Năm 2021, Quảng Ngãi cũng như hầu hết các tỉnh thành khác,phải chịu tác động mạnh mẽ của dịch Covid-19, làm ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Một số doanh nghiệp phải giảm công suất, sản xuất cầm chừng hoặc ngừng sản xuất để đảm bảo công tác phòng, chống dịch; thay đổi liên tục kế hoạch sản xuất, tổ chức các phương án duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh trong điều kiện vừa sản xuất vừa chống dịch. Trong bối cảnh đó,dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, địa phương cùng các cấp, các ngành và sự đồng tình, ủng hộ, chia sẻ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Quảng Ngãi đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tình hình sản xuất công nghiệp, hoạt động thương mại trên địa bàn tỉnh được duy trì phát triển; các chỉ tiêu chủ yếu của ngành đều tăng so với năm 2020; riêng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng mạnh và vượt kế hoạch.
I.Kết quả sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại năm 2021
1. Sản xuất công nghiệp:
Chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2021ướcđạt 107,5%, đạt 100% kế hoạch năm. Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2021 ước đạt 125.321 tỷ đồng, đạt 98,5% kế hoạch năm, tăng 19% so với năm 2020, trong đó:
- Giá trị sản xuất công nghiệpcủa sản phẩm lọc hóa dầu ước đạt 76.076 tỷ đồng, vượt 10% kế hoạch năm, tăng 17% so với năm 2020.
- Giá trị sản xuất công nghiệpkhông có sản phẩm lọc hóa dầu ước đạt 49.246 tỷ đồng, đạt 85% kế hoạch năm, tăng 21% so với năm 2020.
Một số dự án công nghiệp đầu tư hoàn thành vẫn ổn định sản xuất và đang phát huy hiệu quả với những sản phẩm đạt và vượt so với kế hoạch năm 2021: thép đạt 4,5 triệu tấn, vượt 8%; sản phẩm lọc hóa dầu đạt 6,9 triệu tấn, đạt 100%; giày da đạt 12,5 triệu đôi, vượt 56%; sợi đạt 45.000 tấn, vượt 13%; dăm gỗ nguyên liệu giấy đạt 1 triệu tấn, vượt 43%; điện sản xuất đạt 1.150 triệu kWh, vượt 15%; điện thương phẩm đạt 2.000 triệu kWh, vượt 18%.
Lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp và ngành nghề nông thôn mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng vẫn tăng trưởng khá, góp phần giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người lao động và tăng thu ngân sách địa phương.
Nhằm quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả các nội dung, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội những tháng cuối năm 2021, gắn với việc thực hiện Chỉ thị số 13/CT-UBND của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh ngày 20/7 năm 2021 về triển khai các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm 2021 và đầu năm 2022. Đảm bảo đến 31/12 năm 2021 quyết tâm phấn đấu hoàn thành đạt mức cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội đã đề ra trong năm. Nhờ đó, Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ (giá hiện hành)năm 2021 ước đạt 54.233 tỷ đồng đạt mức tăng trưởng khá, đạt 99% kế hoạchnăm.
Nguyên nhân không đạt chỉ tiêu kế hoạch chủ yếu do ảnh hưởng của dịch Covid -19 trên địa bàn bùng phát mạnh trở lại với nhiều ca dương tính. Các địa phương trên địa bàn tỉnh thực hiện các biện pháp chống dịch đặc thù theo Quyết định số 1046/QĐ-UBND ngày 14/7/2021 của UBND tỉnh nên đã ảnh hưởng đến tổng mức bán lẻ hàng hóa và hầu hết các ngành dịch vụ.Tuy nhiên, dịch vụ bán lẻ hàng hóa vẫn đảm bảo lưu thông, không xảy ra tình trạng khan hàng hóa gây sốt hàng hóa. Sở Công Thương đã xây dựng và triển khai Kế hoạch dự trữ cung ứng hàng hóa thiết yếu theo các cấp độ dịch bệnh ứng phó dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi nhằm đảm bảo cung ứng các mặt hàng thiết yếu phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn tỉnh.
2. Hoạt động thương mại
Kim ngạch xuất khẩu năm 2021 ước đạt 1.670 triệu USD, vượt 19% kế hoạch năm (KH:1.400 triệu USD), tăng 19% so với cùng kỳ năm trước.
Kim ngạch một số sản phẩm đạt và vượt so với kế hoạch năm 2021: Thủy sản đạt 19 triệu USD, vượt 6%; tinh bột mỳ đạt 125 triệu USD, vượt 4%; dăm gỗ nguyên liệu giấy đạt 160 triệu USD, đạt 100%; may mặc đạt 62 triệu USD, vượt 3%; dầu FO đạt 72 triệu USD, vượt 11%; sơ, sợi dệt, vải các loại đạt 138 triệu USD, vượt 10%; giày da các loại đạt 138 triệu USD, vượt 10%; thép đạt 544 triệu USD, vượt 21%.
Nguyên nhân kim ngạch một số sản phẩm đạt kế hoạch vượt kế hoạch: Hiện nay các nước trên thế giới đã bước đầu kiểm soát và khống chế được dịch và dần phục hồi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh và có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao của tỉnh. Xuất khẩu sắt thép đạt cao, vượt 21% kế hoạch năm, tăng 14% so với năm 2020 và chiếm 32,7% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Đồng thời trong năm 2021 xuất khẩu thêm một số sản phẩm mới gồm: vải denim đi thị trường Trung Quốc (Công ty TNHH Xindadong Textiles); kệ trang trí, lắp ghép bằng ván; bàn để ti vi, lắp ghép bằng ván, ghế nhồi nệm, tủ đựng áo quần, tủ đầu giường; bàn trang điểm bằng ván dăm PB; bộ bọc bằng vải của bệ đệm; sản phẩm bằng nhựa đi thị trường Mỹ (Công ty TNHH Millennium Furniture).
Kim ngạch nhập khẩu năm 2021 ước đạt 2.570 triệu USD, vượt 47% kế hoạch năm (KH: 1.750 triệu USD), tăng 53% so với cùng kỳ năm trước.
Hầu hết các mặt hàng nhập khẩu có kim ngạch nhập khẩu đều đạt và vượt kế hoạch đề ra, chủ yếu là nguyên phụ liệu phục vụ cho sản xuất. Cụ thể: máy móc, phụ tùng thay thế đạt 120 triệu USD, đạt 100%; sắt thép, quặng sắt ước đạt 1.350 triệu USD, vượt 108%; dầu thô đạt 715 triệu USD, vượt 7%; vải, nguyên phụ liệu may mặc và da giày đạt 200 triệu USD, vượt 48%; bông, sợi các loại đạt 135 triệu USD, vượt 23%. Riêng kim ngạch nhập khẩu nhóm nguyên liệu, hương liệu, vật liệu sản xuất bia, sữa, bánh kẹo đạt 3 triệu USD, đạt 33%.
II. Kế hoạch phát triển ngành Công Thương năm 2022
Hiện nay tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới và trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp, nếu không kiểm soát được dịch bệnh sẽ ảnh hưởng lớn đến tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, làm khó khăn về nguồn nguyên liệu, chi phí sản xuất tăng cao, thiếu hụt nguồn lao động. Trước tình hình đó, để đảm bảo thực hiện “mục tiêu kép” vừa phát triển kinh tế - xã hội, vừa đảm bảo yêu cầu phòng, chống dịch hiệu quả. Ngành Công Thương Quảng Ngãi đã đưa ra mục tiêu, nhiệm vụ sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại năm 2022 như sau:
1.Mục tiêu về sản xuất công nghiệp (Giá so sánh 2010 tính theo giá cơ bản)
- Phương án 1: Sản phẩm lọc hóa dầu đạt 6,9 triệu tấn/năn, sản phẩm thép Hòa Phát đạt 5 triệu tấn/năm.
+ Chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2022 tăng 2% so với năm 2021.
+ Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2022 dự kiến đạt 127.826 tỷ đồng, tăng 2 % so với ước thực hiện năm 2021. Trong đó:
* Giá trị sản xuất công nghiệpcủa sản phẩm lọc hóa dầu năm 2022 đạt 76.076 tỷ đồng; bằng 100% so với ước thực hiện năm 2021.
* Giá trị sản xuất công nghiệp không có sản phẩm lọc hóa dầu năm 2022 đạt 51.751 tỷ đồng, tăng 5,1% so với ước thực hiện năm 2021 (Giá trị sản xuất công nghiệpthép Hòa Phát đạt 22.451 tỷ đồng, tăng 11% ).
- Phương án 2 : Sản phẩm lọc hóa dầu đạt 6,95 triệu tấn/năn, sản phẩm thép Hòa Phát 5,3 triệu tấn/năm
+ Chỉ số sản xuất công nghiệp năm 2022 tăng 3% so với năm 2021.
+ Giá trị sản xuất công nghiệpnăm 2022 dự kiến đạt 129.725 tỷ đồng, tăng 3,5% so với ước thực hiện năm 2021. Trong đó:
* Giá trị sản xuất công nghiệpcủa sản phẩm lọc hóa dầu năm 2022 đạt 76.627 tỷ đồng; tăng 0,7% so với ước thực hiện năm 2021.
* Giá trị sản xuất công nghiệpkhông có sản phẩm lọc hóa dầu năm 2022 đạt 53.098 tỷ đồng, tăng 7,8% so với ước thực hiện năm 2021 (Giá trị sản xuất công nghiệp thép Hòa Phát đạt 23.798 tỷ đồng, tăng 17,8% ).
- Phương án chọn: Trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, khả năng sản xuất của các doanh nghiệp như năm 2021 thì chọn Phương án 1 làm phương án xây dựng kế hoạch năm 2022 có tính khả thi cao.
2. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng
- Phương án 1:Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 đạt 55.046 tỷ đồng, tăng 1,5% so với ước thực hiện năm 2020.
- Phương án 2 :Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm 2022 đạt 55.860 tỷ đồng, tăng 3% so với ước thực hiện năm 2020.
- Phương án chọn: Tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, sẽ ảnh hưởng đến các ngành dịch vụ vận tải, du lịch, lưu trú, ăn uống,... vì vậy chọn Phương án 1 làm Phương án xây dựng kế hoạch năm 2022.
3. Kim ngạch xuất nhập khẩu
Dự báo hoạt động xuất nhập khẩu sẽ tiếp tục khởi sắc trong thời gian tới khi mà các hiệp định thương mại tự do đang dần được thực thi một cách toàn diện hơn, hiệu quả hơn. Đặc biệt, các hiệp định: CPTPP, EVFTA, UKFTA… sẽ tiếp tục tạo điều kiện để hàng hóa của Việt Nam nói chung và của tỉnh nói riêng thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi, thông qua đó thúc đẩy xuất khẩu tăng trưởng mạnh trong thời gian tới. Giá hàng hóa xuất khẩu cũng đang có xu hướng tăng. Bên cạnh đó, ở các nước Mỹ và châu Âu đang dỡ bỏ dần hoặc hoàn toàn lệnh phong tỏa khi đã tiêm đủ số lượng vắc xin, cầu hàng hóa trên thị trường thế giới đang hồi phục trở lại, đây là cơ hội để đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng công nghiệp tiêu dùng có thế mạnh, vì vậy:
- Kim ngạch xuất khẩu năm 2022 dự kiến đạt 1.760 triệu USD, tăng 5,3% so với ước thực hiện năm 2021. Trong đó: sản phẩm dầu FO ước đạt 83 triệu USD, tăng 15% là do Công ty tăng sản lượng xuất khẩu (năm 2021 là 178.000 tấn lên 200.000 tấn năm 2022); sản phẩm cơ khí ước đạt 110 triệu USD, tăng 32,5% là do Công ty đã ký được nhiều đơn hàng xuất khẩu cẩu trục; Sơ, sợi dệt các loại ước đạt 150 triệu USD, tăng 11% là do Công ty TNHH Xindadong Textiles tăng sản lượng xuất khẩu vải demin (năm 2021 là 17,9 triệu mét lên 20,4 triệu mét năm 2022).
- Kim ngạch nhập khẩu năm 2022 dự kiến đạt 2.700 triệu USD, tăng 5% so với ước thực hiện năm 2021.
4. Các phương hướng, nhiệm vụ phát triển ngành năm 2022
Để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu kế hoạch năm 2022, cùng với việc nghiêm túc triển khai thực hiện các giải pháp của Chính phủ, Bộ Công Thương và UBND tỉnh, Sở Công Thương đề ra các giải pháp để tập trung chỉ đạo, thực hiện như sau:
- Tiếp tục thực hiện linh hoạt, hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng, chống đại dịch Covid-19, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới
- Nâng cao ý thức trong ngành Công Thương về phòng chống dịch, tuyệt đối không chủ quan trước dịch bệnh.
- Theo dõi, bám sát chỉ đạo của Trung ương, UBND tỉnh và chuẩn bị các Kế hoạch, phương án, giải pháp phù hợp, kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn do dịch bệnh Covid-19, khôi phục sản xuất kinh doanh, nhất là trong các ngành công nghiệp, bán buôn, bán lẻ.
- Phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng các phương án: Phát triển hệ thống khu kinh tế, khu, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Phát triển hạ tầng điện lực và năng lượng tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 phù hợp với Quy hoạch phát triển điện VIII Quốc gia; Phát triển hệ thống thương mại tỉnh Quảng Ngãi thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
- Thực hiện Quyết định số 998/QĐ-UBND ngày 07/7/2021 của UBND tỉnh về Kế hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025 nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 01-NQ/TU ngày 11/5/2021 của Tỉnh ủy khóa XX về huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để đẩy mạnh phát triển công nghiệp.
- Triển khai thực hiện Quyết định số 1125/QĐ-UBND ngày 30/7/2021 về việc phê duyệt Đề án phát triển công nghiệp hỗ trợ tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030; Đề án Tái cơ cấu ngành Công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
- Thực hiện Kế hoạch số 57/KH-SCT ngày 12/01/2021 về việc thực hiện xây dựng chính sách phát triển công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi.
- Tổ chức bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh.
- Thực hiện các chương trình UBND tỉnh: Quyết định số 1894/QĐ-UBND ngày 12/12/2020 của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi phê duyệt chương trình khuyến công tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 183/QĐ-UBND ngày 31/3/2021 về Kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025.
- Kiểm tra các chủ đập thực hiện công tác phòng chống lụt bão đảm bảo an toàn đập, phương án ứng phó tình huống khẩn cấp đập, hồ chứa thủy điện, công tác vận hành của các nhà máy thủy điện trên địa bàn tỉnh.
- Tổ chức diễn tập phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất tỉnh Quảng Ngãi năm 2022 theo Quyết định số 2364/QĐ-UBND ngày 30/12/2015 của UBND tỉnh Quảng Ngãi về việc phê duyệt Đề án “Kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi”.
- Kiểm tra hậu kiểm điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) của các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ không thuộc diện cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP thuộc trách nhiệm quản lý của ngành Công Thương trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi năm 2022.
- Lập Kế hoạch di dời kho chứa, công trình chế biến sản phẩm dầu mỏ, khí đốt, hóa chất nguy hiểm về cháy, nổ ở khu dân cư, nơi tập trung đông người trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi theo quy định tại Kế hoạch số 113/KH-UBND ngày 15/9/2020 của UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 630/QĐ-TTg ngày 11/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao năng lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.
- Xây dựng phương án, tổ chức thực hiện công tác bình ổn thị trường, giá cả trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần năm 2022.
- Thực hiện Kế hoạch số 66/KH-UBND ngày 13/4/2021 thực hiện Đề án nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp giai đoạn 2021-2025; Kế hoạch số 106/KH-UBND ngày 19/7/2021 về triển khai thực hiện Đề án đổi mới phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản giai đoạn 2021 – 2025.
- Triển khai các chương trình: Chương trình phát triển các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi theo Quyết định số 1157/QĐ-TTg ngày 12/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ; Chương trình phát triển thương mại miền núi, vùng sâu, vùng xa và hải đảo giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi theo Quyết định số 1162/QĐ-TTg ngày 13/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ; Chiến lược phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Quyết định số 1163/QĐ-TTg ngày 13/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ; tổ chức “Ngày Quyền của Người tiêu dùng Việt Nam” ngày 15 tháng 3 năm 2022 trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi (theo chủ đề do Bộ Công Thương phát động hằng năm); Ngày thương hiệu quốc gia Việt Nam 20-4 năm 2022; Tháng khuyến mại tập trung quốc gia - Vietnam Grand Sale.
- Thực hiện và báo cáo đánh giá tình hình thực hiện các Quyết định: Quyết định số 214/QĐ-UBND ngày 04/02/2021 về chương trình xúc tiến thương mại tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 1389/QĐ-UBND ngày 18/9/2020 về kế hoạch phát triển thương mại điện tử tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2021-2025; Quyết định số 1430/QĐ-UBND ngày 24/9/2020 của UBND tỉnh về ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA); Quyết định số 1430/QĐ-UBND ngày 24/9/2020 ban hành Kế hoạch thực hiện Hiệp định Thương mại Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái bình Dương (CPTPP); Quyết định số 907/QĐ-UBND ngày 17/5/2017 về ban hành Kế hoạch phát triển dịch vụ Logistics; Quyết định số 691/QĐ-UBND ngày 20/5/2019 ban hành Kế hoạch cải thiện chỉ số Hiệu quả Logistics trên địa bàn tỉnh.
- Tổ chức thu thập dữ liệu phục vụ Sàn giao dịch thương mại điện tử tỉnh; kết hợp hỗ trợ tư vấn các doanh nghiệp, hộ kinh doanh chuẩn hóa sản phẩm đảm bảo đưa sản phẩm lên Sàn giao dịch thương điện tử tỉnh và các sàn giao dịch thương mại điện tử uy tín trên cả nước, tiến đến đưa sản phẩm đủ tiêu chuẩn để hổ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước.
- Triển khai thực hiện xây dựng điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, chương trình xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm.
- Phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới./.
Đinh Thị bích Liên
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT