Chương trình Thương hiệu quốc gia (THQG) Việt Nam được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 253/2003/QĐ-TTg ngày 25/11/2003, giao Bộ Công Thương là cơ quan thường trực, chịu trách nhiệm phối hợp với các Bộ, Ngành triển khai thực hiện. Đây là chương trình xúc tiến thương mại đặc thù, dài hạn và duy nhất của Chính phủ nhằm xây dựng, phát triển thương hiệu quốc gia thông qua việc hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng, phát triển các thương hiệu mạnh trong nền kinh tế để quảng bá hình ảnh đất nước Việt Nam là quốc gia có hàng hóa, dịch vụ chất lượng, tạo dựng uy tín và nâng cao sức cạnh tranh cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường trong nước và quốc tế.
Để triển khai thực hiện Chương trình trong giai đoạn mới, ngày 8/10/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 30/2019/QĐ-TTg ban hành Quy chế xây dựng, quản lý, thực hiện Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam và Quyết định số 1320/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2030.
Để tạo điều kiện xét chọn sản phẩm đạt thương hiệu quốc gia Việt Nam trong giai đoạn mới, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ký Thông tư số 33/2019/TT-BCT ngày 22 tháng 11 năm 2019 Ban hành Quy định hệ thống tiêu chí của Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam; Thông tư số 25/2021/TT-BCT ngày 20 tháng 12 năm 2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 33/2019/TT-BCT. Theo đó, các tiêu chí xét chọn sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam, gồm: chất lượng; đổi mới sáng tạo; năng lực tiên phong.
Việc xét chọn sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam được thực hiện theo phương thức chấm điểm. Thang điểm đánh giá là 1.000. Tổng điểm quy định về một sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia Việt Nam là từ 650 điểm trở lên và điểm mỗi tiêu chí phải từ 60% trở lên.
Việc tham gia Chương trình là một quá trình để doanh nghiệp đánh giá toàn diện các hoạt động, kết quả sản xuất/ kinh doanh và chiến lược xây dựng thương hiệu thông qua hệ thống tiêu chí của Chương trình; từ đó khuyến khích các doanh nghiệp chia sẻ và theo đuổi các giá trị cốt lõi của Chương trình, đó là Chất lượng - Đổi mới, sáng tạo - Năng lực tiên phong.
Năm 2022, mặc dù trong hoàn cảnh khó khăn do dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, tình hình địa chính trị bất ổn trên thế giới đã tác động tiêu cực đến nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội, đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, kỳ xét chọn THQG lần thứ 8 tiếp tục thu hút được sự quan tâm tham gia của trên 1.000 doanh nghiệp thuộc các ngành nghề lĩnh vực khác nhau trên cả nước.
Chương trình Thương hiệu quốc gia Việt Nam 2022 đã triển khai tập trung vào các hoạt động trọng tâm:
- Tăng cường các hoạt động tuyên truyền quảng bá cho Chương trình và các sản phẩm đạt THQG Việt Nam.
- Nâng cao nhận thức về thương hiệu và tăng cường năng lực kinh doanh và phát triển thương hiệu cho doanh nghiệp.
- Lựa chọn các doanh nghiệp có sản phẩm đạt Thương hiệu quốc gia.
Để thực hiện quy trình xét chọn, Ban Thư ký Chương trình THQG đã mời tổng số 39 chuyên gia trong danh sách Ban chuyên gia của Chương trình tham gia chấm hồ sơ (2 chuyên gia chấm 1 hồ sơ). Đồng thời, Ban thư ký đã thuê các đơn vị chuyên ngành có uy tín đánh giá các chỉ tiêu liên quan với mỗi hồ sơ.
Cụ thể: Công ty Cổ phần Mibrand (là đối tác và đại diện chính thức tại Việt Nam của Brand Finance - Công ty định giá thương hiệu toàn cầu có trụ sở tại Anh) thực hiện khảo sát khả năng nhận biết thương hiệu; Công ty kiểm toán quốc tế KPMG đánh giá sức khỏe tài chính; Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (Ngân hàng Nhà nước) xếp hạng tín dụng.
Bên cạnh đó, Ban Thư ký đã gửi công văn xin ý kiến các cơ quan quản lý chuyên ngành về chấp hành pháp luật chuyên ngành, cụ thể: Tổng Cục thuế, Tổng Cục Hải Quan, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Lao động các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương.
Sau hơn 9 tháng phát động và triển khai hoạt động xét chọn, ngày 29/9/2022, Bộ trưởng Bộ Công Thương - Chủ tịch Hội đồng THQG Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1977/QĐ-BCT công nhận 172 doanh nghiệp với tổng số 325 sản phẩm đạt THQG Việt Nam năm 2022.
Như vậy, so với năm 2020, năm 2022 cả nước đã có thêm 48 doanh nghiệp có sản phẩm đạt THQG Việt Nam. Đây là minh chứng cho sức hút và tầm ảnh hưởng của Chương trình đối với doanh nghiệp trong việc xúc tiến xuất nhập khẩu sản phẩm hàng hóa và dịch vụ cũng như phát triển thị trường nội địa.
Số lượng doanh nghiệp đạt Thương hiệu quốc gia qua các thời kỳ
|
Năm
|
2008
|
2010
|
2012
|
2014
|
2016
|
2018
|
2020
|
2022
|
|
Số DN đạt THQG
|
30
|
43
|
54
|
63
|
88
|
97
|
124
|
172
|
Nguồn: Tổng hợp các báo cáo hàng năm của Cục Xúc tiến thương mại
Các doanh nghiệp có sản phẩm đạt THQG đã có nhiều đóng góp với sự phát triển kinh tế cũng như đóng góp cho sự phát triển xã hội. 172 doanh nghiệp đạt Thương hiệu quốc gia năm 2022 có kết quả kinh doanh ấn tượng với tổng doanh thu năm 2021 khoảng 1.570 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước gần 129.000 tỷ đồng, tạo việc làm, thu nhập cho gần 600.000 lao động, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các hoạt động thuộc Chương trình THQG đã góp phần nâng cao giá trị thương hiệu cho các doanh nghiệp, cụ thể đầu những năm 2000, thương hiệu của các doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn “vắng bóng” trong bảng xếp hạng của các tổ chức quốc tế. Năm 2022, theo tổ chức Brand Finance, thương hiệu quốc gia Việt Nam được định giá tăng 11%, từ 388 tỷ USD năm 2021 lên 431 tỷ USD, đồng thời Việt Nam tiếp tục được đánh giá là điểm sáng trong bức tranh xây dựng, phát triển thương hiệu quốc gia toàn cầu và là thương hiệu quốc gia có tốc độ tăng trưởng giá trị nhanh nhất thế giới tăng từ 74% giai đoạn 2019 - 2022.
Trương Thị Quỳnh Vân
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến thương mại - VIOIT