Chiều ngày 12 tháng 06 năm 2024, tại tầng 1, trụ sở 17 Yết Kiêu, Phường Nguyễn Du, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương (VIOIT) - Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo nhiệm vụ “Cơ sở khoa học hình thành chuỗi giá trị toàn cầu và đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu”.
Hội thảo do Tiến sỹ. Lê Huy Khôi - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương chủ trì và điều hành, cùng với sự tham dự của lãnh đạo các Phòng, Ban thuộc Viện, các nhà khoa học và đông đảo viên chức quan tâm.
Trước đây, khi thương mại quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa chưa phát triển, hầu hết các dây chuyền sản xuất thường chỉ được gói gọn trong phạm vi một quốc gia. Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ của thương mại quốc tế và xu hướng toàn cầu hóa mạnh mẽ trong hơn 40 năm qua, các dây chuyền sản xuất đã trở nên ngày càng phức tạp, với mạng lưới chuỗi cung ứng trải rộng ra nhiều nền kinh tế. Các sản phẩm ngày nay thay vì được sản xuất bởi một quốc gia đơn lẻ, thì có thể nói là được “sản xuất bởi thế giới”, giá trị sản phẩm cuối cùng được tăng thêm thông qua mỗi công đoạn ở các quốc gia khác nhau (OECD, 2013), mà chúng ta còn gọi đó là Chuỗi giá trị toàn cầu (GVC - Global Value Chain). Với việc tham gia vào GVC, các quốc gia đã có thể kết nối, thâm nhập được vào các thị trường mới, đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu, cải tiến trình độ khoa học công nghệ, nâng cao năng suất, gia tăng năng lực cạnh tranh, tạo thêm được nhiều việc làm, từ đó làm nền tảng để hội nhập kinh tế quốc tế một cách hiệu quả hơn. Tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu GVC, hiện nay đang là xu thế tất yếu của các doanh nghiệp cũng như nền kinh tế Việt Nam hướng đến phát triển mạnh và bền vững.
Chuỗi giá trị toàn cầu cũng mang đến nhiều cơ hội, tuy nhiên cũng không ít thách thức cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng vai trò rất quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa, tăng trưởng kinh tế nhưng lại thường gặp khó khăn trong khâu nhập khẩu nguyên liệu đầu vào (vốn có tỷ trọng giá trị gia tăng nước ngoài thấp hơn so với các doanh nghiệp quy mô lớn), tiếp cận hệ thống tài chính thương mại và chuỗi cung ứng, đáp ứng các tiêu chuẩn về sản phẩm và quy trình sản xuất, về chứng nhận sản xuất bền vững. Khi tham gia vào GVC, việc các doanh nghiệp này cố gắng chuyển sang các hoạt động nhằm tạo ra giá trị gia tăng cao hơn sẽ gặp những khó khăn, hạn chế trong việc cấp quyền sử dụng đất, tài nguyên, việc huy động tài chính cũng như tìm kiếm thông tin thị trường.
Trong bối cảnh Việt Nam tham gia sâu vào Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới, việc tham gia vào cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị liên kết là bước chuyển cần thiết của doanh nghiệp nhỏ và vừa; đồng thời, đây là yếu tố then chốt để các doanh nghiệp có cơ hội phát triển bền vững.
Mở đầu chương trình, Thạc sỹ Nguyễn Thị Huyền Trang - Phòng Nghiên cứu, dự báo thị trường trình bày tham luận “Tổng quan và các chỉ số đánh giá về chuỗi giá trị toàn cầu”, đưa ra định nghĩa về chuỗi giá trị toàn cầu; phân loại chuỗi giá trị toàn cầu, các chỉ số thể hiện sự tham gia vào GVC và lợi ích của việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tiếp theo, Thạc sỹ Hoàng Trung Hiếu trình bày “Vai trò vị trí và đóng góp của Chuỗi giá trị toàn cầu đối với tiến trình công nghiệp hóa và tăng trưởng kinh tế của các quốc gia”. Thạc sỹ Phạm Quang Hiếu với bài tham luận “Quá trình hình thành và phát triển của chuỗi giá trị toàn cầu”. Thạc sỹ Nguyễn Thảo Ngọc với bài “Các xu hướng về chuỗi giá trị toàn cầu trong giai đoạn hiện nay”. Thạc sỹ Phạm Ngọc Dũng, trình bày “Những chính sách của Chính phủ trong việc tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu”. Tác giả đưa ra các chính sách của Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) tham gia hiệu quả hơn vào chuỗi giá trị, cụ thể như: triển khai hiệu quả Luật số 04/2027/QH14 hỗ trợ SME với trọng tâm là xây dựng Chương trình hỗ trợ SME tham gia chuỗi giá trị giai đoạn 2021 - 2025 với các hỗ trợ: (1) Về thị trường liên kết sản xuất - kinh doanh; (2) Về phát triển thương hiệu; (3) Về tiêu chuẩn kỹ thuật, đo lường chất lượng; (4) Về tài chính tín dụng; (5) Về sản xuất thử nghiệm… Và cử nhân Nguyễn Tuấn Minh trình bày “Kinh nghiệm quốc tế trong việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và chính sách hỗ trợ SME và bài học rút ra cho Việt Nam”. Cụ thể là kinh nghiệm của hai nước: Hàn Quốc và Trung Quốc.
Nhìn chung, các bài tham luận ở trên đều đi sâu vào phân tích, làm rõ thêm bức tranh tổng thể về chuỗi giá trị toàn cầu; cùng những xu hướng, lợi ích của việc tham gia vào GVC làm nâng cao tính chuyên môn hóa trong từng công đoạn sản xuất, tăng hiệu quả sản xuất cho Doanh nghiệp, tăng thu nhập cho các Chủ thể trong chuỗi. Bên cạnh đó, các bài tham luận còn đề cập đến các xu hướng rất mới trong vấn đề hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam...
Phát biểu bế mạc Hội thảo, Tiến sỹ. Lê Huy Khôi - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương trân trọng cảm ơn các nhà khoa học trẻ - Phòng Nghiên cứu, Dự báo thị trường với nhiều bài tham luận có chất lượng, có tinh thần đam mê nghiên cứu khoa học, các chuyên gia, các đại biểu đến tham dự đã đưa ra những phân tích, đánh giá về cơ sở khoa học hình thành chuỗi giá trị toàn cầu và đề xuất chính sách hỗ trợ SME tham gia vào GVC. Ban tổ chức Hội thảo sẽ tổng hợp các kiến nghị, đề xuất của các tham luận, cũng như các ý kiến phát biểu của các đại biểu, các nhà khoa học làm cơ sở đề xuất các kiến nghị đến các cơ quan chức năng trong thời gian tới./.
Đinh Thị Bích Liên
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT
Một số hình ảnh tại hội thảo:
