh Sơn La; Xây dựng phóng sự giới thiệu về công tác thu hút đầu tư của tỉnh; Tổ chức tập huấn, tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về Xúc tiến đầu tư; Tham gia các chương trình xúc tiến đầu tư do Trung ương, tỉnh tổ chức; Tham gia đoàn công tác của tỉnh làm việc với các tỉnh, Đại sứ quán các nước để đẩy mạnh các hoạt động Xúc tiến đầu tư; Mua thiết bị phục vụ công tác xúc tiến, thu hút đầu tư.
2. Một số khó khăn, hạn chế
Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, xung đột lãnh thổ, chiến tranh thương mại tác động không nhỏ tới nền kinh tế thế giới và trong nước, nhưng trong thời gian qua, Tỉnh Sơn La đã thu hút được dự án đầu tư trọng điểm, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế của địa phương, bước đầu phát huy hiệu quả như các dự án về thương mại, dịch vụ, du lịch, chế biến nông sản….Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả đạt được, công tác xúc tiến và thu hút đầu tư của tỉnh trong năm 2022 vẫn còn những hạn chế, tồn tại như: Quá trình triển khai các dự án gồm nhiều bước, nhiều thủ tục, quy trình thực hiện các dự án liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp trong khi nhiều nhà đầu tư chưa nắm được trình tự, thủ tục. Dẫn tới từ khi được cấp Quyết định chủ trương đầu tư đến khi đầu tư xây dựng, đưa dự án vào thực hiện thời gian kéo dài, đa số dự án phải điều chỉnh tiến độ. Nguồn nhân lực, trình độ lao động thấp, khả năng đào tạo còn nhiều hạn chế nên phạm vi tham gia các hoạt động xúc tiến đầu tư chủ yếu ở trong nước, xúc tiến đầu tư tại chỗ.
3. Chương trình xúc tiến đầu tư năm 2023
Để tiếp nối chương trình xúc tiến đầu tư năm 2022, ngày 30/03/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành Chương trình số 461/CTr-UBND tỉnh phê duyệt Chương trình Xúc tiến đầu tư năm 2023 của tỉnh Sơn La với quan điểm, định hướng, mục tiêu, nội dung chương trình cụ thể như sau:
Quan điểm
Tuân thủ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, văn bản hướng dẫn của Trung ương, triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII; Nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh lần thứ XV; định hướng, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực thời kỳ 2021- 2025.
Bám sát các nội dung, nguyên tắc và yêu cầu đối với hoạt động xúc tiến đầu tư quy định tại Quyết định số 03/2014/QĐ-TTg ngày 14/01/2014 của Thủ tướng Chính phủ; các quan điểm chỉ đạo về định hướng hợp tác đầu tư nước ngoài tại Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20 tháng 8 năm 20219 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030; Nghị quyết số 58/NQ-CP ngày 27/4/2020 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023; Nghị quyết số 07 -NQ/TU ngày 21/01/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về định hướng hoạt động thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 94/KH-UBND ngày 02/4/2021 của UBND tỉnh về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 07- NQ/TU ngày 21/01/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh.
Chủ động thu hút, hợp tác đầu tư có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu. Ưu tiên các dự án theo định hướng thu hút đầu tư giai đoạn 2021- 2025 của tỉnh, có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan toả, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.
Định hướng
Bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chương trình và kế hoạch của tỉnh và Trung ương. Hoạt động xúc tiến đầu tư phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và của cả nước; phù hợp với định hướng thu hút đầu tư của Trung ương, của tỉnh Sơn La trong giai đoạn 2021 - 2025.
Xác định các dự án trọng điểm trong thời gian tới, danh mục kêu gọi và thu hút các Nhà đầu tư tiềm năng với mục tiêu khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương, phù hợp với chủ trương đầu tư phát triển kinh tế xã hội của tỉnh trong nhiệm kỳ, trong đó tập trung các dự án chế biến nông sản, khai thác tiềm năng lợi thế về du lịch; các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng.
Tập trung quy hoạch và chuẩn bị đầu tư các Khu công nghiệp, cụm công nghiệp có lợi thế trên địa bàn tỉnh; đảm bảo bám sát quy hoạch tỉnh Sơn La đến năm 2025 tầm nhìn 2030 và các quy hoạch chuyên ngành, làm cơ sở đẩy mạnh thu hút đầu tư.
Đối với công tác xây dựng danh mục dự án kêu gọi đầu tư: thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, tiếp tục rà soát, cập nhật danh mục dự án kêu gọi đầu tư để phù hợp với điều kiện mới, đáp ứng nhu cầu phát triển của tỉnh.
Tăng cường các hoạt động xúc tiến và thu hút đầu tư bằng nhiều hình thức để quảng bá môi trường đầu tư của tỉnh đến các doanh nghiệp trong và ngoài nước nhằm thu hút các dự án đầu tư lớn, các nhà đầu tư có vốn lớn, sử dụng công nghệ cao và sản xuất các sản phẩm có sức cạnh tranh, có khả năng tạo ra số thu ngân sách lớn tăng nhanh tỷ lệ lấp đầy vào khu công nghiệp theo quy hoạch để tạo mặt bằng sạch thu hút các nhà đầu tư...
Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, cải cách thủ tục hành chính để rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục cho nhà đầu tư.
Tăng cường công tác giám sát sau cấp Quyết định chủ trương đầu tư, sau đầu tư, công tác thanh, kiểm tra tình hình quản lý, sử dụng đất đai để tháo gỡ khó khăn vướng mắc kịp thời cho các dự án đầu tư và xử lý nghiêm các dự án, của Nhà đầu tư vị phạm quy trình đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường.
Tăng cường công tác xúc tiến đầu tư tại chỗ; duy trì đối thoại thường xuyên với các nhà đầu tư nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc của các dự án đang hoạt động, đảm bảo các dự án hoạt động có hiệu quả, đúng tiến độ và nhằm củng cố lòng tin của các nhà đầu tư đối với môi trường đầu tư kinh doanh của tỉnh, tạo hiệu ứng lan tỏa và tác động tích cực tới nhà đầu tư mới.
Mục tiêu
Năm 2023 là năm thứ 3 thực hiện Kế hoạch xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2025 (theo Quyết định số 2937/QĐ- UBND ngày 15/12/2020 của UBND tỉnh). Các hoạt động thuộc chương trình XTĐT năm 2023 phải gắn với định hướng phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Sơn La tích cực cải thiện môi trường đầu tư, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính góp phần nâng cao Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) theo chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh, đặc biệt là thủ tục hành chính liên quan đến các lĩnh vực: Đất đai, đầu tư, xây dựng, lao động, v.v., đảm bảo các thủ tục hành chính thông thoáng, đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện.
Nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư nguồn vốn đầu tư nước ngoài nhằm góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của tỉnh, phát triển kinh tế - xã hội địa phương theo hướng nhanh, bền vững.
Tuyên truyền, quảng bá mời gọi các nhà đầu tư có công nghệ tiên tiến hiện đại, sản xuất các sản phẩm chất lượng cao, quy mô lớn, có giá trị gia tăng cao, sản phẩm có tính cạnh tranh cao, sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường. Đẩy mạnh tuyên truyền về các chính sách ưu đãi, thủ tục đầu tư, kế hoạch thực hiện cải thiện chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh.
Cập nhập, rà soát các chính sách ưu đãi đầu tư nhằm kịp thời tham mưu cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung tạo động lực, sự đột phá về thu hút đầu tư vào tỉnh.
Tăng cường cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, năng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, phấn đấu đưa chỉ số PCI của tỉnh tăng từ 1 đến 3 bậc trong năm 2023.
Chương trình xúc tiến đầu tư 2023
Nội dung của chương trình xúc tiến đầu tư năm 2023 bao gồm các hoạt động thuộc 08 nhóm nội dung đó là: (1) Nghiên cứu tiềm năng, thị trường, xu hướng và đối tác đầu tư; (2) Xây dựng hình ảnh, tuyên truyền quảng bá, giới thiệu về môi trường, chính sách, tiềm năng, cơ hội và kết nối đầu tư; (3) Hỗ trợ, hướng dẫn, tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư; (4) Xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu phục vụ cho hoạt động xúc tiến đầu tư; (5) Xây dựng danh mục dự án thu hút đầu tư; (6) Xây dựng các ấn phẩm tài liệu phục vụ cho hoạt động xúc tiến đầu tư; (7) Đào tạo tập huấn, tăng cường năng lực về xúc tiến đầu tư; (8) Hợp tác trong nước và quốc tế về xúc tiến đầu tư./.
Nguyễn Kiều Ly
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT