I. Mục tiêu năm 2023
Bước sang năm 2023 - năm thứ ba thực hiện các mục tiêu của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 nên mục tiêu chủ yếu của năm 2023 là nỗ lực phấn đấu thúc đẩy phát triển sản xuất công nghiệp - thương mại, đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu tạo đà cho các năm tiếp theo trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm đã đề ra.
Xây dựng, triển khai một số giải pháp phát triển ngành công thương mang tính đón đầu xu thế phát triển, giúp Thành phố giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế, đi đầu trong đổi mới sáng tạo của cả nước, ngành công thương Thành phố phấn đấu phục hồi tăng trưởng các chỉ tiêu cụ thể như sau:
1. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,5% so với năm 2022.
2. Tổng mức bán lẻ hàng hóa tăng 12% so với dự ước năm 2022.
3. Kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp Thành phố qua cửa khẩu Thành phố (trừ dầu thô) tăng 10% so với dự ước năm 2022.
4. Điện thương phẩm ước đạt 27.200 triệu kWh, tăng 6,6% so với kế hoạch năm 2022; tổn thất điện năng phấn đấu đạt 3,22%, giảm 0,08% so với kế hoạch năm 2022 là 3,3%.
II. Định hướng, nhiệm vụ phát triển ngành và lĩnh vực
1. Lĩnh vực công nghiệp
- Phát triển công nghiệp theo chiều sâu, hỗ trợ phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ, phát triển 4 ngành công nghiệp trọng điểm, trong đó tập trung vào phát triển các ngành, sản phẩm công nghiệp thuộc Danh mục nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và Nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của Thành phố giai đoạn 2021-2025; từ đó làm động lực để phát triển các ngành công nghiệp khác.
- Thành phố ưu tiên hỗ trợ phát triển Nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và Nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021-2025 (theo Quyết định số 430/QĐ-UBND ngày 05 tháng 02 năm 2021 của Ủy ban nhân dân Thành phố); theo đó:
+ Nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực bao gồm các sản phẩm thuộc các ngành: Cơ khí, Cao su - Nhựa, Lương thực - Thực phẩm, Công nghệ thông tin Điện tử - Viễn thông, Dệt may.
+ Nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng bao gồm các sản phẩm thuộc các ngành: Cơ khí (máy móc, thiết bị phục vụ lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, dệt may, chế biến thực phẩm; động cơ, máy công cụ; thiết bị nâng hạ), Dược (sản phẩm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vắc xin và sinh phẩm thuộc nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng, gồm các sản phẩm: thuốc chuyên khoa đặc trị như điều trị ung thư; chế phẩm từ huyết tương; thuốc nhỏ mắt vô trùng; thuốc tiêm; thuốc dược liệu hay có nguồn gốc dược liệu; thuốc y học cổ truyền).
- Phối hợp ngành điện đầu tư xây dựng các công trình lưới điện, đảm bảo cung cấp điện cho nhu cầu phát triển của Thành phố; hoàn thành kế hoạch sửa chữa lưới điện, đảm bảo vận hành lưới điện an toàn.
2. Về thương mại nội địa, xuất nhập khẩu
- Phát triển ngành logistics trở thành ngành dịch vụ mũi nhọn của Thành phố, phát huy vai trò trung tâm phân phối hàng hóa lớn nhất phía Nam của Thành phố, nơi giao thương giữa các tỉnh/thành; cửa ngõ xuất nhập khẩu khu vực phía Nam và cả nước; đồng thời phục vụ tốt nhu cầu tiêu dùng của nhân dân Thành phố, trong đó tập trung thực hiện nhiệm vụ phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực và chuyển đổi số ngành logistics.
- Tạo sự liên kết giúp doanh nghiệp sản xuất ra sản phẩm bắt tay với các đơn vị có hệ thống phân phối lớn, đủ khả năng mở rộng mạng lưới tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu, chiếm lĩnh thị trường nội địa và xuất khẩu.
- Ngành thương mại là chủ lực trong việc tham gia hội nhập quốc tế thông các Hiệp định song phương và đa phương. Phát triển thị trường tiêu thụ ra các nước và tận dụng lợi thế cạnh tranh của hàng Việt Nam để mở rộng xuất khẩu.
- Phát triển thương mại điện tử phải được tập trung thực hiện, vừa là xu thế chung để phục vụ người tiêu dùng ngày càng tốt hơn, vừa là điều kiện thúc đẩy sự phát triển đồng bộ, nhanh chóng của Chính phủ điện tử, hướng đến mục tiêu xây dựng thành phố thông minh.
- Đẩy mạnh kết nối cung - cầu hàng hóa nhằm phát huy vai trò hệ thống phân phối theo tín hiệu thị trường. Trong đó, coi trọng phát triển các kênh phân phối hàng hóa sản xuất trong nước, xây dựng sàn giao dịch hàng hóa và các chuỗi cung ứng/phân phối hàng hóa quy mô lớn có sự tham gia của các doanh nghiệp phân phối lớn, doanh nghiệp logistics, các trang trại và doanh nghiệp sản xuất trong nước.
Duy trì và hỗ trợ phát triển các sản phẩm chủ lực truyền thống có kim ngạch xuất khẩu và tốc độ tăng trưởng cao, tạo nhiều việc làm và đóng góp ngân sách lớn cho Thành phố, chuẩn bị điều kiện để nâng cấp công nghiệp, gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu, hướng đến thực hiện dịch vụ xuất khẩu là chiến lược dẫn dắt nhằm nâng cao giá trị gia tăng theo đúng lợi thế của Thành phố.
- Nâng cao chất lượng xúc tiến thương mại và đầu tư theo hướng tập trung vào những nhóm ngành đã được xác định là có lợi thế cạnh tranh (theo mô hình không gian sản phẩm); hướng vào những thị trường đã và sẽ ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA).
III. Giải pháp thực hiện
1. Lĩnh vực công nghiệp
- Đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp theo hướng nâng cao hiệu quả, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, góp phần chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và phát triển bền vững .
Phát triển nhanh các ngành kinh tế chủ lực có giá trị gia tăng cao; tập trung phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo gắn với công nghệ thông minh, chuyển đổi số để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh.
- Phát huy vai trò hoạt động các Hội đồng phát triển các ngành công nghiệp thành phố: triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ thành phố đến năm 2025; 03 Chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm: cơ khí - tự động hóa, cao su - nhựa, ngành chế biến thực phẩm TP.HCM giai đoạn 2020 2030... qua đó nhằm tập trung nguồn lực để hỗ trợ các ngành, các nhóm sản phẩm này tiếp tục phát triển, đủ sức lan tỏa, dẫn dắt thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu và làm động lực cho toàn ngành công nghiệp Thành phố phát triển.
- Phát triển công nghiệp có hàm lượng khoa học - công nghệ dựa trên nền tảng công nghiệp công nghệ cao và kinh tế số; đẩy mạnh phát triển công nghiệp hỗ trợ và tiếp tục phát triển 04 ngành công nghiệp trọng điểm.
- Tập trung triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển Nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và Nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2021 - 20252.
Hỗ trợ doanh nghiệp về vốn, đổi mới công nghệ như thực hiện Chương trình kích cầu đầu tư các dự án phát triển sản phẩm công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chủ lực, công nghiệp hỗ trợ của Thành phố để hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư đổi mới máy móc thiết bị - công nghệ, mở rộng sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; tăng cường tổ chức kết nối doanh nghiệp - ngân hàng để giải quyết về vốn đầu tư cho lĩnh vực công nghiệp - công nghiệp hỗ trợ.
- Đảm bảo cung cấp điện ổn định, chất lượng đáp ứng nhu cầu sử dụng diện phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn. Hạn chế tối đa tình trạng ngừng, giảm mức cung cấp điện không theo kế hoạch.
2. Lĩnh vực thương mại, xuất nhập khẩu
- Theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả các mặt hàng thiết yếu, phối hợp với các doanh nghiệp bình ổn để có biện pháp điều tiết kịp thời, đảm bảo cân đối cung cầu, lưu thông hàng hóa qua việc triển khai các Chương trình bình ổn thị trường hàng năm. Đánh giá nguồn cung, nhu cầu các mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống người dân; rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới và chủ động thực hiện các phương án dự trữ cung ứng hàng hóa theo từng cấp độ diễn biến của dịch bệnh; theo dõi tình hình diễn biến thị trường và tác động của giá nguyên, nhiên vật liệu để kịp thời hỗ trợ, giải quyết khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động ổn định, phát huy hết công suất, nhất là các sản phẩm còn dư địa sản xuất, thị trường tiêu thụ và có khả năng gia tăng sản lượng để bù đắp phần thiếu hụt cho các sản phẩm công nghiệp khác.
- Theo dõi, dự báo điều tiết cung - cầu thị trường trên địa bàn, phối hợp các doanh nghiệp bình ổn triển khai Chương trình bình ổn thị trường năm 2022 - Tết Quý Mão 2023, tăng cường mở rộng các điểm bán bình ổn, tổ chức các chuyến bán hàng lưu động tại các khu chế xuất, khu công nghiệp, các vùng sâu, vùng xa,... để đáp ứng đủ nhu cầu của người dân.
- Thúc đẩy phát triển thương mại theo hướng hiện đại gắn với triển khai các chương trình kích cầu tiêu dùng trong nước, Chương trình người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam bảo đảm gắn với thực tiễn, hoạt động thực chất, hiệu quả; nâng cao tính kết nối giữa sản xuất với thị trường theo chuỗi cung ứng; phát triển hệ thống phân phối thông qua triển khai Đề án phát triển thị trường trong nước gắn liền với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Tăng cường các hoạt động xúc tiến, kết nối giữa nhà sản xuất, cung ứng với các nhà phân phối.
- Tham mưu hiệu quả triển khai Đề án “Phát triển hệ thống chợ tại Thành phố Hồ Chí Minh thích ứng với bối cảnh dịch bệnh phát sinh và chuyển đổi số nền kinh tế”.
- Tăng cường cung cấp thông tin các thị trường xuất nhập khẩu, đẩy mạnh xây dựng mạng lưới và thúc đẩy hợp tác, giao thương của doanh nghiệp.
- Phổ biến, tập huấn chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, các quy định về phòng vệ thương mại, rào cản kỹ thuật tại thị trường xuất khẩu để nâng cao năng lực cạnh tranh, ứng phó trước các biến đổi trên thế giới, tận dụng hiệu quả những ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã tham gia ký kết.
- Ứng dụng phương thức thương mại điện tử xuyên biên giới để hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động xúc tiến xuất khẩu.
- Phát triển các hoạt động phát triển thị trường nội địa như chương trình liên kết hợp tác giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành; hỗ trợ giới thiệu và kết nối doanh nghiệp với hệ thống các siêu thị, tập đoàn bán lẻ trong nước và quốc tế và các trang thương mại điện tử.
- Tổ chức Chương trình Hợp tác thương mại giữa Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh/thành Đông - Tây Nam bộ, Hội nghị Kết nối cung - cầu Thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh, thành nhằm đẩy mạnh chương trình hợp tác thương mại giữa các tỉnh, thành; góp phần hỗ trợ lẫn nhau phát triển; hỗ trợ các tỉnh, thành tìm kiếm đầu ra, mở rộng thị trường cho sản phẩm thế mạnh của địa phương; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp Thành phố kết nối, phát triển thị trường tại các tỉnh, thành.
- Đẩy mạnh kết nối cung - cầu hàng hóa nhằm phát huy vai trò hệ thống phân phối theo tín hiệu thị trường. Trong đó, coi trọng phát triển các kênh phân phối hàng hóa sản xuất trong nước, xây dựng sàn giao dịch hàng hóa và các chuỗi cung ứng phân phối hàng hóa quy mô lớn có sự tham gia của các doanh nghiệp phân phối lớn, doanh nghiệp logistics và doanh nghiệp sản xuất trong nước.
- Triển khai các chương trình kích cầu tiêu dùng nội địa, khuyến khích các doanh nghiệp phối hợp các sàn thương mại điện tử trong nước để tiêu thụ hàng hóa taị thị trường nội địa.
- Tham mưu Ủy ban nhân dân Thành phố xây dựng, tổ chức các hội thảo, hội nghị, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khai thác mở rộng thị trường: Kế hoạch tổ chức các hội thảo, hội nghị phổ biến, tập huấn chuyên sâu về các Hiệp định thương mại tự do (EVFTA).
3. Các giải pháp khác
- Phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chi nhánh Thành phố tiếp tục triển khai Chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố. Triển khai thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận kênh thông tin xuất, nhập khẩu nhằm tìm kiếm thị trường mới nhập khẩu nguyên vật liệu đầu vào, tránh sự phụ thuộc vào một thị trường và tìm kiếm cơ hội xuất khẩu, tiêu thụ hàng hóa ở thị trường mới; đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động thương mại điện tử, kinh tế số.
- Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, kiểm tra lĩnh vực công thương, đối với các doanh nghiệp kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, tạo môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh trên địa bàn Thành phố.
- Tham mưu các giải pháp nhằm đảm bảo đủ nguồn và chất lượng điện phục vụ sản xuất và sinh hoạt.
- Triển khai đồng bộ các nhiệm vụ cải cách hành chính: pháp chế, kiểm soát thủ tục hành chính; triển khai việc rà soát, đơn giản hóa thủ tục và các quy định về thủ tục hành chính; rà soát, đề xuất nâng cấp, điều chỉnh các dịch vụ công trực tuyến đáp ứng yêu cầu về hướng đối tượng người dùng, phục vụ người dân một cách tốt nhất; thực hiện việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động cải cách hành chính phục vụ người dân ./.
Đỗ Thị Bích Thủy
Phòng Thông tin, Thư viện và Xúc tiến Thương mại - VIOIT