ThS. Nguyễn Diệu Thúy
Chi bộ Tham vấn
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều biến động và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục được khẳng định và phát huy mạnh mẽ, đặc biệt trong việc thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và tham vấn chính sách thương mại đa biên. Đây là nền tảng vững chắc để Việt Nam đạt được những thành tựu vượt bậc, nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
Chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025-2030, Chi bộ Tham vấn, Đảng bộ Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương đề xuất một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và tham vấn chính sách thương mại đa biên giai đoạn 2025-2030 như sau:
1. Bối cảnh và yêu cầu mới trong hội nhập kinh tế quốc tế
Trong giai đoạn mới, hội nhập quốc tế đã trở thành động lực chiến lược để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Nghị quyết số 59-NQ/TW được Bộ Chính trị ban hành vào ngày 24 tháng 01 năm 2025, với nội dung về "Hội nhập quốc tế trong tình hình mới" đã khẳng định hội nhập không chỉ là một định hướng lâu dài mà còn là nền tảng để phát triển nền kinh tế độc lập, tự chủ, nâng cao sức mạnh tổng hợp và vị thế quốc tế của đất nước.
2. Những kết quả nổi bật trong tham mưu và triển khai hội nhập đa phương
Với vai trò là cơ quan đầu mối về hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt trong đàm phán các hiệp định thương mại tự do (FTA), Bộ Công Thương đã chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trong việc tích cực tham mưu cho Chính phủ đàm phán, ký kết các FTA mới cũng như nâng cấp các FTA đã có. Bộ đã chủ trì xây dựng, trình ban hành và triển khai thực hiện nhiều kế hoạch, chương trình, đề án để thực thi hiệu quả các FTA.
Trong giai đoạn 2020 - 2025, Việt Nam ký kết thêm 04 FTA mới gồm: Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), FTA Việt Nam - Israel, FTA Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Việt Nam-UAE (VUAE–CEPA), nâng tổng số FTA mà Việt Nam tham gia lên 17 hiệp định, mở rộng mạng lưới FTA ra hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ (tương đương khoảng 65 quốc gia và vùng lãnh thổ vào năm 2025). Bên cạnh đó, Việt Nam đã ký Nghị định thư thứ hai sửa đổi Hiệp định thành lập Khu vực Thương mại Tự do ASEAN-Australia - New Zealand (AANZFTA) nhằm nâng cấp hiệp định này; nghị định thư được ký tháng 8/2023 và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 21/4/2025.
Các FTA thế hệ mới bao gồm những cam kết tiến bộ về phát triển bền vững, môi trường, lao động, chuyển đổi số, thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ và minh bạch hóa thủ tục thương mại. Đây là những yếu tố quan trọng tạo ra động lực tăng trưởng mới, nâng cao chất lượng tăng trưởng và vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Cùng với đó, Việt Nam đã chủ động thiết lập và vận hành các cơ chế hợp tác song phương và đa phương thông qua các ủy ban liên Chính phủ, nhóm công tác, diễn đàn ngành hàng… để hỗ trợ doanh nghiệp xử lý rào cản, thúc đẩy xuất khẩu, tiếp cận thị trường và công nghệ mới.
Đặc biệt, năm 2025 diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược toàn cầu gay gắt, xu hướng bảo hộ và xung đột thương mại gia tăng. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế 20% lên nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam và 40% đối với hàng hóa tái xuất. Trước tình hình đó, dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã làm Trưởng đoàn đàm phán với Hoa Kỳ nhằm hóa giải căng thẳng, giữ vững quan hệ thương mại song phương, đúng nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.
3. Nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp trong giai đoạn 2025 - 2030
Thứ nhất, triển khai hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ về hội nhập quốc tế và phát triển thị trường theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”.
Thứ hai, tiếp tục phối hợp xây dựng, nâng cấp và thực thi các FTA thế hệ mới, đồng thời đảm bảo hài hòa với Chiến lược tăng trưởng xanh giai đoạn 2021- 2030, tầm nhìn đến 2050 (ban hành theo Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021) và Chiến lược quốc gia về chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng đến 2030.
Thứ ba, tăng cường phổ biến, đào tạo, nâng cao năng lực hội nhập cho cán bộ và doanh nghiệp, đặc biệt tại địa phương và trong các ngành xuất khẩu chủ lực, theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 10/01/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế đối ngoại.
Thứ tư, xây dựng mô hình hỗ trợ tra cứu cam kết FTA số hóa, hệ thống cảnh báo sớm rào cản kỹ thuật phi thuế quan và cơ sở dữ liệu hội nhập liên ngành, gắn với nền tảng chia sẻ dữ liệu quốc gia trong lĩnh vực công thương.
Thứ năm, chủ động tham gia tư vấn, phản biện chính sách, xử lý tranh chấp và phòng vệ thương mại, nhất là tại các thị trường có tiêu chuẩn kỹ thuật cao hoặc rủi ro pháp lý lớn (như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc), trong bối cảnh tình hình thương mại toàn cầu biến động khó lường từ năm 2025 trở đi.
Để thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế và tham vấn chính sách thương mại đa biên trong thời kỳ mới, Chi bộ Tham vấn tiếp tục phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, gắn lý luận với thực tiễn, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả./.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
Bộ Chính trị (24/1/2025). Nghị quyết số 59‑NQ/TW về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”.
- Bộ Chính trị (10/1/2022). Nghị quyết số 06‑NQ/TW về phát triển kinh tế đối ngoại bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
- Thủ tướng Chính phủ (17/2/2021). Quyết định số 223/QĐ‑TTg phê duyệt Kế hoạch thực hiện EVFTA.
- Thủ tướng Chính phủ (1/10/2021). Quyết định số 1658/QĐ‑TTg phê duyệt Chiến lược tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050.
- Chính phủ (31/5/2025). Nghị quyết số 153/NQ‑CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 59‑NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.