Kế hoạch thực hiện Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2022 - 2025 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình

Chương trình OCOP tỉnh Ninh Bình sau một thời gian thực hiện đã thể hiện được sự phù hợp về định hướng, chính sách để phát huy sản phẩm thế mạnh, có lợi thế về điều kiện tự nhiên, văn hóa của các địa phương, huy động được sự tham gia của tất cả các cấp, ngành, hệ thống chính trị. Phát triển sản phẩm OCOP trở thành giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới, giúp nhiều địa phương thực hiện có hiệu quả mục tiêu chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới.

1. Kết quả thực hiện Chương trình OCOP  thời gian vừa qua

Thực hiện Chương trình OCOP, giai đoạn 2018 - 2020, Ninh Bình đã tập trung hỗ trợ cho 18 chủ thể với tổng 26 sản phẩm OCOP trong đó có 21 sản phẩm được xếp hạng 4 sao và 5 sản phẩm xếp hạng 3 sao.

Danh sách các sản phẩm được đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP giai đoạn 2018 - 2020

Nguồn: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình

Năm 2021, tỉnh Ninh Bình đã chú trọng các hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức của hệ thống quản lý Chương trình OCOP từ tỉnh, huyện, xã và sự hiểu biết của cộng đồng về OCOP; tập trung triển khai thực hiện Chương trình OCOP ngay từ đầu năm tại các huyện, thành phố để tiếp nhận đăng ký ý tưởng sản phẩm của các chủ thể sản xuất. Các sản phẩm OCOP của tỉnh đã được hỗ trợ chuẩn hóa, như: xây dựng hồ sơ chất lượng sản phẩm; tài liệu quản lý chất lượng nội bộ; viết bài báo để quảng bá sản phẩm; thiết kế hệ thống website, hộp đựng sản phẩm; hoàn thiện và in tem truy suất nguồn gốc; xây dựng câu chuyện sản phẩm; phân tích các chỉ tiêu theo quy định; chứng nhận quản lý chất lượng tiên tiến HACCP…

Trong năm 2021, đã có 28 sản phẩm đạt kết quả. Trong đó, nhóm thực phẩm (10 sản phẩm); nhóm thảo dược (6 sản phẩm); nhóm đồ uống (2 sản phẩm); nhóm thủ công mỹ nghệ, trang trí (10 sản phẩm). Kết quả có 10 sản phẩm đạt 3 sao, 14 sản phẩm 4 sao và 4 sản phẩm 5 sao.

Các sản phẩm đã công nhận OCOP được đánh giá quy mô sản xuất của các chủ thể đều đạt từ trung bình trở lên và có xu hướng phát triển tốt, có khả năng cạnh tranh trên thị trường và đều có chứng nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong đó, các sản phẩm thuộc nhóm thực phẩm đều có phiếu xét nghiệm nguồn nguyên liệu đầu vào và kiểm tra chất lượng sản phẩm đầu ra theo các quy định. Các sản phẩm OCOP đa dạng về chủng loại sản phẩm, mẫu mã bao bì đẹp, chất lượng sản phẩm tốt. Các sản phẩm phần lớn là những sản phẩm truyền thống, thế mạnh của địa phương.

2. Mục tiêu thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2022 - 2025

Theo Báo cáo số 85/KH - UBND ngày 5 tháng 5 năm 2022 của UBND tỉnh Ninh Bình về Kế hoạch Thực hiện Chương trình OCOP tỉnh Ninh Bình năm 2022 và giai đoạn 2022-2025, mục tiêu thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2022 - 2025 được xác định như sau:

- Đến năm 2025, phấn đấu có 150 sản phẩm OCOP được công nhận đạt chuẩn từ 3 sao trở lên, trong đó ít nhất 3% đạt sản phẩm OCOP 5 sao. Riêng trong năm 2022, hỗ trợ chuẩn hóa 34 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP theo quy định;

- 100% cán bộ quản lý các cấp, chủ thể sản xuất có sản phẩm OCOP được tham gia tập huấn, nâng cao năng lực về tổ chức hoạt động.

- Xây dựng hệ thống quản lý, giám sát sản phẩm OCOP đồng bộ, hiệu quả, ứng dụng công nghệ số trong quản lý, giám sát sản phẩm OCOP;

- Tăng cường đổi mới sáng tạo, thiết kế sản phẩm OCOP gắn với bảo tồn và phát huy giá trị nghề, làng nghề truyền thống;

- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, xúc tiến thương mại các sản phẩm OCOP. Xây dựng, nhân rộng các điểm/trung tâm giới thiệu và quảng bá sản phẩm OCOP trên địa bàn các huyện, thành phố.

- Mức tăng trưởng doanh thu của sản phẩm OCOP theo các chuỗi phân phối đạt từ 5-10%/năm.

3. Một số giải pháp trọng tâm giai đoạn 2022-2025

Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về sản phẩm OCOP, Chương trình OCOP; đào tạo tập huấn kiến thức về Chương trình OCOP

- Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về Chương trình OCOP bằng nhiều hình thức. Xây dựng pano, áp phích, khẩu hiệu về Chương trình OCOP tại các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Đài Phát thanh và truyền hình Ninh Bình xây dựng clip, phóng sự, quảng bá giới thiệu các sản phẩm OCOP, phát sóng trên Đài phát thanh truyền hình Ninh Bình và phủ sóng một số tỉnh lân cận. Phối hợp với cơ quan thông tấn báo chí viết bài tuyên truyền về Chương trình OCOP, đăng tải trên các phương tiện truyền thông.

- Hàng năm, tổ chức các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về Chương trình OCOP cho cán bộ quản lý các cấp, chủ thể sản xuất tham gia Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh.

Quy hoạch và phát triển các vùng nguyên liệu nông sản đặc trưng gắn với sản phẩm OCOP

- Quy hoạch gắn với bảo tồn, phát triển các vùng nguyên liệu nông sản, dược liệu đặc trưng, dựa trên lợi thế về điều kiện tự nhiên, văn hóa sản xuất của người dân, góp phần phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu;

- Tổ chức sản xuất theo quy trình quản lý chất lượng tiên tiến, an toàn thực phẩm gắn với phát triển chế biến, hình thành các sản phẩm OCOP đặc trưng, chất lượng và an toàn, thân thiện mới môi trường;

- Xây dựng các mô hình du lịch nông nghiệp trải nghiệm, nông nghiệp sinh thái gắn với vùng nguyên liệu, sản phẩm OCOP đặc trưng theo vùng, miền.

Phát triển sản phẩm OCOP theo chuỗi giá trị, phù hợp với lợi thế và điều kiện của địa phương

- Phát triển sản phẩm OCOP theo 6 nhóm sản phẩm, ưu tiên các sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ đặc sắc, truyền thống và có lợi thế ở mỗi địa phương, theo hướng phát huy nội lực (trí tuệ sáng tạo, lao động, nguyên liệu, văn hóa địa phương...), gia tăng giá trị, gắn với phát triển cộng đồng.

- Nâng cấp và hoàn thiện sản phẩm:

+ Sản phẩm đã được đánh giá, phân hạng: Tiếp tục hỗ trợ các chủ thể nâng cấp, hoàn thiện sản phẩm, tập trung đổi mới cải thiện công nghệ, quy trình kỹ thuật; mở rộng vùng nguyên liệu tại địa phương; quản lý chất lượng sản phẩm; hoàn thiện bao bì, nhãn mác theo quy định, phù hợp với yêu cầu của thị trường;

+ Sản phẩm tiềm năng: Tập trung hỗ trợ, rà soát, lựa chọn sản phẩm gắn với lợi thế, thế mạnh của địa phương, ưu tiên các ý tưởng sản phẩm mới, đặc biệt là sản phẩm chế biến, chế biến sâu, sản phẩm nghề, làng nghề truyền thống; hỗ trợ hình thành và triển khai phương án sản xuất kinh doanh để phát triển sản phẩm hàng hóa theo chuỗi giá trị; xây dựng liên kết sản xuất gắn với vùng nguyên liệu địa phương; hỗ trợ cơ sở hạ tầng nhà xưởng, máy móc, thiết bị chế biến sản phẩm; hỗ trợ xây dựng hệ thống quản lý chất lượng; xây dựng bao bì, nhãn mác, đăng ký sở hữu trí tuệ cho sản phẩm.

Hỗ trợ ứng dụng khoa học và công nghệ, nâng cao quy trình - công nghệ sơ chế, chế biến sản phẩm OCOP

- Hỗ trợ đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới, hoàn thiện công nghệ, quy trình sản xuất, sơ chế, bảo quản, chế biến sản phẩm OCOP nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm OCOP, đặc biệt là các sản phẩm đã được công nhận đạt sao;

- Đẩy mạnh chuyển giao ứng dụng các trang thiết bị phục vụ kết nối thị trường, trưng bày, tiêu thụ sản phẩm OCOP, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin; khoa học xã hội và nhân văn trong phát triển sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông thôn, bảo tồn giá trị văn hóa bản địa của địa phương.

Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP

- Thử nghiệm và nhân rộng các mô hình điểm bán hàng OCOP, Trung tâm trưng bày và giới thiệu sản phẩm OCOP, áp dụng công nghệ thông tin, nhằm khai thác lợi thế về du lịch nông thôn;

- Tích cực tham gia các Hội chợ, triển lãm sản phẩm OCOP; Thúc đẩy hệ thống thương mại điện tử, các kênh bán hàng trực tuyến (online), đặc biệt đối với các sản phẩm có quy mô nhỏ, sản phẩm đặc sản địa phương;

- Xây dựng chính sách hỗ trợ quảng bá, xúc tiến thương mại các sản phẩm OCOP, đặc biệt là các sản phẩm OCOP quốc gia; đẩy mạnh kết nối mạng lưới sản phẩm OCOP trong nước và quốc tế.

Xây dựng hệ thống quản lý, giám sát sản phẩm OCOP

- Tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP thường niên, tăng cường áp dụng công nghệ, đơn giản hóa các hồ sơ, thủ tục trong tổ chức đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP;

- Xây dựng và triển khai các giải pháp để kiểm tra, giám sát sản phẩm OCOP, đặc biệt là sản phẩm OCOP sau khi được đánh giá, công nhận, đảm bảo chất lượng, tiêu chuẩn sản phẩm;

- Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số: xây dựng hồ sơ và quản lý dữ liệu sản phẩm OCOP, số hóa quá trình chấm điểm, phân hạng sản phẩm; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gắn với giám sát - chứng thực./.

Nguyễn Kiều Ly

Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại  - VIOIT