Đại dịch Covid-19 đang tác động cả ngắn hạn và dài hạn đối với nền kinh tế Việt Nam ở những lĩnh vực trọng yếu như thương mại, chuỗi cung ứng, kinh doanh, việc làm... Sự tác động của bệnh dịch đặc biệt nghiêm trọng với tình hình thương mại quốc tế tại Việt Nam và chuỗi cung ứng toàn cầu do sự mở cửa của nền kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh rộng hơn, việc tái cấu trúc chuỗi giá trị toàn cầu sau hậu quả của đại dịch sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế Việt Nam và các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) đã được Quốc hội Việt Nam phê duyệt vào ngày 8/6/2020 và Hiệp định EVFTA đã có hiệu lực vào ngày 1/8/2020. Hai hiệp định được phê chuẩn vào thời điểm Chính phủ Việt Nam liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững sau đại dịch Covid-19, trong đó có việc phát triển của các doanh nghiệp (đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các công ty khởi nghiệp), sự thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), sự liên kết với chuỗi cung ứng toàn cầu và chuyển đổi số nắm giữ vai trò quan trọng.
Trong bối cảnh như vậy, Phái đoàn liên minh Châu Âu tại Việt Nam (EUD) với sự hỗ trợ của Quỹ thúc đẩy quan hệ đối tác EU - Việt Nam (EVPF) phối hợp cùng với Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) và Phòng thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã tổ chức Hội nghị bàn tròn: “Hiệp định EVFTA và sự hội nhập của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu trong một thế giới hậu Covid-19” tại khách sạn Melia Hà Nội vào ngày 28/08/2020 vừa qua.
Đến dự Hội thảo có sự tham gia của hơn 100 khách mời từ các Bộ ban ngành, cơ quan chính phủ, các quốc gia thành viên EU, các hiệp hội kết nối thương mại Châu Âu, Việt Nam, các tổ chức học thuật cùng các doanh nghiệp Việt Nam.
Khai mạc hội thảo, ông Giorgio Aliberti, Trưởng phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam nhấn mạnh: “Việc ký kết và phê duyệt Hiệp định EVFTA là một dấu mốc lịch sử trong quan hệ hợp tác giữa EU và Việt Nam. Hiệp định này là yếu tố quan trọng để nuôi dưỡng cơ hội phục hồi kinh tế của Việt Nam trong bối cảnh hậu Covid-19. Loại bỏ hàng rào thuế quan là một trong những hành động đầu tiên trong quá trình thực thi hiệp định này”.
Ông Giorgio Aliberti, Trưởng phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam khai mạc hội thảo
Phát biểu tại sự kiện Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam VCCI nhận định: “Nền kinh tế Việt Nam đang gặp rất nhiều khó khăn vì Covid-19. Hiệp định EVFTA được ký kết đã mang đến niềm tin và cơ hội hiếm hoi cho các doanh nghiệp. EVFTA đã mở ra một con đường cao tốc đến Châu Âu cho các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, EVFTA không chỉ có cơ hội mà còn có cả những thách thức trong cuộc chơi mới với những người khổng lồ - những doanh nghiệp đối tác. Vượt qua những thách thức lớn này sẽ là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của các doanh nghiệp Việt trong bối cảnh hội nhập mang tính cạnh tranh cao hiện nay.”
Ông Vũ Tiến Lộc, chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI phát biểu tại hội thảo
Tại hội thảo, Tiến sĩ Carsten Schittek, Tham tán Công sứ, Trưởng ban Kinh Tế & Thương Mại của Phái đoàn EU đã chia sẻ về Hiệp định EVFTA và những đóng góp trong việc thúc đẩy Việt Nam hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu của EU hậu Covid-19. Ông Jean-Jacques Bouflet, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) có bài phát biểu tập tung vào chủ đề Tăng cường liên kết giữa các công ty Việt Nam và Châu Âu trong bối cảnh EVFTA và sau Covid-19.
Bình luận về hội nhập của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu, TS. Trương Thị Chí Bình, Viện nghiên cứu Chiến lược Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương), cho biết: “Các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp nhiều trở ngại khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, nên rất cần được hỗ trợ giảm chi phí. Cụ thể như: được tiếp cận tín dụng vay ưu đãi, bảo lãnh không thế chấp, ổn định chi phí, nguồn nhân công, giảm thủ tục hành chính, giảm các chi phí không chính thức, có thêm nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ bổ sung công đoạn thiếu. Các doanh nghiệp cũng cần được hỗ trợ tăng năng lực về tiêu chuẩn quốc tế, quy trình quản lý, hỗ trợ quản trị tinh gọn, cắt giảm chi phí, năng lực thương mại và kết nối, có cụm các doanh nghiệp để sản xuất cụm linh kiện hoàn chỉnh, có cơ hội được hỗ trợ vào các thị trường mới”.
Cũng tại hội thảo, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Trung tâm Thương mại Quốc tế, VCCI tập trung chia sẻ các cơ hội, thách thức từ EVFTA và Covid-19, theo các mục tiêu: thu hút đầu tư nước ngoài, cải thiện giá trị gia tăng nội địa, giảm thiểu, loại bỏ các rào cản đối với chuỗi giá trị toàn cầu. Cùng với các cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam đang gặp những thách thức nội tại như nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, logistics, thách thức từ môi trường kinh doanh, khả năng kết nối nội địa và thách thức về năng lực của doanh nghiệp nội địa (đặc biệt trong các ngành công nghiệp phụ trợ).
Phần hai là phiên thảo luận: “Các doanh nghiệp Việt Nam và Chính phủ nên thực hiện những hành động nào để nắm bắt các cơ hội do EVFTA mang lại để hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu hậu Covid-19”. Cùng với các góc nhìn từ Phái đoàn EU, VCCI, EuroCham, phiên thảo luận có phần chia sẻ quan điểm ủng hộ sự hợp tác, phát triển từ Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng, Vụ Chính sách thương mại đa phương, Bộ Công Thương và TS. Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương.
Hội thảo kết thúc trong bầu không khí kết nối, hợp tác, chia sẻ giữa các đại diện chính phủ, phái đoàn EU, các hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu, Việt Nam, giới nghiên cứu học thuật và các doanh nghiệp. Đây là sự kiện đầu tiên trong chuỗi ba hội thảo bàn tròn sẽ lần lượt được tổ chức bởi Phái đoàn EU từ giờ đến cuối năm 2020./.
Các chuyên gia đại diện phái đoàn EU, các hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu, Việt Nam và một số nhà nghiên cứu tại hội thảo
Nguồn: Phái đoàn liên minh Châu Âu tại Việt Nam
Bài và ảnh: Ngô Mai Hương
Phòng Thông tin Thư viện và Xúc tiến thương mại- VIOIT