Bắc Giang là một trong những tỉnh có diện tích trồng vải lớn nhất cả nước, theo báo cáo của Sở Công Thương năm 2021, diện tích vải thiều toàn tỉnh là 28.100 ha, sản lượng ước đạt 180.000 tấn (tăng khoảng 15.000 tấn so với năm 2020), trong đó vải chín sớm 6.050 ha, sản lượng ước đạt 45.000 tấn; vải thiều chính vụ diện tích 22.050ha, sản lượng ước đạt 135.000 tấn. Trong đó, diện tích vải sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP là 15.200 ha (chiếm 54% tổng diện tích toàn tỉnh), hướng tới đạt 100% diện tích tại 05 huyện sản xuất vải trọng điểm để phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, sản lượng ước đạt 125.000 tấn (chiếm 69,4% tổng sản lượng vải); vải đạt tiêu chuẩn GlobalGAP 82 ha - vùng sản xuất để xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Úc... diện tích 218 ha, sản lượng ước đạt 1.800 tấn; vùng sản xuất vải thiều sang thị trường Nhật Bản có diện tích 219 ha, sản lượng ước đạt 1.800 tấn.
Thị trường xuất khẩu chính của Vải thiều Bắc Giang:
Thị trường Trung Quốc: Tiếp tục duy trì 149 mã số vùng trồng tại các huyện, với diện tích 15.800 ha (chiếm 56,4% tổng diện tích vải thiều); sản lượng ước đạt 95.000 tấn (chiếm gần 52,8% tổng sản lượng vải thiều). Đến nay phía Trung Quốc đã chấp thuận thêm 11 cơ sở đóng gói mới năm 2021 nâng tổng số cơ sở đóng gói toàn tỉnh hiện nay là 300 cơ sở. Về cơ bản mã cơ sở đóng gói đủ để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp phối hợp với các điạ phương cũng tích cực chỉ đạo, hướng dẫn nông dân cách thu hoạch, sơ chế, nhặt lá, cắt cuống theo yêu cầu của thị trường Trung Quốc.
Thị trường Nhật Bản: Tiếp tục duy trì 30 mã số vùng trồng với diện tích 219 ha, 260 hộ nông dân tham gia, sản lượng khoảng 1.800 tấn; duy trì cơ sở xông hơi khử trùng, đóng gói đáp ứng nhu cầu phục vụ xuất khẩu.
Hiện đã có nhiều doanh nghiệp tham gia thu mua và xuất khẩu vải thiều sang thị trường Nhật Bản và đã ký kết hợp đồng thu mua, tiêu thụ vải với nông dân thuộc các mã số vùng trồng.
Thị trường Mỹ, Úc, EU..: Năm 2021, tiếp tục duy trì 18 mã số vùng trồng, diện tích là 218 ha tại 06 xã, năng suất 84 tạ/ha; sản lượng 1.800 tấn. Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông Thôn phối hợp với các huyện tổ chức chỉ đạo, hướng dẫn, giám sát nông dân thực hiện đúng qui trình để đảm bảo chất lượng phục vụ xuất khẩu.
Hoạt động xúc tiến thương mại
Ngay từ đầu vụ, tỉnh đã giao cho Sở Công Thương làm việc trực tuyến để trao đổi, thông tin với các cơ quan Tham tán thương mại tại nước ngoài, đặc biệt là cơ quan Tham tán tại Quảng Tây, Vân Nam - Trung Quốc, tại Nhật Bản, Úc, Singapore... về đẩy mạnh các hoạt động tuyền truyền, giới thiệu và thúc đẩy các hoạt động xúc tiến tiêu thụ vải thiều. Trao đổi, cung cấp thông tin để Tổng Lãnh sự quán tại Vân Nam và Quảng Tây, Trung Quốc quảng bá, giới thiệu và thúc đẩy các hoạt động tiêu thụ vải thiều trên mạng trực tuyến yunnan.cn và nền tảng thương mại điện tử Alibaba.com trong các hoạt động kỷ niệm 5 năm thành lập cơ chế hợp tác Mê Kông-Lan Thương; phối hợp với các cơ quan thuộc Bộ Công Thương mời gọi các Tập đoàn bán lẻ, chuỗi các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại lớn tham gia, đẩy mạnh hợp tác, cam kết đồng hành tiêu thụ vải thiều nói riêng và các sản phẩm nông sản nói chung.
Ban hành Kế hoạch tiêu thụ vải thiều trong tình hình dịch bệnh Covid-19, trong đó xây dựng 03 kịch bản: Kịch bản 1: Dịch bệnh covid-19 được kiểm soát, vải thiều được tiêu thụ thuận lợi: Sản lượng vải thiều tiêu thụ 50% trong nước (khoảng 90.000 tấn), 50% xuất khẩu (khoảng 90.000 tấn). Kịch bản 2: Dịch bệnh covid-19 diễn biến phức tạp, tuy nhiên vẫn trong tầm kiểm soát: Sản lượng vải thiều được tiêu thụ 70% trong nước, khoảng 130.000 tấn, 30% xuất khẩu, khoảng 50.000 tấn và Kịch bản 3: Dịch Covid-19 ảnh hưởng toàn diện, hoạt động xuất khẩu nhỏ giọt, sản lượng vải thiều chủ yếu tiêu thụ nội địa: Sản lượng vải thiều được tiêu thụ chủ yếu trong nước, chiếm 90% (khoảng 160.000 tấn), xuất khẩu 10%, khoảng 20.000 tấn.
Tỉnh đã sẵn sàng kích hoạt cả 03 kịch bản này để chủ động tốt nhất, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân sản xuất vải thiều tiêu thụ được sản phẩm, với phương châm đồng hành cùng nông dân trong sản xuất tiêu thụ vải thiều và các sản phẩm nông sản khác của tỉnh.
Công tác chuẩn bị thu hoạch, tiêu thụ vải
Để hoàn thành kế hoạch tiêu thụ vải thiều trong dịch bệnh Covid 19, Tỉnh đã lên phương án cho công tác chuẩn bị thu hoạch, tiêu thụ như:
Thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp, thương nhân đến giám sát, thu mua, tiêu thụ vải thiều, nhất là các thủ tục liên quan đến doanh nghiệp, thương nhân nước ngoài.
Tạo điều kiện thuận lợi cho các dịch vụ hỗ trợ tiêu thụ vải thiều như: Chuẩn bị đủ nguồn vốn, tạo thuận lợi về thủ tục vay vốn, gửi tiền, chuyển tiền cho lưu thông, mua bán, xuất khẩu vải thiều; nguồn điện sản xuất; thùng xốp; đá cây; dịch vụ ăn uống trong điều kiện dịch bệnh...; các cơ quan chức năng của tỉnh thường xuyên kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng, đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và giá cả hợp lý.
Các huyện triển khai tổ chức ký cam kết đối với tất cả các điểm cân trên địa bàn về việc “không trừ lùi đầu cân”, vận động và tổ chức treo băng rôn tuyên truyền, vận động “không trừ lùi đầu cân” tại các điểm cân; Các xã, thị trấn và lực lượng Quản lý thị trường công khai số điện thoại đường dây nóng để người dân liên hệ khi phát hiện các hành vi gian lận tại các điểm thu mua vải thiều...; bố trí bãi đỗ xe để thực hiện công tác phòng dịch và quản lý lái xe (kể cả thực hiện đổi lái xe trong trường hợp cần thiết) và xây dựng phương án cụ thể cho phương thức giao nhận hàng từ huyện đến các tỉnh; Tổng hợp, rà soát các đơn vị cung ứng dịch vụ vận tải để tiến hành trao đổi, ký kết hợp tác vận chuyển tiêu thụ vải khi có dịch Covid-19 xảy ra; xây dựng phương án hỗ trợ kiểm tra y tế đối với người tham gia bốc xếp, vận tải hàng hóa.
Chuẩn bị các phương án tốt nhất bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông trên các tuyến đường, không để xảy ra ùn tắc giao thông; làm tốt công tác quản lý thị trường, đấu tranh chống gian lận thương mại, tạo điều kiện thuận lợi cho các thương nhân, doanh nghiệp vào địa phương tiếp cận nghiên cứu thị trường, giám sát, thu mua, chế biến, tiêu thụ vải thiều; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân gom hàng, tăng giá đối với các hoạt động phụ trợ như thùng xốp, đá cây, vận tải... Thành lập 02 tổ hỗ trợ xuất khẩu vải thiều tại cửa khẩu tỉnh Lào Cai và Lạng Sơn.
Các biện pháp hỗ trợ tiêu thụ vải
Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, Bắc Giang vừa triển khai công tác chuẩn bị, vừa triển khai thực hiện các biện pháp hỗ trợ người dân thu hoạch, chế biến và tiêu thụ vải thiều trong tình hình tạm thời áp dụng biện pháp khoanh vùng, giãn cách xã hội.
Tập trung chỉ đạo, hướng dẫn các hộ nông dân thực hiện các biện pháp chăm sóc, phòng trừ tốt các đối tượng sâu bệnh gây hại giai đoạn từ nay đến cuối vụ, đảm bảo theo đúng quy trình kỹ thuật, giám sát chặt chẽ vùng sản xuất vải thiều xuất khẩu, đặc biệt là việc sử dụng thuốc Bảo vệ thực vật để đáp ứng yêu cầu các thị trường khó tính như Mỹ, Úc, Nhật Bản...Tăng cường kiểm tra các cơ sở sản xuất phụ kiện, phụ trợ cho sản xuất tiêu thụ vải thiều.
Tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của các bộ, ngành Trung ương, sự giúp đỡ của các tỉnh, thành phố bạn trong cả nước, để có giải pháp tích cực, linh hoạt trong quá trình hỗ trợ nông dân tiêu thụ vải thiều. Chủ động phối hợp với các ngành chức năng của các tỉnh để thống nhất các biện pháp kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình vận chuyển, tiêu thụ vải thiều trong tình hình dịch Covid-19 đang diễn ra phức tạp.
Chủ động và tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ các thương nhân, doanh nghiệp trong và ngoài nước đến khảo sát, tìm hiểu, ký kết hợp đồng tiêu thụ và chế biến vải thiều, đảm bảo an toàn phòng dịch. Đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở đóng gói đã được Trung Quốc cấp mã số thực hiện tốt các yêu cầu đóng gói để tiêu thụ sản phẩm sang thị trường Trung Quốc được thuận lợi.
Triển khai thực hiện các hoạt động xúc tiến tiêu thụ vải thiều theo Kế hoạch đã ban hành; mời gọi các doanh nghiệp tham gia liên kết để tiêu thụ và xuất khẩu vải thiều; đồng thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình tiêu thụ vải thiều. Chỉ đạo hướng dẫn các tổ chức cá nhân các điều kiện xuất khẩu quả vải thiều như: Tem, nhãn, bao bì theo quy định của nước nhập khẩu.
Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất kinh doanh tiêu thụ vải thiều, đặc biệt là nguồn vốn cho lưu thông và nguồn điện cho các cơ sở sản xuất thùng xốp, nước đá, các dịch vụ hỗ trợ cho thu hoạch và tiêu thụ vải thiều. Triển khai các biện pháp đảm bảo an ninh trật tự, công tác phòng cháy chữa cháy; đảm bảo an toàn giao thông, tổ chức phân luồng giao thông tại các tuyến đường chính, tạo điều kiện tốt nhất cho việc vận chuyển tiêu thụ vải thiều và đảm bảo trật tự an toàn giao thông cho người dân. Tăng cường công tác quản lý thị trường, đấu tranh chống gian lận thương mại trong sản xuất, thu mua, chế biến vải thiều, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm./.
Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin Thư viện và Xúc tiến thương mại - VIOIT