Với lợi thế chủ yếu của Bạc Liêu là có bờ biển dài 56 km, bãi bồi ven biển rộng và tương đối bằng phẳng; Vùng ven biển có gió mạnh và khá ổn định (bình quan tốc độ gió là 7m/s). Bạc Liêu cũng là tỉnh có nắng hầu như quanh năm, với số giờ nắng đạt khoảng 2.200 - 2.700 giờ/năm (giá trị bức xạ đạt trên 4,8kWh/m2/ngày), điều kiện khí hậu tốt, địa hình bằng phẳng và rất ít bị ảnh hưởng bởi bão, lũ, động đất, sóng thần. Đây là những điều kiện thuận lợi cho tỉnh phát triển năng lượng sạch. Để phát huy và khai thác hiệu quả lợi thế, tiềm năng trên, Bạc Liêu đã xác định phát triển năng lượng tái tạo bao gồm: điện gió, điện mặt trời và điện khí là trụ cột thứ 2 trong 5 trụ cột phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Tình hình thực hiện các dự án năng lượng trên địa bàn tỉnh
1. Về dự án Nhà máy điện LNG Bạc Liêu: Thực hiện văn bản số 1725/TTg-CN ngày 19/12/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung trung tâm nhiệt điện LNG Bạc Liêu vào Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia; Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu đã phê duyệt Quyết định chủ trương đầu tư dự án Nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu thuộc trung tâm nhiệt điện LNG Bạc Liêu tại Quyết định số 10/QĐ-UBND ngày 16/01/2020, với tổng công suất 3.200 MW, tổng mức đầu tư 93.600 tỷ đồng (khoảng 4 tỷ USD) và hoàn thành cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; dự án sẽ hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư vào cuối tháng 12/2020, dự kiến hoàn thành công tác thực hiện đầu tư vào trước tháng 12/2020 theo đúng tiến độ xác định trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh (trong đó: xây lắp đưa vào vận hành giai đoạn 1 (750 MW) từ tháng 01/2021 đến tháng 12/2023; xây lắp đưa vào vận hành các giai đoạn còn lại của dự án để đạt đủ 3.200 MW trước tháng 12/2027); đồng thời tỉnh cũng đã chuẩn bị sẵn sàng điều kiện về đất để xây dựng Tổ hợp nhà máy phát điện trên bờ được đặt tại xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình với diện tích 40 ha và xác định vị trí tổ hợp kho cảng LNG nằm trên vùng biển tỉnh Bạc Liêu với diện tích 100 ha và cách vị trí nhà máy điện 35 km. Chủ đầu tư dự án Công ty Delta Offshore Energy Pte.Ltd (DOE) đang quyết liệt thực hiện các công tác chuẩn bị đầu tư theo đúng cam kết, quy định trong quyết định chủ trương đầu tư và giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, cho đến nay chưa bị chậm tiến độ theo dự kiến.
Đoàn cán bộ của Bộ Công Thương đi thăm địa điểm xây dựng Nhà máy điện khí hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu. Ảnh: Đỗ Thị Bích Thủy
2. Về phát triển điện gió: Tình hình thực hiện các dự án điện gió theo Quy hoạch phát triển điện gió tỉnh Bạc Liêu giai đoạn đến 2020, có xét đến năm 2030 (theo Quyết định số 1403/QĐ-BCT ngày 11/4/2016 của Bộ Công Thương): gồm 06 dự án, với tổng công suất 391,2 MW, trong đó có 02 dự án đã hoàn thành và đi vào hoạt động là dự án Nhà máy Điện gió Bạc Liêu giai đoạn 1 và 2 với quy mô công suất 99,2 MW (gồm 62 trụ turbine, công suất mỗi trụ 1,6MW), tổng mức đầu tư hơn 5.217 tỷ đồng. Dự án đầu tư hoàn thành năm 2016, đến nay đã phát lên lưới điện quốc gia trên 1 tỷ KWh với giá bán điện là 9,8 UScents/kWh.
Có 3 dự án đã khởi công là: Nhà máy điện gió Hòa Bình 1 - giai đoạn 1 (công suất 50 MW), khởi công ngày 15/4/2019, đang triển khai thi công móng trụ tuabin, đường dây 110 kV và Nhà điều hành. Dự kiến dự án hoàn thành đi vào hoạt động quý I/ 2021.
Nhà máy điện gió Đông Hải 1 - giai đoạn 1 (công suất 50 MW), khởi công ngày 01/6/2019, đã hoàn thành 5/13 móng trụ tuabin, đang triển khai thi công đường dây 110 kV và Nhà điều hành , hiện nay Chủ đầu tư đang tập trung đẩy nhanh tiến độ dự kiến phát điện thương mại đợt 1 vào tháng 11/2020 ;
Nhà máy điện gió Bạc Liêu - giai đoạn 3 (công suất 142 MW), khởi công ngày 30/01/2018 , đang hoàn thành hồ sơ thiết kế theo điều chỉnh gam công suất tuabin gió (từ 2 MW lên 3 MW) và cấp điện áp trạm biến áp (từ 22/220 kV thành 35/220 kV) và điều chỉnh hướng tuyến đường dây 220 kV. Dự kiến dự án hoàn thành đóng điện trước tháng 11/2021.
01 dự án chuẩn bị khởi công là Dự án Nhà máy điện gió Đông Hải 2 - giai đoạn 1 (công suất 50 MW), đã cấp Quyết định chủ trương đầu tư, chủ đầu tư đang tập trung triển khai hoàn thành thủ tục đầu tư, dự kiến khởi công trong tháng 6/2020 và hoàn thành đóng điện trước tháng 11/2021.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh ngành điện đang tổ chức triển khai thực hiện các dự án lưới điện 110kV và 220 kV bao gồm: các công trình trạm và đường dây 110 kV Đông Hải - Hòa Bình - Bạc Liêu 2 (do Tổng Công ty Điện lực Miền Nam làm chủ đầu tư); công trình Trạm biến áp 220 kV Giá Rai (do Tổng Công ty truyền tải điện quốc gia làm chủ đầu tư). Nhìn chung tiến độ tổ chức triển khai thực hiện các dự án trên đều chậm so với thời gian dự kiến đưa vào vận hành.
3.Về phát triển điện mặt trời: Sở Công Thương Bạc Liêu đã phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức tuyên truyền và triển khai Chương trình hỗ trợ tư vấn phát triển hệ thống điện mặt trời áp mái trên địa bàn tỉnh, nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ cho các hộ dân và các tổ chức trong việc đầu tư lắp đặt điện mặt trời áp mái mang lại hiệu quả như: điện mặt trời trên mái nhà có tính chất phân tán, tiêu thụ tại chỗ, có thời gian phát chủ yếu vào ban ngày, sẽ làm giảm áp lực về phụ tải lưới điện và giảm gánh nặng về đầu tư lưới điện; việc phát triển điện áp mái không tác động đến quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất và là một trong những giải pháp tăng cường cung cấp điện đối với khu vực không có khả năng đầu tư điện lưới quốc gia (nhất là khu vực nông thôn), các hộ gia đình có thể đầu tư một phần tiền tiết kiệm vào điện mặt trời áp mái đây là sự đóng góp trực tiếp vào việc bảo vệ môi trường.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh đã có 310 hộ và đơn vị đầu tư lắp đặt điện mặt trời áp mái nối lưới, với tổng công suất là 3.366,4 kWp, sản lượng hòa vào lưới điện quốc gia đến nay đạt khoảng 1.182.331 kWh (trong đó có 05 hộ đầu tiên được Công ty Điện lực Bạc Liêu hỗ trợ 6 triệu đồng/hộ); bên cạnh đó Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu đã có chủ trương hợp tác triển khai hệ thống lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà các trụ sở, cơ quan trên địa bàn tỉnh, đến nay đã có 01 nhà đầu tư đề xuất đầu tư lắp đặt điện mặt trời áp mái tại 09 tòa nhà công sở với tổng công suất dự kiến khoảng 2.596 kWp, số còn lại đang tiếp tục khảo sát đề xuất ước tính trên địa bàn toàn tỉnh với tổng công suất khoảng 50.000 kWp.
Những khó khăn, vướng mắc, để xuất và kiến nghị
1.Đối với dự án LNG Bạc Liêu: Do tiến độ triển khai các công tác có liên quan của Dự án phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến của dịch COVID - 19, vì vậy để đẩy nhanh tiến độ đàm phán Thỏa thuận khung Hợp đồng mua bán điện và tiến tới ký kết Hợp đồng mua bán điện (PPA) trước tháng 10/2020. Công ty DOE và các đối tác cần sự hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hướng dẫn về các nhu cầu năng lượng cụ thể như: (giờ vận hành, tiến độ, phương án đấu nối,…) trong Thỏa thuận khung Hợp đồng mua bán điện, làm cơ sở cho thiết kế kỹ thuật để có thể soạn thảo bản PPA cuối cùng và thống nhất chi phí hợp đồng với các nhà cung cấp.
Đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo các đơn vị trong ngành và phối hợp với cơ quan có các giải pháp thích hợp, hiệu quả để tránh các rủi ro gây chậm trễ cho dự án (trừ rủi ro về diễn biến dịch Covid19).
Ngoài ra, theo yêu cầu của EVN tại buổi làm việc với nhà đầu tư, để nghị Bộ Công Thương hướng dẫn định hướng về nội dung hợp đồng PPA sẽ ký kết với chủ đầu tư dự án này, làm cơ sở để EVN bắt đầu đàm phán.
2.Về phát triển điện gió: Bạc Liêu là địa phương dẫn đầu cả nước về sản lượng điện phát điện lên lưới với hơn 01 tỷ kWh (từ đầu tháng 02/2020). Theo số liệu đo gió của gần 20 trụ đo trên địa bàn tỉnh thì tốc độ gió của Bạc Liêu là khá tốt (trung bình khoảng 7m/s). Theo quy hoạch phát triển điện gió tỉnh Bạc Liêu giai đoạn đến năm 2020, có xét đến năm 2030 (được Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 1403/QĐ-BCT ngày 11/4/2016) thì tổng công suất tiềm năng điện gió có thể phát điện thương mại của tỉnh Bạc Liêu là hơn 2.507 MW, đây là con số khá lớn và là một trong những ưu thế của Bạc Liêu so với các địa phương bạn trong cả nước.
Tuy nhiên, đến nay công suất thực tế các dự án điện gió đang triển khai trên địa bàn chỉ có 391,2MW. Như vậy, tổng công suất qua 10 năm giai đoạn 2011 - 2020 chỉ đạt 391,2/2.507 MW, tương đương với 15,6 % tiềm năng quy hoạch, đây là tỷ lệ rất thấp.
Để nâng cao tỷ lệ thực hiện quy hoạch, phát triển thêm các dự án điện gió trên địa bàn, tỉnh Bạc Liêu đã tích cực mời gọi đầu tư và đã thu hút được 19 dự án với tổng quy mô công suất 4.608,6MW và đã trình Bộ Công Thương xin bổ sung vào quy hoạch điện Tổng Sơ đồ điện VII Quốc gia. Đồng thời, tỉnh đã phối hợp với các nhà đầu tư chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện để có thể triển khai thực hiện ngay khi được bổ sung vào quy hoạch điện VII Quốc gia, cụ thể tập trung vào các nội dung: (i) Đảm bảo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; quy hoạch xây dựng; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; (ii) Đảm bảo các yếu tố quốc phòng, an ninh; (iii) Đo gió liên tục trên 12 tháng; (iv) Chuẩn bị hồ sơ nghiên cứu tiền khả thi, gửi Bộ Công Thương lấy ý kiến góp ý của các Bộ, ngành, Trung ương, sau đó hiệu chỉnh hồ sơ đảm bảo yêu cầu; (v) Chuẩn bị trước một bước về công tác giải phóng mặt bằng, đo đạc, giải thửa và kiểm đếm tài sản trên đất; (vi) Các nhà đầu tư đã chuẩn bị sẵn sàng về hồ sơ của các bước tiếp theo, phương án tài chính, nguồn vốn đầu tư; ký kết thỏa thuận với nhà cung cấp thiết bị... đánh giá từ góc độ công tác chuẩn bị của tỉnh và của nhà đầu tư thì Bạc Liêu có 672MW điện gió đủ điều kiện để hoàn thành trước 01/11/2021.
Xét dưới góc độ khả năng giải tỏa công suất lưới điện, theo tính toán của Bộ Công Thương tại văn bản số 1931/BCT-ĐL ngày 19/3/2020 đề xuất bổ sung cho Bạc Liêu được thêm 270MW điện gió, ngoài ra Bộ Công Thương tính toán nếu đầu tư bổ sung lưới điện (cụ thể là đề xuất đầu tư đường dây 220KV mạch kép dài khoảng 05 Km đấu nối từ Trạm biến áp 220KV Bạc Liêu chuyển tiếp trên đường dây 220KV Nhiệt điện Cà Mau - Sóc Trăng) thì sẽ tăng thêm khoảng 200MW nữa, tức là Bạc Liêu có thể bổ sung tổng cộng 470 MW. Mặt khác, trong các dự án bổ sung quy hoạch của Bạc Liêu thị phần lớn là các dự án điện gió trên bờ (chiếm 320 trên tổng số 470 MW), với giá mua điện thấp chỉ 8,5 Uscents / kWh sẽ góp phần làm lợi cho ngân sách Nhà nước, kết hợp với các cơ sở hạ tầng, đường công vụ hình thành cùng với các dự án sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Do đó, UBND tỉnh Bạc Liêu đề xuất Bộ trưởng Bộ Công Thương và Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung cho tỉnh 470 MW điện gió vào Quy hoạch điện VII Quốc gia. Phía UBND tỉnh Bạc Liêu sẽ lựa chọn các dự án đã hội đủ điều kiện; đồng thời, yêu cầu các nhà đầu tư cam kết và chịu trách nhiệm toàn diện về việc phát điện trước ngày 01/11/2021, kể cả việc tham gia đóng góp kinh phí cải tạo, nâng cấp lưới điện để giải tỏa công suất, tính toán đầy đủ các nội dung về tài chính, kỹ thuật công nghệ, đấu nối lưới điện, giải phóng mặt bằng và phải có phương án, kế hoạch dự phòng cho các trường hợp bất khả kháng, đồng thời phải đảm bảo thực hiện đầy đủ các nội dung, yêu cầu nêu trên. Các dự án điện gió còn lại (tổng quy mô công suất 4.138,6 MW) đề nghị đưa vào Quy hoạch điện VIII.
Về lưới điện truyền tải: Hiện nay, hệ thống lưới truyền tải cao thế của khu vực bán đảo Cà Mau nói chung và tỉnh Bạc Liêu nói riêng còn rất thiếu và yếu (trên địa bàn tỉnh chỉ có 02 tuyến đường dây 220 KV với chiều dài là 122,8 km và 06 đường dây 110 KV với chiều dài là 122,53 km, chưa có đường dây 500 KV) trong khi đó, tiến độ xây dựng lưới truyền tải theo kế hoạch còn rất chậm. Do đó, việc truyền tải công suất các dự án năng lượng hiện đang gặp rất nhiều khó khăn. Trong thời gian tới, nếu phát triển thêm các dự án năng lượng theo quy hoạch và dự kiến bổ sung quy hoạch, nhất là các dự án công suất lớn thì đây sẽ là một trong những vướng mắc lớn nhất. Bên cạnh đó lưới điện phát triển theo quy hoạch điện lực chưa tính hết sự thâm nhập lớn của nguồn năng lượng điện gió trên địa bàn tỉnh dẫn đến khả năng lưới điện không đảm bảo hấp thụ hết toàn bộ sản lượng điện phát của các nguồn điện gió trong tương lai, dẫn đến khả năng gây quá tải lưới cục bộ, tổn thất điện năng và ảnh hưởng đến độ tin cậy cung cấp điện cho phụ tải điện của Tỉnh. Vì vậy cần tập trung nguồn lực để đầu tư lưới điện truyền tải 220 KV, 500 KV nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển điện gió cũng như dự án Nhà máy Điện khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu thuộc Trung tâm Nhiệt điện LNG Bạc Liêu 3.200 MW. Trong giai đoạn 2020 - 2023: Để truyền tải công suất các nhà máy điện gió dự kiến đưa vào vận hành trong khi chưa có lưới điện 500kV kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ tổ chức triển khai thực hiện các công trình phục vụ đấu nối giải tỏa nguồn điện trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu đã được Thủ tướng Chính phủ bổ sung vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh trên địa bàn tỉnh tại văn bản số 441/ TTg - CN ngày 16/4/2020 đó là :
+ Công trình Trạm biến áp 220 KV Hòa Bình và đấu nối (tỉnh Bạc Liêu); đề nghị vị trí xây dựng trạm biến áp 220 KV (2x250MVA) tại xã Long Điển Đông, huyện Đông Hải (trong khuôn viên khu đất xây dựng nhà điều hành dự án Nhà máy điện gió Đông Hải 1), hiện đang xây dựng trạm cắt 110 KV và Tỉnh sẽ bố trí đủ quỹ đất cho phát triển trạm biến áp 220 KV Hòa Bình 2x250 MVA ;
+ Công trình Đường dây 220 KV mạch kép đấu nối TBA 220 KV Bạc Liêu chuyển tiếp trên nhiệt điện Cà Mau - Bạc Liêu (2x5 km).
Tổng Công ty truyền tải điện quốc gia đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện Công trình Trạm biến áp 220 KV Giá Rai;
Tổng Công ty Điện lực Miền Nam: Đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện các công trình trạm và đường dây 110 KV Đông Hải - Hòa Bình - Bạc Liêu 2, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển phụ tải khu vực ven biển của tỉnh, đặc biệt là phục vụ đầu các dự án Nhà máy điện gió Hòa Bình 1 và Đông Hải 1 dự kiến phát điện thương mại đợt 1 vào tháng 11/2020./.
Nguồn: Báo cáo của UBND tỉnh Bạc Liêu.
Đỗ Thị Bích Thủy
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại