Sự phát triển của công nghệ thông tin đã làm thay đổi cơ bản cơ cấu kinh tế, phương thức tổ chức và sản xuất, cách tiếp cận của từng người tới tri thức, giải trí, phương pháp tư duy, giải quyết công việc và các mối quan hệ trong xã hội. Trong hoạt động của các cơ quan nhà nước nói chung, hoạt động xúc tiến thương mại nói riêng, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã góp phần nâng cao năng lực quản lý điều hành của các cơ quan nhà nước, phục vụ tốt hơn, hiệu quả hơn cho người dân và doanh nghiệp, góp phần đẩy nhanh tiến trình cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử. Tại Việt Nam, ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại và xúc tiến xuất khẩu đã được các tổ chức xúc tiến thương mại và các doanh nghiệp nghiên cứu và áp dụng. Các tổ chức xúc tiến thương mại đã và đang có những nghiên cứu, định hướng và thúc đẩy hoạt động hợp tác với các đối tác nhằm tối ưu hóa các ứng dụng công nghệ thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp như nâng cao năng lực về thương mại điện tử, số hóa tài liệu cho đào tạo trực tuyến, marketing xuất khẩu trực tuyến…Tuy nhiên, hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam vẫn còn ở mức sơ khai, nhỏ lẻ, chưa có định hướng chiến lược tổng thể, lâu dài cho hoạt động xúc tiến thương mại trên nền tảng công nghệ số. Trên thực tế, chưa có tổ chức xúc tiến thương mại nào tập trung đẩy mạnh, hoàn thiện ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại.
Mới đây, ngày 7/8/2020, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2110/QĐ-BCT phê duyệt Đề án “Đẩy mạnh Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại”. Đối tượng nghiên cứu, đánh giá của Đề án là: Các tổ chức xúc tiến thương mại trung ương và địa phương, các cơ quan Thương vụ, Văn phòng xúc tiến thương mại Việt Nam tại nước ngoài, hiệp hội, ngành hàng và doanh nghiệp đã, đang hoặc có định hướng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu; phần mềm và các nền tảng số ứng dụng ở doanh nghiệp, hiệp hội và cơ quan quản lý nhà nước phục vụ hoạt động xúc tiến thương mại.
Mục tiêu chung của Đề án: Một là, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại; Hai là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa phương thức xúc tiến thương mại; Ba là, tăng cường đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực chuyên môn ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại; Bốn là, sử dụng hiệu quả các nguồn lực nhà nước và xã hội hóa phục vụ hoạt động xúc tiến thương mại.
Mục tiêu cụ thể:
- Xây dựng, nâng cấp đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại cho giai đoạn 2020 - 2025;
- Xây dựng các phần mềm, nền tảng công nghệ thông tin nhằm đa dạng hóa mô hình, phương thức xúc tiến thương mại hỗ trợ doanh nghiệp trong giai đoạn 2020 - 2025;
- Đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ quan xúc tiến thương mại ở Trung ương và địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại cho giai đoạn 2020 - 2025.
- Tuyên truyền, quảng bá nâng cao nhận thức cho tổ chức và doanh nghiệp về hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin trong xúc tiến thương mại của doanh nghiệp giai đoạn 2020 - 2025;
- Huy động nguồn lực từ xã hội để giảm tỉ trọng kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước trong tổng kinh phí cho công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại cho giai đoạn 2020 - 2025.
Đề án cũng đưa ra một số giải pháp đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại như sau:
1. Nâng cao nhận thức và phát triển nguồn nhân lực về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại: Một trong những nguyên nhân dẫn đến hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại chưa cao xuất phát chính từ nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của ứng dụng công nghệ thông tin của các đơn vị, tổ chức xúc tiến thương mại và cộng đồng doanh nghiệp. Thực tế, công nghệ thông tin chưa được đánh giá là công cụ, phương tiện để nâng cao năng suất lao động, cải thiện môi trường làm việc, cải cách hành chính nói chung và hỗ trợ công tác xúc tiến thương mại nói riêng. Chính vì vậy, cần phải tăng cường thực hiện các giải pháp để nâng cao nhận thức về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại.
Để phát triển nguồn nhân lực đủ và có chất lượng cho công nghệ thông tin cho tổ chức và doanh nghiệp, cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về công nghệ thông tin cho cán bộ công nhân viên; mỗi đơn vị/tổ chức và doanh nghiệp cần có Lãnh đạo đơn vị phụ trách hoạt động liên quan đến công nghệ thông tin; xây dựng được đội ngũ chuyên trách về công nghệ thông tin, đặc biệt chuyên trách về ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại.
2. Phát triển, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin: Cần có giải pháp phát triển và đồng bộ hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin đáp ứng nhu cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại. Việc đồng bộ hạ tầng công nghệ thông tin cần có lộ trình cụ thể về nguồn lực tài chính và nhân lực, đảm bảo một hạ tầng hoàn thiện, đồng bộ, hiện đại, liên thông, hướng đến hỗ trợ xúc tiến thương mại một cách hiệu quả.
Để thực hiện được nội dung này, bên cạnh việc xây dựng các đề án phát triển theo lộ trình dài hạn về hạ tầng công nghệ thông tin, tổ chức xúc tiến thương mại cũng cần có phương án tận dụng và tối ưu hóa cơ sở hạ tầng hiện đại có đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại.
3. Xây dựng và triển khai các phần mềm, ứng dụng công nghệ thông tin cơ bản: căn cứ trên những phân tích về bối cảnh và dự báo xu thế ứng dụng công nghệ thông tin, kinh nghiệm quốc tế về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động xúc tiến thương mại, những phân tích và khảo sát về ứng dụng công nghệ thông tin trong xúc tiến thương mại, một số khuyến nghị cụ thể về xây dựng và triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin như sau:
Thứ nhất, với đặc thù của hoạt động xúc tiến thương mại bao gồm sự kết hợp của nhiều hoạt động, nhiều hình thức tổ chức và đối tượng tham gia hưởng lợi, cần tính đến việc xây dựng một hệ thống tích hợp dưới dạng hệ sinh thái xúc tiến thương mại. Trong hệ sinh thái này, trọng tâm sẽ là các doanh nghiệp xuất khẩu, các thành tố trong hệ sinh thái đóng vai trò hỗ trợ phát triển, dưới sự điều phối của Cục Xúc tiến thương mại cùng hướng đến hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Như mô hình ứng dụng công nghệ thông tin của Cơ quan xúc tiến thương mại và đầu tư Australia và Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO), ứng dụng công nghệ thông tin trong xúc tiến thương mại của Việt Nam có thể tham khảo, đặc biệt là hệ thống tích hợp của JETRO. Có rất nhiều nhu cầu của doanh nghiệp cần đáp ứng như thông tin thị trường, đối tác, yêu cầu kỹ thuật, chứng chỉ… Các ứng dụng công nghệ thông tin xúc tiến thương mại cần được thiết kế và vận hành đồng bộ, trong một quần thể có sự liên quan chặt chẽ.
Thứ hai, về kỹ thuật, để luôn cập nhật và điều chỉnh hệ thống theo nhu cầu, hiệu quả về mặt chi phí và vận hành, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại cần tăng cường sử dụng các phần mềm mã nguồn mở để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng, sửa chữa, nâng cấp, cập nhật công nghệ; đảm bảo thuận lợi cho việc tích hợp, kết nối với các phần mềm khác trong đơn vị và với đơn vị bên ngoài.
Nguồn: Quyết định phê duyệt Đề án “Đẩy mạnh Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xúc tiến thương mại”
Trương Thị Quỳnh Vân
Phòng Thông tin, Thư viện và XTTM