Năm 2021, trước ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, nghiêm trọng do chủng mới Delta có tốc độ lây lan nhanh, nguy hiểm khó lường trên phần lớn các quốc gia và vùng lãnh thổ, Chính phủ nhiều nước hạn chế di chuyển, đóng cửa biên giới, nhiều nền kinh tế lớn bị thiệt hại, làm gián đoạn chuỗi cung ứng nguyên vật liệu và hàng hóa trên toàn thế giới và đặc biệt đã tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, được sự chỉ đạo của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, ngay từ đầu năm Sở Công Thương tiếp tục thực hiện một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho SXKD, hỗ trợ thị trường, giải quyết nợ xấu; tập trung công tác tham mưu UBND; cùng các chủ trương, chính sách khắc phục những thiệt hại do dịch bệnh Covid-19 gây ra và nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, hoạt động công nghiệp, thương mại trên địa bàn tỉnh trong năm 2021 đạt được một số kết quả đáng ghi nhận.
I.Tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại năm 2021
1.Về sản xuất công nghiệp: Chỉ số sản xuất công nghiệp (SXCN) năm 2021 ước tăng 7% so với năm 2020; trong đó, Công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 5,0%; Công nghiệp sản xuất và phân phối điện tăng 60,0%; Công nghiệp cung cấp nước, quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 2,5% và Công nghiệp khai khoáng giảm 8,0%.
Điểm sáng của hoạt động SXCN trên địa bàn tỉnh trong cả năm 2021 chủ yếu đến từ ngành sản xuất điện, sản phẩm tấm lợp kim loại, thức ăn gia súc, cá đông lạnh, bàn ghế bằng gỗ và kim loại. Hoạt động SXCN tăng khá nhờ một số sản phẩm có sản lượng lớn vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng; sản lượng điện sản xuất tăng (+90,6%) nhờ các dự án điện gió, điện mặt trời đã đi vào hoạt động cuối năm 2020 và 2021; tấm lợp kim loại tăng mạnh (+46%) nhờ đơn hàng xuất khẩu tôn Hoa sen tăng mạnh; đồ gỗ nội, ngoại thất tiếp tục tăng khá (+9%) nhờ có thị trường tiêu thụ tốt, đơn hàng nhận đến hết năm 2021; chế biến thực phẩm tăng nhờ sản lượng thức ăn cho gia súc tăng (+22,8%), phi lê cá tăng (+25,3%). Tuy nhiên, vẫn còn một số sản phẩm chủ lực của tỉnh giảm hoặc tăng thấp so cùng kỳ, chủ yếu do ảnh hưởng của dịch Covid-19 gây thiếu hụt nguồn nguyên liệu, sụt giảm nhu cầu trong nước và quốc tế như chế biến dăm gỗ (- 9,8%); dung dịch đạm huyết thanh (-9,9%); sữa và kem cô đặc (-12,5%); bia đóng chai (-7,1%); khai thác quặng inmenit (-10,9%).
Hiện tỉnh có 44 cụm công nghiệp (CCN) đã đầu tư xây dựng hạ tầng và đi vào hoạt động với diện tích đất công nghiệp 910,5 ha, đạt tỉ lệ lấp đầy là 58,8%. Có 8/44 CCN đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải dùng chung. Tổng nhu cầu vốn đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật của 44 CCN khoảng 2.872,8 tỉ đồng, đã thực hiện 1.485,6 tỉ đồng (đạt 51,7% so với nhu cầu); trong đó, vốn ngân sách hỗ trợ của trung ương và của tỉnh khoảng 31,8 tỉ đồng, bên cạnh đó có hỗ trợ 4.352,925 tấn xi măng (tương đương 6,79 tỉ đồng); còn lại ngân sách huyện, vốn của doanh nghiệp làm chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng CCN và huy động vốn ứng trước của các cơ sở sản xuất đầu tư trong CCN
2.Về hoạt động thương mại: Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ năm 2021 ước đạt 78.000 tỉ đồng, tăng 2,3% so với năm 2020. Trong đó theo ngành kinh doanh: Thương nghiệp ước thực hiện 66.666,3 tỉ đồng tăng 3,9%; khách sạn, nhà hàng ước thực hiện 7.678,1 tỉ đồng, giảm 7,2%, du lịch 38,8 tỉ đồng, giảm 11%; dịch vụ 3.616,8 tỉ đồng, giảm 3% so với cùng kỳ.
Kim ngạch xuất khẩu (KNXK) năm 2021 ước đạt 1.150 triệu USD, đạt 100% kế hoạch năm, tăng 8,6% so với năm 2020. Trong đó: Một số mặt hàng có KNXK dự kiến tăng so với năm 2020 như: Gạo ước đạt 50 triệu USD, tăng 13,1%; sản phẩm gỗ và gỗ các loại ước đạt 610 triệu USD, tăng 13,5%; hải sản các loại ước đạt 80 triệu USD, tăng 22,3%; khoáng sản và VLXD ước đạt 55 triệu USD tăng 1,5%... Một số mặt hàng có KNXK dự kiến giảm so với năm 2020 như: Sắn và các sản phẩm từ sắn ước đạt 25 triệu USD, giảm 23,9%; sản phẩm may mặc ước đạt 150 triệu USD, giảm 15,6%...
Kim ngạch nhập khẩu năm 2021 ước đạt 420 triệu USD, đạt 100% kế hoạch năm, tăng 8,0% so với năm 2020. Trong đó, một số mặt hàng có KNXK tăng như: Hải sản ước đạt 45 triệu USD, tăng 15,8%; thức ăn gia súc ước đạt 70 triệu USD, tăng 7%; phân bón các loại ước đạt 20 triệu USD, tăng 49,2%; vải các loại ước đạt 25 triệu USD, tăng 55,1%... Mặt hàng có KNXK giảm như máy móc thiết bị và phụ tùng ước đạt 100 triệu USD, giảm 9,2%.
3. Về hoạt động xúc tiến thương mại: Sở Công Thương đã tập trung hướng dẫn, phối hợp với các địa phương và doanh nghiệp chuẩn bị tốt công tác phục vụ Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 theo Chỉ thị số 44/CT-TTg ngày 21/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ và Công văn số 8576/UBND-KT ngày 28/12/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định. Xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp thực hiện phương án bán hàng bình ổn giá và các mặt hàng thiết yếu, trong và sau Tết Nguyên đán, nhờ đó tình hình lưu thông hàng hoá trên thị trường trên địa bàn tỉnh trước trong và sau Tết Âm lịch – Tân Sửu 2021 được thông suốt, nguồn cung dồi dào, đáp ứng tốt nhu cầu của người dân.
II. Nhiệm vụ, giải pháp thực hiện kế hoạch năm 2022
Dự báo năm 2022, khi dịch bệnh Covid-19 bắt đầu được khống chế và người dân được tiêm vaccine, tình hình kinh tế thế giới có khả năng sẽ phục hồi và phát triển, tạo cơ hội thu hút đầu tư; hội nhập kinh tế và hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng; việc tái cơ cấu nền kinh tế nước ta sẽ tạo ra những điều kiện mới cho sự phát triển kinh tế; sự tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, phát triển kinh tế bền vững của Chính phủ, các Bộ, ngành, UBND tỉnh; Bình Định đã hình thành các khu công nghiệp, cụm công nghiệp (CCN), khu du lịch, khu trung Trung tâm Thương mại, vùng sản xuất hàng hóa nông sản, thuỷ sản tập trung gắn với công nghiệp chế biến;... là những thuận lợi tạo điều kiện thúc đẩy hoạt động công nghiệp, thương mại phát triển.
1. Một số chỉ tiêu chủ yếu: Chỉ số SXCN ước tăng từ 6-7%, giá trị SXCN tăng 8,7% so với năm 2021 (tương đương 5.120 tỉ đồng giá trị SXCN theo giá so sánh 2010); tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ xã hội năm 2022 ước đạt 88,920 tỉ đồng, tăng 14% so với năm 2021; kim ngạch xuất khẩu năm 2022 ước đạt 1.250 triệu USD, tăng 8,7% so với năm 2021.
2. Một số nhiệm vụ và giải pháp:
Một là, phát triển công nghiệp với tốc độ tăng trưởng nhanh, bền vững.
Tiếp tục triển khai Kế hoạch thực hiện Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội XX Đảng bộ tỉnh về phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và làng nghề trên địa bàn tỉnh Bình Định giai đoạn 2020-2025, trong đó tập trung thực hiện hoàn thành các nhiệm vụ của năm, nhất là 4 nhiệm vụ, giải pháp lớn của chương trình: (1) Tăng cường sự lãnh đạo của các cấp chính quyền đối với phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề và thương mại; (2) Rà soát điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, chính sách phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề và thương mại; (3) Tập trung phát triển hạ tầng khu, cụm công nghiệp, làng nghề và thương mại; (4) Phát triển sản xuất các ngành công nghiệp gắn với đẩy mạnh xúc tiến đầu tư, mở rộng thị trường.
Tập trung hỗ trợ các nhà máy sản xuất đang hoạt động, cũng như các nhà máy mới đưa vào hoạt động sản xuất, phát huy công suất, tạo giá trị mới về sản xuất công nghiệp vào năm 2022. Trọng tâm là dự án Nhà máy điện mặt trời Phú Mỹ 1, Phú Mỹ 2 và Phú Mỹ 3 (330 MWp); Nhà máy điện gió Nhơn Hội - giai đoạn 1 và Nhơn Hội giai đoạn 2 (60 MW); Nhà máy điện gió Phương Mai 1 (26,4 MW); mở rộng nhà máy Sữa Bình Định; Nhà máy sản xuất, cắt hạt nha đam Tingco Bình Định; 02 dự án dược phẩm Khu A – Khu kinh tế Nhơn Hội; Nhà máy chế biến gỗ nội thất Phú Tài (CCN Cát Nhơn)… ;
Tăng cường công tác quản lý nhà nước về CCN: Thực hiện điều tra, cập nhật lại cơ sở dữ liệu CCN trên địa bàn tỉnh phục vụ công tác quản lý, phát triển CCN theo quy định tại Nghị định số 68/2017/NĐ-CP. số 66/2020/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 28/2020/TT-BCT của Bộ Công Thương và Quyết định số 22/2018/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Phối hợp với Thanh tra sở thực hiện thanh tra, kiểm tra một số CCN, để qua đó nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về CCN.
Phối hợp với các huyệnh, thị xã, thành phố rà soát, đôn đốc các chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật CCN tập trung đầu tư hoàn thiện hạ tầng và nâng cao hiệu quả hoạt động các CCN, tạo điều kiện về mặt nầng sạch thuận lợi trong thu hút đầu tư nhất là các CCN đang đầu tư xây dựng dang dở. khuyến khích hỗ trợ thủ tục pháp lý, mời gọi các doanh nghiệp có năng lực tài chính đầu tư xây dựng hạ tầng các CCN, đáp ứng các điều kiện tiếp nhận các dự án sản xuất công nghiệp vào hoạt động; hỗ trợ các CCN đáp ứng đủ điều kiện thực hiện hồ sơ đề nghị hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng CCN theo quy định.
Phối hợp đề xuất chọn một CCN chuyên ngành công nghiệp hỗ trợ để ưu tiên phát triển; đảm bảo cung ứng điện cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả nhất là những tháng khô hạn kéo dài. Thực hiện giám sát việc cung cấp điện của Tổng Công ty Điện lực miền Trung, Công ty Điện lực Bình Định, đơn vị phân phối và bán lẻ điện tại địa phương theo quy định. Tiếp tục tham mưu thực hiện tốt Thông tư 22/2016/TT-BCT quy định một số nội dung nhằm rút ngắn thời gian tiếp cận điện năng; chú trọng phát triển công nghiệp nông thôn: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với hoạt động khuyến công trên địa bàn tỉnh, trong đó chú trọng đến các nội dung để quán triệt và tổ chức triẻn khai thực hiện: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ tác nghiệp các cấp, các ngành và các cơ sở công nghiệp nông thôn về hoạt động khuyến công.
Tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình khuyến công quốc gia và Chương trình khuyến công địa phương giai đoạn 2021-2025. Khuyến khích các hộ gia đình, tư nhân, hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ và vừa đầu tư phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp đa dạng, đáp ứng nhu cầu tại chỗ và xuất khẩu, tạo cơ chế liên kết giữa các hộ sản xuất nhỏ và doanh nghiệp nhỏ, từng bước hình thành mạng lưới sản xuất lớn; tăng cường việc nắm bắt, lắng nghe và giải quyết hoặc đề xuất giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Nhất là các doanh nghiệp sản xuất có quy mô lớn, các nhà máy mới vào hoạt động năm 2021 và dự kiến hoạt động năm 2022 để phát huy giá trị sản xuất công nghiệp trong năm. Hỗ trợ công tác xúc tiến đầu tư sản xuất công nghiệp, kết nối cung cầu sản phẩm công nghiệp, sản phẩm đặc sản Bình Định, nguyên vật liệu sản xuất…, tăng cường và khuyến khích ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ tiên tiến vào SXCN để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao, có sức cạnh tranh trên thị trường. Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thị trường lao động, nhất là lao động trong ngành nghề ở nông thôn; đẩy mạnh cải cách hành chính; khuyến khích thành lập doanh nghiệp mới, khuyến khích tư nhân đầu tư sản xuất thông qua việc đơn giản hoá các thủ tục thành lập, tạo điều kiện tiếp cận mặt bằng sản xuất, thông tin, nguồn vốn…; tiếp tục phát huy vai trò của các Hiệp hội ngành nghề.
Hướng dẫn các Hiệp hội thực hiện đúng theo Điều lệ, chương trình phát triển của hội. Tham gia các buổi hội thảo, toạ đàm do Hiệp hội tổ chức, qua đó nắm bắt tình hình hoạt động của ngành, tham mưu đề xuất phát triển ngành có hiệu quả.
Hai là, đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả các hoạt động thương mại, dịch vụ, xuất khẩu.
Đối với hoạt động thương mại nội địa: Tăng cường công tác quản lý nhà nước về thương mại, đặc biệt là triển khai có hiệu quả các quy hoạch về hạ tầng thương mại đảm bảo cơ hội phát triển của các doanh nghiệp thương mại và lợi ích của người tiêu dùng. Tổ chức, quản lý tốt các kênh lưu thông hàng hoá; theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường, giá cả, cung cầu hàng hoá trên địa bàn tỉnh nhất là các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá, những mặt hàng thiết yếu. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp tham gia trên thị trường; tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, tìm kiếm mở rộng phát triển thị trường cho các cơ sở, doanh nghiệp, đưa các sản phẩm, hàng hoá của tỉnh vào tiêu thụ tại hệ thống các siêu thị, kết nối thị trường tìm đầu ra cho các mặt hàng nông sản của tỉnh. Duy trì và phát huy hiệu quả sàn giao dịch thương mại điện tử của tỉnh, thúc đẩy phát triển loại hình thương mại điện tử, đồng thời đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại nội địa và khuyến khích tiêu dùng nội địa nhằm hỗ trợ người tiêu dùng, các doanh nghiệp tại địa phương sau dịch Covid – 19 thông qua Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” phù hợp với chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo chống dịch Covid – 19 Trung ương và địa phương; tăng cường công tác phối hợp kiểm tra, kiểm soát thị trường đảm bảo bình ổn thị trường, giá cả; phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng; hoạt động kinh doanh đa cấp, thương mại điện tử…, thực hiện đầy đủ việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh các mặt hàng cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh theo quy định…; tổ chức tập huấn nghiệp vụ công tác xúc tiến thương mại cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa; tổ chức đoàn doanh nghiệp của tỉnh tham gia giao thương tại các tỉnh, thành phố, tăng cường tổ chức tham gia các hội chợ triển lãm trọng điểm trong nước; chủ động xây dựng Phương án dự trữ và cung ứng hàng hoá nhu yếu phẩm kịp thời cho nhân dân theo từng cấp độ của dịch bệnh Covid – 19 trên địa bàn tỉnh, đồng thời phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố và trực tiếp kiểm tra đôn đốc các doanh nghiệp phân phối, siêu thị, các chợ… trên địa bàn tỉnh triển khai phương án tăng cường nguồn cung hàng hoá cho thị trường, nhất là các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu người dân.
Đối với hoạt động xuất nhập khẩu: Tổ chức các cuộc gặp gỡ, đối thoại với doanh nghiệp để trao đổi về tình hình xuất khẩu, những khó khăn, vướng mắc và bàn biện pháp tháo gỡ để góp phần thúc đẩy xuất khẩu. Điều hành tốt việc cung ứng đủ nguồn nguyên liệu cho sản xuất, đảm bảo cho sản xuất phát triển ổn định, nhất là sản xuất chế biến hàng xuất khẩu; tiếp tục thông tin tuyên truyền, phổ biến Hiệp định FTA (Hiệp định CPTPP, EVFTA, UKVFTA,,,,) cho các doanh nghiệp; tập trung triển khai thực hiện các biện pháp để thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics nhằm hỗ trợ, kết nối phát triển hoạt động thương mại, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hoá với các tỉnh lân cận; đẩy mạnh hoạt động quảng bá hình ảnh, quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu ngành hàng, sản phẩm xuất khẩu tại các thị trường xuất khẩu trọng điểm và có nhiều tiềm năng; lựa chọn tập trung xây dựng thương hiệu cho một số sản phẩm xuất khẩu chủ lực; khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh liên kết, liên doanh trong nước, đổi mới công nghệ, thiết bị và mở rộng quy mô sản xuất nâng cao chất lượng, tăng giá trị và năng lực cạnh tranh cho hàng xuất khẩu. Đồng thời, tạo nguồn hàng có chất lượng cho sản xuất, hướng tới mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng, sản xuất ra các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm và phù hợp với nhu cầu thị trường nhập khẩu; tiếp tục nghiên cứu, dự báo, cảnh báo đối với các biện pháp phòng vệ thương mại áp dụng lên hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam. Kịp thời đưa ra các giải pháp cụ thể, quyết liệt, có định hướng để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu, phát triển thị trường.
Ba là, tăng cường quản lý nhà nước về công thương.
Thường xuyên đi sâu đi sát các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh để kịp thới nắm bắt những khó khăn, vướng mắc, giải quyết hoặc đề xuất cho UBND tỉnh, các ngành giải quyết, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu và lưu thông hàng hoá nhất là trong giai đoạn chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid – 19; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực hiện có hiệu quả Kế hoạch cải cách hành chính của Sở, thực hiện tốt văn phòng điện tử, điện tử liên thông, triển khai nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công trực tuyến 100% ở mức độ 4, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đến giải quyết thủ tục hành chính trên lĩnh vực CN-TM; tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra hành chính và chuyên ngành việc chấp hành pháp luật trong hoạt động công thương như: an toàn lưới điện, an toàn vệ sinh thực phẩm, kinh doanh xăng dầu, hoạt động bán hàng đa cấp; chú trọng công tác kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện các quy định về đảm bảo an toàn của các cơ sở, kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh khắc phục các tồn tại nhằm đảm bảo an toàn trong hoạt động của các cơ sở thuộc lĩnh vực quản lý, nhất là các lĩnh vực có nguy cơ cao như vật liệu nổ công nghiệp, hoá chất, an toàn thực phẩm./.
Trần Thị Thúy Hằng
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT