Trong bức tranh kinh tế của Đồng Tháp, hoạt động thương mại ngày càng phát huy tốt vai trò lưu thông cung ứng hàng hóa, góp phần đáng kể cho các ngành sản xuất phát triển, tạo sự ổn định cho đời sống dân cư. Hình thức bán hàng và phương thức kinh doanh thương mại trên địa bàn tỉnh cũng phát triển mạnh, đa dạng và phong phú; Các doanh nghiệp thương mại đã chú trọng hơn đến thị trường tiêu dùng trong nước, một số sản phẩm, hàng hóa, nông sản của tỉnh như: trái cây, rau củ quả, nem, bánh phồng tôm, các sản phẩm sau gạo,… đã có chỗ đứng vững chắc trong hệ thống các doanh nghiệp phân phối lớn của thành phố Hồ Chí Minh, cũng như trong hệ thống các siêu thị trên cả nước.
Hạ tầng thương mại có bước phát triển đáng kể, cùng với hệ thống chợ truyền thống, chợ chuyên doanh đã phát triển thêm hệ thống siêu thị, các cửa hàng mua sắm tự chọn… với phong cách phục vụ văn minh, giá cả minh bạch, ổn định, ngày càng chiếm được sự tin tưởng của khách hàng và đóng góp lớn vào sự gia tăng doanh thu chung của hoạt động thương mại.
Tổng mức bán lẻ hàng hóa dịch vụ tiêu dùng năm 2010 đạt 26.745 tỷ đồng và năm 2020 ước đạt 106.880 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011-2020 ước đạt 14,86%/năm, trong đó giá trị tăng thêm ngành thương mại (theo giá so sánh năm 2010) năm 2010 đạt 5.694 tỷ đồng và năm 2020 ước đạt 11.947 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011-2020 ước đạt 7,69%/năm.
Hoạt động xuất khẩu hàng hóa của tỉnh trong những năm gần đây đạt được thành tích đáng ghi nhận, năm 2018 kim ngạch xuất khẩu đạt 1,2 tỷ USD, đây là lần đầu tiên xuất khẩu vượt mức 1 tỷ USD, vượt xa kế hoạch đề ra (kế hoạch năm 2018 đạt 900 triệu USD). Đến nay, tỉnh đã xuất khẩu hàng hóa sang 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu như: xoài, mãng cầu xiêm sấy dẻo và trà trái mãng cầu xiêm, thủy sản đông lạnh, gạo, các sản phẩm may mặc, da giày đều có mức tăng trưởng tốt. Kim ngạch xuất khẩu (không tính tái xuất xăng dầu) năm 2010 đạt 442,47 triệu USD, năm 2020 ước đạt 1,15 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011-2020 ước đạt 10,02%.
Hoạt động nhập khẩu hàng hóa của tỉnh chủ yếu là nhập các nguyên vật liệu dùng cho sản xuất kinh doanh như: xăng dầu, nguyên phụ liệu dệt may và da giày, nguyên phụ liệu dược, nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi. Kim ngạch nhập khẩu năm 2010 đạt 512,5 triệu USD và năm 2020 ước đạt 425 triệu USD, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011-2020 giảm 1,85%.
Trong giai đoạn 2021-2030, ngành Công Thương Đồng Tháp đề ra một số chỉ tiêu phát triển ngành thương mại như sau: Tổng mức bán lẻ hàng hoá dịch vụ đến năm 2025 đạt 185.000 tỷ đồng, năm 2030 đạt 318.880 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2030 đạt 11,55%/năm. Giá trị tăng thêm của ngành thương mại (theo giá so sánh năm 2010) đến năm 2025 đạt 17.800 tỷ đồng, đến năm 2030 đạt 26.400 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2030 đạt 8,25%/năm. Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá đến năm 2025 đạt 1,66 tỷ USD, năm 2030 đạt 2,118 tỷ USD; tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2030 đạt 5%/năm. Kim ngạch nhập khẩu hàng hoá đến năm 2025 đạt 500 triệu USD, năm 2030 đạt 600 triệu USD; tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021-2030 đạt 3,51%/năm.
Để thực hiện các chỉ tiêu trên, ngành Công Thương Đồng Tháp phải chú trọng thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để phát triển ngành thương mại :
- Xây dựng cơ chế phối hợp, hợp tác giữa Đồng Tháp với các tỉnh thành trong cả nước, đặc biệt với tỉnh bạn Prậyveng (Vương quốc Campuchia), tạo điều kiện mở rộng thị trường, liên kết trong sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Trong đó, chú trọng các giải pháp hỗ trợ cụ thể về đầu ra sản phẩm theo hướng mở rộng thị trường xuất khẩu, phát triển thị trường mới để hạn chế rủi ro, bất cập trong sản xuất, bảo đảm cho sản xuất phát triển ổn định và hiệu quả.
- Thực hiện có hiệu quả Chương trình xúc tiến thương mại hàng năm của tỉnh, chú trọng xúc tiến thương mại ngoài nước, mở rộng thị trường nước ngoài, khuyến khích các doanh nghiệp thâm nhập thị trường mới và xuất khẩu các mặt hàng mới, mặt hàng có giá trị gia tăng cao. Liên kết với các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam hợp tác tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến đầu tư, tham gia các hoạt động phát triển thị trường thuộc Chương trình xúc tiến thương mại quốc gia.
- Đổi mới công tác tổ chức xúc tiến thương mại, áp dụng các hình thức xúc tiến thương mại hiện đại như marketing điện tử, khuyến khích doanh nghiệp, cơ sở sản xuất các mặt hàng xuất khẩu xây dựng website nhằm quảng bá thương hiệu sản phẩm, xúc tiến thị trường. Duy trì các hoạt động xúc tiến thương mại tại các thị trường truyền thống, đồng thời mở rộng xúc tiến thương mại sang khai thác các thị trường có nhu cầu lớn về các loại nông sản, hàng hóa phù hợp với đặc điểm , điều kiện sản xuất của tỉnh như Hoa Kỳ, Nhật, EU, Hàn Quốc, Trung Đông, Nga, Ấn Độ…
- Tổ chức các hoạt động giao thương, hội nghị, hội chợ, triển lãm để kết nối các doanh nghiệp xuất khẩu trên địa bàn với các doanh nghiệp trong và ngoài nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp địa phương nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng sản phẩm. Khuyến khích các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nông sản, thực phẩm liên kết chặt chẽ với người sản xuất cung ứng nguyên liệu để thực hiện các quy trình sản xuất sạch, an toàn và có truy xuất nguồn gốc theo yêu cầu phổ biến của các nước nhập khẩu, đồng thời cũng là giấy thông hành vào các thị trường cao cấp.
- Huy động đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng thương mại, ưu tiên xây dựng hệ thống kho, bãi lưu giữ, trung chuyển hàng hóa, hệ thống kho lạnh bảo quản nông sản, thực phẩm; tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống chợ trung tâm huyện, thị xã, thành phố; xây dựng các chợ đầu mối nông sản, chợ bán buôn kết hợp sàn giao dịch, đấu giá nông sản; khuyến khích đầu tư xây dựng các trung tâm thương mại, phát triển mạng lưới siêu thị tại các đô thị trung tâm huyện, thị xã, thành phố theo hướng hiện đại hóa.
- Tập trung nguồn vốn đầu tư để đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng khu kinh tế cửa khẩu theo quy hoạch được duyệt; tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống chợ biên giới, cửa khẩu; khuyến khích đầu tư hệ thống kho ngoại quan, tạm nhập, tái xuất hàng hóa qua cửa khẩu… để thúc đẩy phát triển thương mại biên giới.
- Khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho các thành phần kinh tế tham gia phát triển chuỗi liên kết trực tiếp giữa các doanh nghiệp thương mại nội địa và xuất nhập khẩu với cơ sở công nghiệp chế biến, Hợp tác xã thương mại và dịch vụ, với hộ nông dân, trang trại nuôi, trồng nông - lâm - thuỷ sản để tổ chức thu mua, chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Phối hợp với các địa phương giới thiệu các sản phẩm nông sản đặc thù của tỉnh, kết nối đưa vào hệ thống phân phối của các doanh nghiệp thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và các tỉnh thành trên cả nước.
- Củng cố nhân lực, xây dựng hệ thống thông tin dự báo thị trường nông sản để nâng cao chất lượng bản tin thị trường nông sản tỉnh Đồng Tháp, thông tin cho doanh nghiệp về thị trường, sản phẩm, giá cả, nguồn cung cấp nguyên liệu, các quy định, rào cản của các thị trường xuất khẩu mục tiêu. Đồng thời, chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền về các Hiệp định FTA đã ký kết, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Châu Âu (EVFTA), Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)…
- Tăng cường các biện pháp kiểm tra kiểm soát thị trường, kiểm soát chặt chẽ chống hàng giả, hàng lậu, đầu cơ tăng giá các mặt hàng thiết yếu, các mặt hàng thuộc danh mục bình ổn giá theo quy định để ổn định thị trường, tạo môi trường kinh doanh thương mại lành mạnh, đảm bảo công bằng cho các đơn vị sản xuất kinh doanh và quyền lợi người tiêu dùng.
Nguồn: Theo báo cáo của Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp
Đỗ Thị Bích Thủy
Phòng Thông tin Thư viện và Xúc tiến thương mại