Về sản xuất công nghiệp
Theo báo cáo của Sở Công thương tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, giá trị sản xuất công nghiệp (trừ dầu thô và khí đốt) ước 6 tháng đầu năm 2023 tăng 4,48% so với cùng kỳ năm 2022. Sản xuất công nghiệp dần phục hồi nhưng hoạt động sản xuất chưa đạt kỳ vọng do lượng hàng tồn kho nhiều, nhu cầu thị trường nước ngoài thấp, dẫn đến tiêu thụ có dấu hiệu chững lại.
Nguyên nhân tăng trưởng thấp của sản xuất công nghiệp chủ yếu do bối cảnh tình hình kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn nên số lượng đơn đặt hàng và quy mô đơn đơn hàng sụt giảm, nhất là nhóm ngành gỗ, dệt may, da giày; các sản phẩm công nghiệp xuất khẩu lượng hàng tồn kho nhiều, do nhu cầu thị trường nước ngoài yếu. Thị trường bất động sản suy giảm ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều ngành sản xuất có liên quan như: ngành thép, vật liệu xây dựng, cơ khí,… Ngoài ra, các doanh nghiệp còn gặp khó khăn về tài chính như việc vốn vay ngân hàng lãi suất cao, chính sách miễn, giảm, gia hạn các thuế, phí, tiền thuê đất còn triển khai chậm... Mặt khác, theo chu kỳ trên địa bàn tỉnh, những tháng trong quý I và II hàng năm sản lượng sản xuất công nghiệp có tốc tăng trưởng thấp so với quý III và IV, do những tháng đầu năm, một số đơn hàng đang trong giai đoạn triển khai thực hiện nên chưa hoàn tất sản phẩm để ghi nhận giá trị sản xuất.
Vượt lên những khó khăn, thách thức, sản xuất công nghiệp tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu đang dần phục hồi trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục đóng vai trò động lực dẫn dắt tăng trưởng của kinh tế tỉnh điển hình là ngành công nghiệp hóa chất, một trong những ngành kinh tế quan trọng đóng góp vào mức tăng chung của công nghiệp chế biến, chế tạo, chỉ xếp sau 2 ngành chế biến nông lâm thủy sản và luyện kim. Công nghiệp sản xuất hoá chất và sản phẩm hoá chất là ngành có hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư sôi nổi nhất trong cụm ngành hóa chất trên địa bàn tỉnh Bà Rịa vũng Tàu. Riêng các dự án đầu tư hoạt động trong các khu công nghiệp của ngành công nghiệp này có 21 dự án FDI và liên doanh với tổng vốn đầu tư đăng ký là 646,5 triệu USD; 9 dự án vốn trong nước với 13.273 tỷ đồng. Trong đó nổi bật là các dự án: Nhà máy tách khí công nghiệp (Công ty CP Nippon Sanso Việt Nam) với 38,50 triệu USD vốn FDI; Dự án sản xuất phân bón (Behn Meyer Agricare Holdings) với 27,20 triệu USD vốn FDI; Dự án nâng công suất phân xưởng NH3 và nhà máy sản xuất phân NPK công nghệ hóa học của Nhà máy đạm Phú Mỹ với 4.987 tỷ đồng vốn trong nước (thành phần kinh tế nhà nước); Dự án sản xuất vôi và dolomit, vôi ngậm nước với hơn 421,5 tỷ đồng vốn ngoài nhà nước. Đặc biệt, còn có 2 dự án lớn trong lĩnh vực hóa chất là Tổ hợp Hóa dầu Miền Nam (tổng vốn đầu tư 5,4 tỷ USD) và dự án của Công ty TNHH Hóa chất Hyosung Vina (1,3 tỷ USD) mà tỉnh kỳ vọng khi đi vào hoạt động hết công suất sẽ tạo sức lan tỏa tới sự phát triển của ngành công nghiệp hóa dầu, ngành công nghiệp nhựa và các ngành công nghiệp hạ nguồn khác. Dự án Tổ hợp hóa dầu miền Nam cũng đã hoàn thành hơn 95% tiến độ. Dự án được thiết kế để sản xuất đa dạng các sản phẩm hóa dầu, bao gồm những sản phẩm là nguyên liệu cần thiết cho ngành nhựa như polyetylen, polypropylen và các sản phẩm khác với công suất hơn 2,3 triệu tấn/năm. Các sản phẩm của tổ hợp này là nguyên liệu đầu vào cho các ngành công nghiệp khác như: bao bì, tơ sợi, ô tô, điện tử… Đến năm 2023, Tổ hợp hóa dầu miền Nam dự kiến sẽ hoạt động để giúp thay thế và giảm dần việc nhập khẩu các sản phẩm hóa dầu, cung cấp nguồn nguyên nhiên liệu quan trọng cho các ngành công nghiệp sản xuất nội địa. Tổ hợp hóa dầu miền Nam là tổ hợp hóa dầu tích hợp đầu tiên tại Việt Nam có công suất sản xuất olefin đạt tới 1,6 triệu tấn/năm. Dự án đi vào hoạt động dự kiến sẽ đóng góp giá trị sản xuất công nghiệp tăng thêm trong các năm 2023-2025 ước khoảng 57.600 tỷ đồng. Ngoài việc tạo ra cơ hội xuất khẩu các mặt hàng hóa dầu giúp Việt Nam có mặt trên bản đồ các nước xuất khẩu sản phẩm hóa dầu, dự án khi vận hành sẽ góp phần tạo sức lan tỏa lớn để các ngành công nghiệp, từ hóa chất đến ô tô, điện tử, thiết bị điện, bao bì cũng như các ngành dịch vụ khác phát triển.
Về thương mại dịch vụ
Tổng mức bán lẻ hàng hóa là 1 trong 8 chỉ tiêu có mức tăng trưởng so với cùng kỳ và cao hơn mức tăng trưởng của cả năm 2023 theo Nghị quyết HĐND tỉnh. Tổng mức bán lẻ hàng hóa tăng 13,01% so với cùng kỳ năm 2022 (NQ cả năm tăng 11,31%). Trên địa bàn tỉnh có tổng 87 chợ, 20 siêu thị và 16 trung tâm thương mại (tăng 8 chợ, 7 siêu thị và 11 trung tâm thương mại) góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển hạ tầng thương mại, nâng cấp, cải tạo hệ thống chợ, phát triển hệ thống bán lẻ phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân trên địa bàn tỉnh. Cùng với đẩy mạnh triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, kích cầu tiêu dùng nội địa, từ đó thúc đẩy hoạt động du lịch, lượng khách đến thăm quan tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tăng mạnh.
Về xuất, nhập khẩu
- Kim ngạch xuất khẩu trừ dầu khí ước đạt 2.568 triệu USD, giảm 12,01% so cùng kỳ (NQ 11,23%). Hoạt động xuất khẩu gặp nhiều khó khăn do tình hình kinh tế thế giới vẫn còn nhiều bất ổn, nhiều nước như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt đã khiến nhu cầu suy giảm, thị trường xuất khẩu các mặt hàng sụt giảm như: Giày dép giảm 4,21%; dệt may giảm 56,12%; nguyên phụ liệu dệt, may, da giảm 46,52%,… Mặt hàng sắt thép, sản phẩm từ sắt thép kim loại thường khác và sản phẩm tiếp tục giảm sâu, chưa có dấu hiệu phục hồi: Sắt thép giảm 37,54%; sản phẩm từ sắt thép giảm 50,02%;… nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu ngành xây dựng trên thế giới giảm, bên cạnh đó sức ép về giá do các doanh nghiệp thép Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu tăng lên.
- Kim ngạch nhập khẩu ước 6 tháng đạt 3.129 triệu USD, giảm 6,45% so cùng kỳ. Các sản phẩm nhập khẩu hầu hết đều giảm so với cùng kỳ do giá cả nguyên nhiên vật liệu trên thị trường thế giới ở mức cao (như xăng dầu, sắt thép, nhựa, phân bón, thức ăn chăn nuôi...); nhu cầu trong nước suy giảm, dẫn đến nhập khẩu giảm.
Theo đánh giá chung tại Hội nghị Thường niên Diễn đàn Kinh tế thế giới lần thứ 53: Kinh tế thế giới sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn và khả năng suy thoái. Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, do đó có khả năng chịu tác động từ suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, biến động thị trường và điều chỉnh chính sách của các nền kinh tế lớn, nhất là chính sách lãi suất - tỷ giá. Hiện nay, một số doanh nghiệp ngành gỗ, thép, dệt may gặp nhiều khó khăn về đơn hàng, giá và thị trường. Trong khi đó, doanh nghiệp thủy sản thì lại gặp khó khăn về nguồn nguyên liệu đầu vào.
Trong tỉnh, một số hạn chế vẫn chưa được giải quyết triệt để như sản xuất công nghiệp và kim ngạch xuất khẩu của tỉnh vẫn phụ thuộc vào doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và chủ yếu vẫn là gia công, lắp ráp. doanh nghiệp của tỉnh chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa nên gặp nhiều khó khăn trong việc nâng cao trình độ công nghệ, năng lực quản trị doanh nghiệp, năng lực kết nối... Tiến độ đầu tư hạ tầng CCN còn chậm; công nghiệp hỗ trợ phát triển chưa đạt kỳ vọng; các khu chế biến hải sản tập trung chưa hoàn thiện xong hạ tầng theo tiến độ; chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng lao động. Bối cảnh trên cho thấy, bên cạnh những thuận lợi và cơ hội phát triển, ngành Công thương của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức; đòi hỏi phải có những giải pháp căn bản phù hợp với tình hình thực tế phát triển của tỉnh, đổi mới mạnh mẽ để tiếp tục duy trì sự phát triển của ngành.
Mục tiêu và nhiệm vụ, giải pháp
Năm 2023 ngành Công thương tỉnh đặt mục tiêu giá trị sản xuất công nghiệp trừ dầu khí dự kiến là 378.655 tỷ đồng, tăng 9,24% so với năm 2022. Tổng mức bán lẻ hàng hóa dự kiến là 65.701 tỷ đồng, tăng 11,31%; kim ngạch xuất khẩu trừ dầu thô dự kiến là 7.106 tỷ đồng, tăng 11,23% so với năm 2022…
Để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển của ngành Công Thương tỉnh trong năm 2023, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh giai đoạn 2021-2025, tập thể Lãnh đạo Sở và CBCCVC ngành Công Thương sẽ tiếp tục nỗ lực, phấn đấu phát huy thành quả đạt được, khắc phục những tồn tại hạn chế, trọng tâm thực hiện tốt một số nhiệm vụ:
Tập trung hỗ trợ các nhà đầu tư đẩy nhanh tiến độ hoàn thành công tác xây dựng, sớm đưa dự án đi vào hoạt động. Rà soát các dự án công nghiệp trong các khu công nghiệp và cụm công nghiệp; đối với các dự án đang hoạt động, tìm hiểu các khó khăn, vướng mắc, có giải pháp kịp thời hỗ trợ phù hợp với quy định của pháp luật; đối với các dự án mới đưa vào hoạt động năm 2022, đánh giá và hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng ổn định sản xuất, phát huy năng lực sản xuất, tham gia thị trường; đối với các dự án kế hoạch tiến độ năm 2023 hoàn thành đưa vào hoạt động, có giải pháp tương ứng hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thành đúng tiến độ và sớm ổn định sản xuất. Tập trung giải quyết các khó khăn vướng mắc liên quan đến Dự án Tổ hợp hóa dầu hóa dầu Miền Nam, để thúc đẩy tiến độ sớm đưa vào hoạt động theo kế hoạch. Thường xuyên theo dõi, phối hợp Công ty Điện lực tỉnh đầu tư cấp lưới điện kịp thời; Chủ động liên hệ, làm việc với các Vụ, Cục thuộc Bộ Công Thương để được hỗ trợ, thúc đẩy tiến độ hoàn thành thủ tục đầu tư các Dự án: Tổ hợp hóa dầu Long Sơn, Trung tâm Điện Lực LNG Long Sơn (giai đoạn 1); Dự án cấp điện từ lưới điện quốc gia cho H.Côn Đảo; các Quy hoạch liên quan đến lĩnh vực điện … Thu hút, kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đầu tư và mở rộng đầu tư các dự án sản xuất để tạo thêm nhiều nguồn hàng, sản phẩm công nghiệp thông qua Chiến lược thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tỉnh giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
Đẩy mạnh thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại và khuyến khích tiêu dùng nội địa. Đẩy mạnh thực hiện Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” trong tình hình mới; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, tham gia cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị; Đẩy mạnh thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại và khuyến khích tiêu dùng nội địa; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo, tham gia cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị, Tích cực đẩy mạnh triển khai thực hiện chuyển đổi số trên các lĩnh vực của ngành Công Thương; trọng tâm thúc đẩy hoạt động phát triển thương mại điện tử... triển khai mở rộng mô hình chợ 4.0 tại các chợ trên địa bàn tỉnh; khuyến khích các Trung tâm Thương mại, siêu thị, cửa hàng bán lẻ, cơ sở kinh doanh hàng hóa – dịch vụ duy trì mà rở rộng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Lĩnh vực xuất nhập khẩu: Triển khai thực hiện đề án Chương trình xuất khẩu hàng hóa đến năm 2025 và Chiến lược xuất nhập khẩu đến năm 2030; triển khai Đề án “Thúc đẩy Doanh nghiệp Việt Nam tham gia trực tiếp vào các mạng lưới phân phối hàng hóa tại thị trường nước ngoài”; Chương trình hội nhập năm 2023... Tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận thị trường xuất khẩu, thông tin chính sách, tiêu chuẩn kỹ thuật của các thị trường nước ngoài. Mở rộng thị trường, tránh lệ thuộc hoàn toàn vào thị trường truyền thống; đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại và khuyến khích tiêu dùng nội địa. Lựa chọn, tập trung xây dựng thương hiệu cho một số sản phẩm xuất khẩu chủ lực. Kiến nghị các Bộ, ngành Trung ương cho phép các doanh nghiệp có thị trường xuất khẩu đi các nước Đông Bắc Á được xuất hàng tại cảng Cái Mép - Thị Vải thay vì cảng Cát Lái như hiện nay nhằm giảm chi phí logistics. Thực hiện bản tin xuất nhập khẩu để cung cấp thông tin thị trường đến doanh nghiệp. Triển khai đồng bộ, hiệu quả các hoạt động tuyên truyền phổ biến thông tin về các Hiệp định thương mại tự do tới cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng trong và ngoài nước dưới nhiều hình thức như hội nghị, hội thảo, tập huấn, cổng thông tin điện tử, mạng xã hội, báo chí,... với nội dung chuyên sâu.
Tiếp tục duy trì thực hiện 100% hồ sơ TTHC được tiếp nhận và giải quyết qua hình thức trực tuyến mức độ 4, đảm bảo tiến độ thời gian xử lý theo quy định; đồng thời tiếp tục thực hiện thu 100% các khoản phí, lệ phí thẩm định hồ sơ TTHC thông qua tài khoản ngân hàng hoặc quét mã QR-Code thanh toán tại Ngân hàng, góp phần tiết giảm thời gian, chi phí của người dân, doanh nghiệp, cũng như tăng chất lượng, hiệu quả dịch vụ công.
Phối hợp với các sở, ban ngành, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nhanh các nguồn vốn tín dụng cho vay tại các ngân hàng để doanh nghiệp có nhiều nguồn lực mở rộng đầu tư phát triển các dự án sản xuất; hỗ trợ doanh nghiệp đang gặp khó khăn về tài chính thông qua việc miễn, giảm, gia hạn các thuế, phí, tiền thuê đất,... Đồng thời, phối hợp với các đơn vị có liên quan trong việc tháo gỡ ngay các khó khăn cho thị trường BĐS và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công nhằm thúc đẩy kênh tiêu thụ các sản phẩm công nghiệp (sắt, thép, vật liệu cơ bản,…) được sản xuất ra trong nền kinh tế./.
Đinh Thị Bích Liên
Phòng Thông tin và xúc tiến thương mại - VIOIT