Hội thảo Xuất khẩu bền vững: Một số vấn đề đặt ra đối với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam khi thực thi các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới

Việt Nam đang đứng trước ngưỡng cửa của các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với các đối tác lớn trên thế giới, như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA)... Nếu tận dụng tốt, các FTA không chỉ mở ra các cơ hội phát triển mà còn là lối rẽ để Việt Nam giảm bớt và thoát khỏi tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường, bảo đảm sự phát triển bền vững nền kinh tế, làm tăng khả năng cạnh tranh, giúp hàng hóa Việt Nam mở rộng thị phần tại các thị trường đối tác, là động lực thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu 10 tháng năm 2020 của Việt Nam đạt 229,27 tỷ USD, tăng 4,7% so với cùng kỳ năm 2019, đây là kết quả đáng khích lệ trong bối cảnh thương mại toàn cầu gặp khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều nền kinh tế trong khu vực châu Á sụt giảm do tác động của dịch bệnh.

Trên thực tế, rất nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực đã duy trì được đà tăng trưởng tốt, đặc biệt là nhóm hàng công nghiệp chế biến và một số mặt hàng nông lâm thủy sản. Trong 10 tháng đầu năm 2020, đã có 31 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, chiếm 91,76% tổng kim ngạch xuất khẩu trong đó có 5 mặt hàng xuất khẩu trên 10 tỷ USD.

Mặc dù đạt được những thành tích như vậy nhưng xuất khẩu của Việt Nam vẫn đang chứa đựng nhiều yếu tố thiếu bền vững, đòi hỏi phải sớm có giải pháp khắc phục. Chất lượng tăng trưởng xuất khẩu chưa cao, chứa đựng nhiều yếu tố rủi ro, xuất khẩu chưa thể hiện xu thế công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Có thể thấy, trong bối cảnh thực thi các FTA thế hệ mới, bên cạnh những thuận lợi và cơ hội, còn có nhiều khó khăn và thách thức về xuất khẩu bền vững hàng hóa của Việt Nam như:

- Các nước tăng cường áp dụng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và về bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe như EC siết chặt mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đối với nông sản nhập khẩu, áp dụng các quy định về đánh bắt thủy sản hợp pháp và sử dụng gỗ nguyên liệu hợp pháp; nhiều nước ban hành quy định về truy xuất nguồn gốc...

- Xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng, một số nước sẵn sàng vi phạm quy định của WTO để bảo hộ sản xuất trong nước. Nguồn cung toàn cầu tiếp tục tăng, ngày càng nhiều nước tham gia vào các chuỗi cung ứng, trong khi nhiều nước đẩy mạnh các chương trình, kế hoạch thúc đẩy sản xuất, hướng tới giảm dần phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu dẫn đến cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ trong xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là hàng nông sản, thủy sản.

Để góp phần làm rõ vấn đề xuất khẩu bền vững, giảm dần sự lệ thuộc vào một số thị trường truyền thống từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra và chủ động khai thác cơ hội, lợi thế từ hội nhập kinh tế quốc tế để mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do mang lại. Được sự quan tâm, chỉ đạo của Lãnh đạo Viện, sáng ngày 15 tháng 11 năm 2020, tại trụ sở Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương 17 Yết Kiêu, Hai Bà Trưng, Hà Nội, Phòng nghiên cứu Môi trường và Phát triển bền vững đã phối hợp cùng các đơn vị trong Viện tổ chức hội thảo “Xuất khẩu bền vững: Một số vấn đề đặt ra đối với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam khi thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới”.

Toàn cảnh Hội thảo Xuất khẩu bền vững: Một số vấn đề đặt ra đối với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam khi thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới

CN. Ngô Đức Thanh, Phòng Nghiên cứu Môi trường và Phát triển bền vững - VIOIT trình bày tham luận tại hội thảo

ThS. Nguyễn Hồng Thơm, Phòng Nghiên cứu Môi trường và Phát triển bền vững - VIOIT trình bày tham luận tại hội thảo

ThS. Nguyễn Mạnh Linh, Phòng nghiên cứu Phát triển công nghiệp và Năng lượng - VIOIT trình bày tham luận tại hội thảo

Qua buổi hội thảo, Viện cũng vẫn tiếp tục đề cập tới những chủ trương, định hướng khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà khoa học trẻ trong nghiên cứu khoa học, khuyến khích đội ngũ nhà khoa học trẻ của Viện mạnh dạn tham gia trong lĩnh vực nghiên cứu. Tăng cường xây dựng, phát triển, thu hút và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực trẻ để nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của Viện./.

Vũ Huy Hùng

Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT